Gói 1: Thông tin chung cho tất cả các nhóm

- Đoạn băng giới thiệu về tỉnh Bắc Giang

- Các số liệu thống kê về tỉnh và các huyện

- Sách giới thiệu về tỉnh Bắc Giang

Gói 2: Khu vực núi cao

- Tranh ảnh

- Đồ thủ công

- Các bài báo

- Các sản phẩm nông nghiệp thật

Gói 3: Khu vực trung du

- Các sản phẩm nông nghiệp thật như rau, sắn

- Các bài hát quan họ

- Thơ

- Truyện lịch sử kể về các ngôi chùa

- Tranh ảnh chùa chiền

- Các bài báo

Gói 4: Khu vực đồng bằng/thành phố

- Tranh ảnh về các hoạt động thương mại và dịch vụ

- Tranh ảnh về siêu thị

- Các thông tin liên quan đến ngành sản xuất phân bón/nhà máy sản xuất phân bón

- Các bài báo

Dưới đây là một Ví dụ minh họa về xây dựng một chủ đề về SHCM NCBH định hướng phát triển năng lực học sinh tiểu học.

VÍ DỤ MINH HỌA XÂY DỰNG MỘT CHỦ ĐỀ NGHIÊN CỨU BÀI HỌC

1. Phân tích chủ đề

Chủ đề này là về “Tỉnh chúng ta”. Tỉnh là một phạm vi khá rộng và là một khái niệm không gần gũi với cuộc sống hàng ngày của học sinh. Do đó, chúng ta cần phải sáng tạo trong khi soạn kế hoạch bài học nhằm giúp học sinh mở rộng tầm nhìn bằng cách tạo hứng thú cho các em. Trên thực tế, học sinh không thể đến thăm nhiều nơi trong tỉnh bởi vì đó là một phạm vi khá lớn, do đó, chúng ta phải cung cấp cho các em một số thông tin gợi ý để giúp các em nắm được về không gian của tỉnh, ví dụ như dùng bản đồ chẳng hạn.

Vậy chúng ta muốn học sinh học được những gì về “tỉnh chúng ta”? Theo sách giáo khoa, chúng ta cần giới thiệu cho học sinh về: các cơ quan hành chính, văn hoá, giáo dục và y tế (Bài 27 và 28); các lĩnh vực cụ thể như các hoạt động liên lạc, nông nghiệp, và công nghiệp (Bài 29, 30 và 31); và sự khác nhau giữa làng quê và đô thị (Bài 32). Chúng ta có thể liên hệ những vấn đề này với nhau như thế nào?

Chúng ta dùng những khác biệt về mặt địa lý làm thông tin gợi ý cho học sinh tìm hiểu về những đặc điểm của tỉnh mình. Xét về mặt địa lý, tỉnh Bắc Giang có thể được chia thành ba khu vực: núi cao, trung du và đồng bằng. Chúng ta có thể tìm ra một số đặc điểm của các khu vực này xét về các mặt ngành nghề, sản phẩm, con người, điều kiện sống, v.v. Thông qua tìm hiểu ba khu vực khác nhau này, học sinh cũng có thể tìm ra những điểm khác nhau giữa làng quê và đô thị.

Tiếp theo, hãy đánh giá khả năng hiện tại của học sinh chúng ta. Ở lớp 1, học sinh đã được học về thôn, xã hoặc thị trấn các em đang sống. Ở lớp 2, phạm vi được mở rộng đến cấp huyện. Lên lớp 3, phạm vi đó lại được mở rộng đến cấp tỉnh. Mục tiêu cơ bản của các bài học ở lớp 1, 2 và 3 này là giống nhau (giúp học sinh thêm hiểu và yêu quý quê hương mình). Tuy nhiên, khi học sinh lớn lên thì khả năng phân tích của các em cũng tăng dần. Do đó chúng ta muốn các em không chỉ tiếp nhận thông tin từ giáo viên mà còn tham gia vào các hoạt động tìm hiểu dựa trên những thông tin sẵn có.

Học sinh lớp 3 đã có kỹ năng học nhóm. Các em có thể thảo luận và học cùng nhau trong nhóm. Làm việc theo nhóm tỏ ra đặc biệt có hiệu quả khi học sinh cùng tìm hiểu hoặc khám phá một điều gì đó. Vì vậy, chúng ta sẽ áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm cho chủ đề này.

Để tiến hành các hoạt động tìm hiểu trong bài học này, giáo viên cần chuẩn bị một môi trường sao cho học sinh cảm thấy hứng thú với các hoạt động đó. Giáo viên cần cung cấp cho học sinh đủ tài liệu để các em có thể làm việc, hoặc giải thích cho học sinh các em có thể tìm kiếm thông tin ở đâu và như thế nào. Trong chủ đề này, chúng ta sẽ chuẩn bị những “gói” thông tin gồm nhiều nguồn tài liệu khác nhau, như tranh ảnh, sách báo, các sản phẩm, v.v. Đây là một bước chuẩn bị rất quan trọng mà giáo viên cần tiến hành. Chất lượng của các “gói” thông tin sẽ ảnh hưởng đến động lực học tập của học sinh cũng như mức độ hào hứng tham gia vào các hoạt động của các em. Học sinh sẽ khám phá ra nhiều điều từ các “gói” thông tin và chuẩn bị cho phần trình bày của mình. Các em cũng sẽ học được nhiều điều khi lắng nghe phần trình bày của các bạn.

Trong các hoạt động kể trên, học sinh sẽ tìm hiểu về nhiều lĩnh vực khác nhau, nhưng lĩnh vực thông tin liên lạc hơi khác một chút so với các lĩnh vực khác, bởi vì đó là một ngành dịch vụ công cộng và chức năng của nó không thay đổi trên suốt phạm vi toàn tỉnh. Do đó hoạt động thảo luận về chức năng của bưu điện sẽ được tiến hành độc lập với các giờ học khác.

Có một số cách khác nhau để tìm kiếm thông tin về bưu điện. Rất may là ở mỗi xã đều có một bưu điện (bưu cục), và học sinh cũng đã khá quen thuộc với thư từ và điện thoại trong cuộc sống hàng ngày của các em. Do đó, chúng ta muốn học sinh trực tiếp tìm hiểu về bưu điện, ví dụ như đi thăm quan bưu điện, hoặc mời một nhân viên bưu điện đến trường để học sinh phỏng vấn. Chúng ta sẽ dành một tiết để chuẩn bị, và một tiết để tiến hành phỏng vấn và tổng hợp thông tin. Các dịch vụ thư tín gần gũi hơn với cuộc sống của học sinh và quy trình tiến hành các dịch vụ đó cũng dễ nghiên cứu, cho nên bài học sẽ chủ yếu tập trung vào các dịch vụ thư tín như một chức năng của bưu điện.

2. Cấu trúc bài học

Hai sơ đồ dưới đây thể hiện cấu trúc hiện tại của các bài học trong chủ đề này và cấu trúc của các bài học minh hoạ. Chúng ta nhìn vào các đặc điểm của ba khu vực được phân chia bởi sự khác biệt địa lý, và sử dụng các đặc điểm đó để tìm hiểu về các đặc trưng khác nhau của từng khu vực. Do đó chúng ta sẽ dành 4 tiết cho hoạt động này. Như đã giải thích ở trên, các hoạt động thông tin liên lạc sẽ được nghiên cứu độc lập với các giờ học khác.

3. Các mục tiêu của chủ đề này

Bảng dưới đây tóm tắt những điều chúng ta muốn học sinh nắm được qua chủ đề này.

Để giúp học sinh đạt được những mục tiêu đó, chúng ta sẽ sắp xếp các mục tiêu bài học của từng bài học như sau:

Tiết 1:

Nắm được những đặc trưng chính của tỉnh mình.

Có khả năng nhận ra các huyện, TP trên bản đồ

Quan tâm, yêu mến tỉnh mình, quê hương mình.

Tiết 2:

Có khả năng tìm hiểu về tỉnh mình dựa trên những tài liệu sẵn có.

Có khả năng làm việc theo nhóm

Biết tương trợ, phối hợp tìm hiểu các khu vực trong tỉnh

Tiết 3:

Có khả năng tìm hiểu về tỉnh mình dựa trên những tài liệu sẵn có.

Có khả năng làm việc theo nhóm; biết tương trợ, phối hợp để cùng hoàn

thành nhiệm vụ tìm hiểu các khu vực trong tỉnh.

Tiết 4:

Trình bày các kết quả tìm được về tỉnh mình qua các gói thông tin.

Hiểu được những điểm khác nhau giữa ba khu vực trong tỉnh Bắc Giang.

Đoàn kết, lắng nghe, chia sẻ học hỏi bạn.

Tiết 5:

Lên chương trình thăm quan bưu điện (phỏng vấn nhân viên bưu điện).

Biết phân công nhiệm vụ các bạn trong nhóm phù hợp.

Tiết 6:

Thăm quan bưu điện (phỏng vấn nhân viên bưu điện).

Nắm được chức năng chính của bưu điện.

Có hứng thú với nhiều công việc khác nhau.

Theo đó, các mục tiêu bài học cho chủ đề này trong sách giáo viên sẽ được diễn đạt và sắp xếp lại. Bảng sau cho thấy các mục tiêu bài học trong sách giáo viên được giải quyết ở tiết nào trong các bài học minh hoạ.

4. Kế hoạch dạy học cho chủ đề này

Bảng dưới đây trình bày kế hoạch minh hoạ dùng để dạy 6 tiết học trong chủ đề này. Ở đây chỉ lấy ví dụ một số vấn đề chính trong mỗi bài học. Kế hoạch bài học chi tiết cho 6 tiết học này được xây dựng và giới thiệu ở các trang tiếp theo.

5. Kế hoạch bài học

Tiết 1

Mục tiêu bài học đã xác định lại

Chuẩn bị

Tiến trình bài học

Tiết 2 & 3

Mục tiêu bài học đã xác định lại

Chuẩn bị

Lưu ý

Tiến trình bài học

Ví dụ về “Gói” thông tin

Tiết 4

Mục tiêu bài học đã xác định lại

Tiến trình bài học

Phiếu bài tập (Ví dụ)

Ghi lại đặc điểm của ba khu vực.

Tiết 5

Mục tiêu bài học đã xác định lại

Chuẩn bị

Tiến trình bài học

TG	Các hoạt động học tập	Hỗ trợ của giáo viên
35	Chúng ta hãy cùng tìm hiểu xem làm thế nào những bức thư đến được với bạn bè của chúng ta ở các tỉnh thành khác Học sinh điền vào phiếu bài tập. Học sinh chia sẻ ý kiến với các bạn trong nhóm. Học sinh thảo luận theo nhóm và ghi vào phiếu bài tập những điều các em còn chưa biết.	“Cô đã nhận được bức thư này từ người bạn trai của cô hiện đang sống ở Hà Nội, và cô muốn viết thư trả lời chú ấy” (Thư có thể được gửi từ bất cứ ai, nhưng giáo viên nên nghĩ ra một câu chuyện nào đó để thu hút sự chú ý của học sinh). Giáo viên cho học sinh quyết định mình sẽ gửi thư cho ai. Giáo viên phát phiếu bài tập và yêu cầu học sinh điền vào phiếu bài tập. “Hãy ghi lại quy trình gửi thư mà em biết”. “Hãy chia sẻ ý tưởng của các em với các bạn trong nhóm. Sau đó, thảo luận trong nhóm của mình những điều các em còn chưa biết và những điều các em muốn biết về quy trình gửi thư”. Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày ý kiến của nhóm mình. Giáo viên ghi các ý chính lên bảng và xác định cần phải phỏng vấn/quan sát những gì.
	Viết thư cho một người thân/bạn của em đang sống ở một tỉnh khác	Giáo viên phát giấy viết thư và phong bì cho học sinh.

Phiếu bài tập (Ví dụ)

Tiết 6

Mục tiêu bài học đã xác định lại

Chuẩn bị

Lưu ý

Tiến trình bài học