7 “bí quyết” đưa Thông tư 30 vào cuộc sống

Giáo viên Trường tiểu học Minh Khai đã thực hiện Thông tư 30 với tâm thế nhận thức được ý nghĩa vô cùng quan trọng của quy định mới này và bởi những hỗ trợ từ cán bộ quản lý (CBQL) nhà trường theo chỉ đạo từ cấp quản lý Sở, Phòng GD&ĐT. Cụ thể:

Thứ nhất, CBQL nhà trường truyền thông điệp cho toàn thể giáo viên bình tĩnh, yên tâm thực hiện theo quan điểm: “Nhìn vào điểm tích cực mà làm”, “hết sức bình tĩnh, cứ làm đã” và “vui vẻ đối diện thực tế để làm hơn là vừa làm vừa bất bình”.

Thứ hai, CBQL nhà trường tổ chức sinh hoạt chuyên môn để phân tích kỹ từng điều khoản, giải thích từng câu, từng chữ (qua chia sẻ, phân tích ví dụ hình ảnh, tình huống học sinh cụ thể). Từ đó, giáo viên được thống nhất cách hiểu, ý nghĩa, quan điểm và cách thức thực hiện trong năm học.

Giáo viên được tập huấn, hướng dẫn cẩn thận kỹ thuật đánh giá, lập hồ sơ đánh giá. Do đó, mọi người đã đồng thuận và sẵn sàng thực hiện ngay tất cả những điều khoản của Thông tư ngay từ ngày có hiệu lực.

Thứ ba, nhà trường tổ chức họp phụ huynh học sinh chia sẻ, giải thích sâu sắc về nội dung Thông tư. Phụ huynh cơ bản hiểu và ủng hộ quy định mới ngay từ đầu.

Thứ tư, CBQL nhà trường không cầu toàn và không yêu cầu cao với giáo viên khi thực hiện, cho phép chúng tôi “mắc lỗi” khi viết sổ nhận xét, chấm bài (nhưng không được bỏ việc đánh giá); giúp giáo viên tránh được áp lực, loại bỏ áp lực, sức lực không cần thiết.

Thứ năm, nhà trường thường xuyên tổ chức sinh hoạt chuyên môn nghiên cứu bài học (mỗi tháng 2-3 buổi) nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, liên hệ giải quyết khó khăn khi giáo viên dạy học đáp ứng nội dung đánh giá trong Điều 5 của Thông tư. Qua đó, giáo viên đã có năng lực quan sát việc học của học sinh nên thuận lợi trong đánh giá quá trình học tập của các em.

Ngoài ra, mổi buổi sinh hoạt chuyên môn sử dụng hình ảnh, phân tích tình huống dạy học, chấm, chữa bài, tình huống ghi chép nhận xét của giáo viên để phân tích, sửa chữa, rút kinh nghiệm cho giáo viên.

Thứ sáu: CBQL nhà trường giảm hồ sơ, sổ sách cho giáo viên, không khắt khe trong việc làm sổ sách của giáo viên theo phương châm thiết thực, không hình thức, không đánh giá hồ sơ sổ sách của giáo viên.

Cuối cùng, CBQL đổi mới công tác kiểm tra chuyên môn theo quan điểm hỗ trợ, giúp đỡ giáo viên (thay cho kiểm tra hành chính) bằng cách dự giờ hàng ngày (mỗi lớp dự 5-7 phút), có quay phim, chụp ảnh việc học của HS để chia sẻ, giúp đỡ khó khăn cho giáo viên.

Những mong muốn, đề xuất

Mặc dù được hỗ trợ tích cực, trong quá trình thực hiện ở trường học, giáo viên còn gặp một số khó khăn như sau:

Thứ nhất, thời gian đầu thực hiện Thông tư 30, do còn thực hiện máy móc, giáo viên mất nhiều thời gian, công sức cho viết nhận xét vào vở HS, sổ theo dõi. Đồng thời, việc viết nhận xét hàng tháng với một số HS khiên cưỡng và hình thức bởi không có điều gì cần quan tâm, chú ý khi các em vẫn đang đảm bảo yêu cầu trong học tập, rèn luyện. Những giáo viên chuyên phải ghi nhận xét hàng tháng trong sổ riêng với 100% số HS của trường.

Thứ hai, cuối học kỳ và năm học, nhà trường lúng túng khi khó phân biệt HS trong xét danh hiệu khen thưởng. Danh hiệu khen thưởng ở các trường trở nên khác nhau và chưa chặt chẽ, hợp lý.

Từ đó, cơ quan tổ chức (nơi HS có bố mẹ công tác), địa phương, dòng họ nơi HS đang sinh sống khó xác định căn cứ khen thưởng động viên HS trong phong trào khuyến học. Mặt khác, bố mẹ, ông bà các em thấy danh hiệu khen thưởng bất nhất, không rõ ràng nên không yên tâm, thoải mái và tin tưởng.

Từ những vấn đề trên, thầy Nguyễn Văn Khôi và cô giáo Nguyễn Thị Nhàn đề xuất 2 vấn đề cần giải quyết trước mắt.

Thứ nhất: Sửa những điểm bất cập nêu trên bằng cách điều chỉnh việc quy định ghi sổ theo dõi chất lượng theo hướng “mở” hơn. Sổ theo dõi chất lượng coi như sổ tay của riêng cá nhân giáo viên, giáo viên chỉ ghi nhận xét vào sổ theo dõi với những em HS cần quan tâm và ở những thời điểm thật sự cần thiết (ví dụ như mỗi học kỳ nên chỉ nhận xét 2 lần/học sinh).

Điều này vẫn đáp ứng mục đích đánh giá là theo dõi để nhận xét HS theo quá trình và giúp giáo viên, phụ huynh học sinh có biện pháp giáo dục HS tiến bộ.

Thứ hai: Mô tả rõ, cụ thể hơn tiêu chuẩn, nội dung khen thưởng cuối kỳ, cuối năm học với cá nhân HS.

Vấn đề cần giải quyết căn bản, lâu dài hơn: Từ những ưu việt của Thông tư 30, chúng tôi tin tưởng những điểm cốt lõi trong Thông tư sẽ không thay đổi trong tương lai gần (ít nhất là từ nay đến quá trình thực hiện CT-SGK mới). Do đó, giáo viên cần được giúp đỡ nâng cao năng lực để giáo dục HS đạt được nội dung đánh giá trong Thông tư 30.

Việc nâng cao năng lực chuyên môn có thể thông qua tự bồi dưỡng tại chỗ (sinh hoạt chuyên môn nghiên cứu bài học, tập huấn, tự học,…) để nhận ra và giải quyết vấn đề của bản thân mình. Vấn đề lớn là làm thế nào để giáo viên giáo dục HS đạt được kiến thức-kỹ năng, năng lực, phẩm chất theo quy định của Thông tư 30? Việc đánh giá học sinh chỉ là một phần trong quá trình ấy.

Thứ hai: Trong quá trình thực hiện đổi mới chuyển từ dạy học tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực, giáo viên sẽ gặp phải nhiều khó khăn mới, vất vả và lo lắng hơn, chúng tôi rất cần được chia sẻ, tập huấn nâng cao năng lực thông qua việc đổi mới công tác quản lý của CBQL nhà trường và CBQL Phòng, Sở GD&ĐT.

Khi đổi mới, trên vai giáo viên sẽ chất thêm nhiều “việc mới” trong khi sức lực, khả năng và thời gian thì không đổi. Vậy, giáo viên mong muốn được dành nhiều thời hơn cho việc nghiên cứu, thực hiện đổi mới.

Thông tư 30 là một công việc cụ thể để bắt đầu cho quá trình “đổi mới căn bản và toàn diện” trước khi đưa ra Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể nên nó đơn lẻ và chưa đồng bộ với hệ thống chung. Do vậy, nó chưa dễ dàng được chấp nhận ngay từ đầu.

Vậy, mong Bộ GD&ĐT sớm hoàn thành và đưa ra Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, trong đó xác định rõ mục tiêu, khung năng lực từng cấp học, bậc học. Từ đó Thông tư 30 cũng như văn bản quy định đánh giá HS khác sẽ dễ dàng thực hiện khi chính thức hoà cùng dòng chảy “đổi mới căn bản và toàn diện” của cả hệ thống giáo dục.