Xa quê, xa nhà, xa con đê làng, xa giếng đình cũ. Thế nhưng có lẽ sẽ chẳng ai quên đi được nguồn cội, quên đi được cái hồn quê vẫn lẩn khuất đâu đó trong tâm hồn, để mỗi lần bất chợt nghe thấy một điệu thân quen thì những ký ức ấy lại bỗng nhiên ùa về.
***
6h30 sáng, chuẩn bị đi làm bỗng nghe tiếng gà gáy đâu đây.
Sửng sốt...
Trong cái thành phố đông dân, tấc đất tấc vàng này, kiếm đâu ra tiếng gà gáy nhỉ? Đã lâu rồi không được nghe tiếng gà gáy sáng. Hôm nay bất chợt nghe, bất chợt nhớ: nhớ nhà, nhớ quê. Bất chợt thèm cái không khí có tên gọi "thân thuộc".
Kỷ niệm ùa về vỡ òa. Ngày trước, khi còn là học sinh tiểu học, mẹ tập cho thói quen nghe tiếng gà gáy là dậy. Mãi rồi thành quen. Không cần mẹ gọi, không cần đồng hồ báo thức vẫn dậy đúng giờ.
Cái chất nhà quê trong mỗi con người đất Việt đều ít nhiều gắn với âm thanh của tiếng gà gáy. Cái âm thanh thân thuộc, da diết ấy nằm sâu trong tiềm thức từ những ngày thơ bé. Đến khi trưởng thành đi qua nhiều vùng đất, bất chợt tiếng gà vang lên từ một góc xa xôi nào đó cũng đủ khiến ta thổn thức nhớ nhung cái hồn quê cũ.
Vào đại học, xa quê, xa cánh đồng thơm mùi lúa mới, xa con đê làng với những đàn trâu đang tung tăng gặm cỏ, xa những cánh diều no gió... Thỉnh thoảng cũng thấy nhớ, nhưng cuộc sống ồn ào nơi phố thị níu chân, chẳng còn thời gian mà "hoài cổ".
Người ta quen dần với những âm thanh tân tiến khác. Người ta thậm chí có thể chế tạo ra dụng cụ báo thức phát ra âm thanh như tiếng gà gáy. Nhưng vô cảm và lãnh đạm. Những tiếng gà gáy cứ thưa dần thưa dần rồi như biến vào cổ tích. Những đứa trẻ lớn lên ở thành phố xa lạ với âm thanh ấy.
Chỉ tới khi vô tình lạc vào phố phường những chú gà quê được đem bán mà buồn tình gáy chơi, thì người ta mới lại thấy xốn xang trong dạ. Những mảnh hồn hoài cổ dâng lên cảm giác vời vợi nhớ thôn quê.
Có lẽ trong nỗi lòng mỗi con người ta đều tiềm tàng âm hưởng của tiếng gà gáy, đều hàm chứa một chút nhà quê như Hoài Thanh từng nói chăng? Những thời khắc chạy đua với thời gian trong xã hội hiện đại này khiến chúng ta xa dần cái chất nhà quê ấy. Được nghe lại tiếng gà gáy xao xác thì ngay lập tức trong lòng mình nghe như có tiếng ngân của một dây đàn đứt, và cái hồn quê cũ lại trở về.
Vẫn biết mỗi ngày mỗi thay đổi, sự biến chuyển từ làng ra phố là chuyện đương nhiên và cần thiết. Thế nhưng, lòng người vẫn không nguôi nhớ tiếc cái âm thanh đặc biệt vừa mạnh mẽ vừa da diết vang lên như nhắc nhở người ta về những thời khắc đặc biệt trong ngày. Tiếng gà gáy vọng trong ký ức thôi thúc mãnh liệt người ta tìm về những miền quê mơ mộng, nơi có những khuôn mặt chất phác, hồn nhiên như bao đời nay vẫn thế.
Lâu rồi, không về nhà, nhớ nội, nhớ bóng dáng người cha thân thương, nhớ bữa cơm gia đình ấm cúng. Thèm được ăn những món ăn quê, thèm được hít thở cái không khí không nhuốm màu bụi bặm.
Tết này không biết có về?
Ngẩn người, lại thấy nhớ mông lung...
Chợt tiếng gà im bặt. Ánh bình minh đã rạng ngời,lại trở về với thực tại, với cuộc sống tất bật, ngoài kia tiếng xe cộ đang ầm ào...