MỤC LỤC

 

Nội dung tra cứu	Trang
Phần I- Đặt vấn đề     ………………………………………………………………………….	2
A- Lý do chọn đề tài    ...........................................................................................................	2
I- Cơ sở lí luận    ................................................................................................................	2
II- Cơ sở thực tế      ..............................................................................................................	2
B- Phạm vi, đối tượng, mục đích, nhiệm vụ và          phương pháp nghiên cứu của đề tài    ....................................................................	3
I- Phạm vi nghiên cứu   ..................................................................................................	3
II- Đối tượng và khách thể nghiên cứu   ..............................................................	3
III- Mục đích nghiên cứu    ..........................................................................................	3
IV- Nhiệm vụ nghiên cứu    ........................................................................................	3
Phần II- Nội dung của đề tài    ............................................................................................	4
A- Nội dung    .............................................................................................................................	4
I- Cơ sở lí luận về bài toán tìm công thức hóa học   ....................................	4
II- Đối tượng phục vụ, quy trình nghiên cứu của đề tài   ..........................	5
III- Nội dung, phương pháp nghiên cứu    .........................................................	5
IV- Kết quả đạt được    ...................................................................................................	15
V- Giải pháp    .....................................................................................................................	15
B- Ứng dụng thực tế vào giảng dạy    ..........................................................................	16
I- Quá trình áp dụng    ....................................................................................................	16
II- Hiệu quả khi áp dụng đề tài    .............................................................................	17
III- Bài học kinh nghiệm    ...........................................................................................	17
IV- Kiến nghị - đề nghị    ..............................................................................................	17
Phần III- Kết luận chung    ...................................................................................................	18

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

 

A- LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

         I- CƠ SỞ LÍ LUẬN.    

         Nghị quyết Quốc hội khóa X kì họp thứ 8 về công tác đổi mới giáo dục phổ thông với mục tiêu là xây dựng chương trình và phương pháp giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho việc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phù hợp với thực tiễn và truyền thống Việt Nam, tiếp cận trình độ giáo dục ở các nước trong khu vực và trên thế giới.

         Để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục người giáo viên cần phải có sự hiểu biết và nắm bắt chắc chắn những sự thay đổi về nội dung và phương pháp giảng dạy cũng như những yêu cầu trong đổi mới phương pháp. Đó là lấy học trò làm trung tâm, phát huy tính tích cực của học sinh. Học sinh tự tìm tòi kiến thức, vận dụng những kiến thức đã học vào quá trình giải các bài tập và vào thực tế đời sống. 

         Trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ngoài việc rèn luyện các kỹ năng cho học sinh còn một vấn đề hết sức quan trọng nữa là kiến thức của người thầy. Là một giáo viên giảng dạy môn hóa học đòi hỏi giáo viên phải có một vốn kiến thức sâu rộng, phải biết phân loại các dạng bài tập và phát triên các dạng bài tập ấy ở dạng cao hơn thành các chuyên đề. Qua đó giúp học sinh nắm kĩ hơn kiến thức và đi sâu vào các dạng bài tập cơ bản, bài tập nâng cao, hệ thống hóa được chương trình đã học và có tính sáng tạo trong học tập, trong việc giải toán hóa học.

         II- CƠ SỞ THỰC TẾ.

         Dạy và học hóa học ở các trường hiện nay đã và đang được đổi mới tích cực nhằm góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu của trường THCS. Ngoài nhiệm vụ nâng cao chất lượng hiểu biết kiến thức và vận dụng kỹ năng, các nhà trường phải chú trọng tới công tác bồi dưỡng học sinh giỏi các cấp; coi trọng việc hình thành và phát triển tiềm lực trí tuệ cho học sinh. Đây là một nhiệm vụ không phải trường nào cũng có thể làm tốt vì nhiều lí do. Có thể nêu ra một số lí do như: Do môn học mới đối với bậc THCS nên kiến thức kỹ năng của học sinh còn nhiều chỗ khuyết; một bộ phận giáo viên chưa có đủ tư liệu cũng như kinh nghiệm để đảm nhiệm công việc dạy học sinh giỏi…

          Trong những năm gần đây, vấn đề bồi dưỡng học sinh dự thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh được phòng giáo dục đào tạo đặc biệt quan tâm, được các nhà trường và các bậc cha mẹ học sinh nhiệt tình ủng hộ. Giáo viên được phân công dạy bồi dưỡng đã có nhiều cố gắng trong việc nghiên cứu để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Nhờ vậy số lượng và chất lượng đội tuyển học sinh giỏi của huyện đạt cấp tỉnh khá cao. Tuy nhiên trong thực tế dạy bồi dưỡng học sinh giỏi còn nhiều khó khăn cho cả thầy và trò. Nhất là trong những năm đầu tỉnh ta tổ chức thi học sinh giỏi hóa học cấp THCS.    

          Là một giáo viên được thường xuyên tham gia bồi dưỡng đội tuyển HS giỏi, tôi đã được tiếp xúc với một số đồng nghiệp đồng môn, khảo sát từ thực tế và đã thấy được nhiều vấn đề mà trong đội tuyển nhiều học sinh còn lúng túng, nhất là khi giải quyết các bài toán biện luận. Trong khi loại bài tập này hầu như năm nào cũng có trong các đề thi tỉnh. Từ những khó khăn vướng mắc tôi đã tìm tòi nghiên cứu tìm ra nguyên nhân (nắm kỹ năng chưa chắc; thiếu khả năng tư duy hóa học,…) và tìm ra được biện pháp để giúp học sinh giải quyết tốt các bài toán biện luận.

          Với những lý do trên tôi đã tìm tòi nghiên cứu, tham khảo tư liệu và áp dụng đề tài:“BÀI TẬP DẠNG BIỆN LUẬN TÌM CÔNG THỨC HÓA HỌC” cho học sinh giỏi nhằm giúp cho các em HS giỏi có kinh nghiệm trong việc giải toán biện luận nói chung và biện luận tìm CTHH nói riêng. Qua nhiều năm vận dụng đề tài các thế hệ HS giỏi  đã tự tin hơn và giải quyết có hiệu quả khi gặp những bài tập loại này.

 

         B- PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG, MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ VÀ PHƯƠNG 

                                PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI.

I- PHẠM VI NGHIÊN CỨU.

Do hạn chế về thời gian và nguồn lực nên về mặt không gian đề tài này chỉ nghiên cứu giới hạn trong phạm vi huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc. Về mặt kiến thức, kỹ năng, đề tài chỉ nghiên cứu một số dạng biện luận tìm CTHH (chủ yếu tập trung vào các hợp chất vô cơ ).

II-ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU:

1- Đối tượng nghiên cứu :

Đề tài này nghiên cứu các phương pháp bồi dưỡng kỹ năng biện luận trong giải toán hóa học ( giới hạn trong phạm vi biện luận tìm CTHH của một chất )

2- Khách thể nghiên cứu :

Khách thể nghiên cứu là học sinh giỏi lớp 9

III-MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:

1-Nghiên cứu các kinh nghiệm về bồi dưỡng kỹ năng hóa học cho học sinh giỏi lớp 9

2-Nêu ra phương pháp giải các bài toán biện luận tìm CTHH theo dạng nhằm  giúp học sinh giỏi dễ nhận dạng và giải nhanh một bài toán biện luận nói chung, biện luận tìm công thức hóa học nói riêng.

IV-NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:

Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài này nhằm giải quyết một số vấn đề cơ bản sau:

1-Những vấn đề lý luận về phương pháp giải bài toán biện luận tìm CTHH; cách phân dạng và nguyên tắc áp dụng cho mỗi dạng.

2-Thực trạng về trình độ và điều kiện học tập của học sinh.

3-Từ việc nghiên cứu vận dụng đề tài, rút ra bài học kinh nghiệm góp phần nâng cao chất lượng trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi tại huyện Bình Xuyên.

 

 

 

 

PHẦN II – NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI

 

         A- NỘI DUNG

 

         I- CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BÀI TOÁN BIỆN LUẬN TÌM CÔNG THỨC HÓA  HỌC

         

Trong hệ thống các bài tập hoá học, loại toán tìm công thức hóa học là rất phong phú và đa dạng. Về nguyên tắc để xác định một nguyên tố hóa học là nguyên tố nào thì phải tìm bằng được nguyên tử khối của nguyên tố đó. Từ đó xác định được CTPT đúng của các hợp chất. Có thể chia bài tập tìm CTHH  thông qua phương trình hóa học thành hai loại cơ bản:

          - Loại 1 : Bài toán cho biết hóa trị của nguyên tố, chỉ cần tìm nguyên tử khối để kết luận tên nguyên tố; hoặc ngược lại ( Loại này thường đơn giản hơn ).

          - Loại 2 :  Không biết hóa trị của nguyên tố cần tìm ; hoặc các dữ kiện thiếu cơ sở để xác định chính xác một giá trị nguyên tử khối. (hoặc bài toán có quá nhiều khả năng có thể xảy ra theo nhiều hướng khác nhau ).

          Cái khó của bài tập loại 2 là các dữ kiện thường thiếu hoặc không cơ bản và thường đòi hỏi người giải phải sử dụng những thuật toán phức tạp, yêu cầu về kiến thức và tư duy hóa học cao; học sinh khó thấy hết các trường hợp xảy ra. Để giải quyết các bài tập thuộc loại này, bắt buộc HS phải biện luận. Tuỳ đặc điểm của mỗi bài toán mà việc biện luận có thể thực hiện bằng nhiều cách khác nhau:

          +) Biện luận dựa vào biểu thức liên lạc giữa khối lượng mol nguyên tử (M) và hóa trị ( x ) :         M = f (x)     (trong đó f(x) là biểu thức chứa hóa trị x).

          Từ biểu thức trên ta biện luận và chọn cặp nghiệm M và x hợp lý.

          +) Nếu đề bài cho không đủ dữ kiện, hoặc chưa xác định rõ đặc điểm của các chất phản ứng, hoặc chưa biết loại các sản phẩm tạo thành , hoặc lượng đề cho gắn với các cụm từ chưa tới hoặc đã vượt …  thì đòi hỏi người giải phải hiểu sâu sắc nhiều mặt của các dữ kiện hoặc các vấn đề đã nêu ra. Trong trường hợp này người giải phải khéo léo sử dụng những cơ sở biện luận thích hợp để giải quyết. Chẳng hạn: tìm giới hạn của ẩn (chặn trên và chặn dưới ), hoặc chia bài toán ra nhiều trường hợp để biện luận, loại những trường hợp không phù hợp .v.v.

          Tôi nghĩ, giáo viên làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi sẽ không thể đạt được mục đích nếu như không chọn lọc, nhóm các bài tập biện luận theo từng dạng, nêu đặc điểm của dạng và xây dựng hướng giải cho mỗi dạng. Đây là khâu có ý nghĩa quyết định trong  công tác bồi dưỡng vì nó là cẩm nang giúp HS tìm ra được hướng giải một cách dễ dàng, hạn chế tối đa những sai lầm trong quá trình giải bài tập, đồng thời phát triển được tìm lực trí tuệ cho học sinh (thông qua các bi tập tương tự mẫu và các bi tập vượt mẫu ).

          Trong phạm vi của đề tài này, tôi xin được mạn phép trình bày kinh nghiệm bồi dưỡng một số dạng bài tập biện luận tìm công thức hóa học. Nội dung đề tài được sắp xếp theo 5 dạng, mỗi dạng có nêu nguyên tắc áp dụng và các ví dụ minh hoạ.

         

 

 

 

          II- ĐỐI TƯỢNG PHỤC VỤ, QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI.

          1- Đối tượng phục vụ:

          Học sinh THCS, đặc biệt là đội ngũ học sinh tham gia đội tuyển học sinh giỏi môn Hóa học.

          2- Quy trình nghiên cứu:

          Để áp dụng đề tài vào trong công tác bồi dưỡng HS giỏi tôi đã thực hiện một số khâu quan trọng như sau:

          a) Điều tra trình độ HS, tình cảm thái độ của HS về nội dung của đề tài; điều kiện học tập của HS. Đặt ra yêu cầu về bộ môn, hướng dẫn cách sử dụng sách tham khảo và giới thiệu một số sách hay của các tác giả để những HS có điều kiện tìm mua; các HS khó khăn sẽ mượn sách bạn để học tập.

          b) Xác định mục tiêu, chọn lọc và nhóm các bài toán theo dạng, xây dựng nguyên tắc áp dụng cho mỗi dạng, biên soạn bài tập mẫu và các bài tập vận dụng và nâng cao. 

          Ngoài ra phải dự đoán những tình huống có thể xảy ra khi bồi dưỡng mỗi chủ đề.

          c) Chuẩn bị đề cương bồi dưỡng, lên kế hoạch về thời lượng cho mỗi dạng toán.

          d) Sưu tầm tài liệu, trao đổi kinh nghiệm cùng các đồng nghiệp; nghiên cứu các đề thi HS giỏi của tỉnh ta và một số tỉnh, thành phố khác.

III- NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.

          1- Phương pháp nghiên cứu

 1.1- Phương pháp chủ yếu

Căn cứ vào mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu, tôi sử dụng phương pháp chủ yếu là tổng kết kinh nghiệm, được thực hiện theo các bước:

· Xác định đối tượng: Xuất phát từ nhứng khó khăn vướng mắc trong những năm đầu làm nhiệm vụ bồi dưỡng HS giỏi, tôi xác định đối tượng cần phải nghiên cứu là kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực giải toán biện luận  cho học sinh giỏi. Qua việc áp dụng đề tài để đúc rút, tổng kết kinh nghiệm.

· Phát triển đề tài và đúc kết kinh nghiệm : Năm học 2008-2009, năm đầu tiên tôi trực tiếp tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn hóa học lớp 9, phần đông các em thường bế tắc trong khi giải các bài toán biện luận. Trước thực trạng đó, tôi đã mạnh dạn áp dụng đề tài này.

         Trong quá trình vận dụng đề tài, tôi đã suy nghĩ tìm tòi, học hỏi và áp dụng nhiều biện pháp. Ví dụ như : tổ chức trao đổi trong tổ bồi dưỡng, trò chuyện cùng HS, thể nghiệm đề tài, kiểm tra và đánh giá kết quả dạy và học những nội dung trong đề tài.

         Đến nay, trình độ kỹ năng giải quyết toán biện luận ở HS đã được nâng cao đáng kể.

1.2- Các phương pháp hỗ trợ

Ngoài các phương pháp chủ yếu, tôi còn dùng một số phương pháp hỗ trợ khác như phương pháp nghiên cứu tài liệu và điều tra nghiên cứu:

Đối tượng điều tra: Các HS giỏi , đội ngũ giáo viên tham gia bồi dưỡng HS giỏi.

Câu hỏi điều tra: Chủ yếu tập trung các nội dung xoay quanh việc dạy và học phương pháp giải bài toán biện luận tìm CTHH; điều tra tình cảm thái độ của HS đối với việc tiếp xúc với các bài tập biện luận.

2- Nội dung đề tài:

          Khi thực hiện đề tài vào giảng dạy, trước hết tôi giới thiệu sơ đồ định hướng giải bài toán biện luận tìm CTHH dùng chung cho tất cả các dạng; gồm 5 bước cơ bản:

          B₁:     Đặt CTTQ cho chất cần tìm, đặt các ẩn số nếu cần ( số mol, M, hóa trị … )

          B₂:     Chuyển đổi các dữ kiện thành số mol ( nếu được )

          B₃:    Viết tất cả các PTPƯ có thể xảy ra

          B₄:    Thiết lập các phương trình toán hoặc bất phương trình liên lạc giữa các ẩn số với  các dữ kiện đã biết.

          B₅:    Biện luận, chọn kết quả phù hợp.

          Tiếp theo, tôi tiến hành bồi dưỡng kỹ năng theo dạng. Mức độ rèn luyện từ minh họa đến khó, nhằm bồi dưỡng học sinh phát triển kỹ năng từ biết làm đến đạt mềm dẻo, linh hoạt và sáng tạo. Để bồi dưỡng mỗi dạng tôi thường thực hiện theo các bước sau:

B₁:    Giới thiệu nguyên tắc và phương pháp áp dụng.

B₂:    Đưa ra bài tập mẫu và hướng dẫn giải.

B₃:    Học sinh tự luyện và nâng cao.

Tuỳ độ khó mỗi dạng tôi có thể hoán đổi thứ tự của bước 1 và 2.

Sau đây là một số dạng bài tập biện luận, cách nhận dạng, kinh nghiệm giải quyết đã được tôi thực hiện và đúc kết từ thực tế. Trong giới hạn của đề tài, tôi chỉ nêu 5 dạng thường gặp, trong đó dạng 5 hiện nay tôi đang thử nghiệm và thấy có hiệu quả.

 

DẠNG 1:     BIỆN LUẬN THEO ẨN SỐ TRONG GIẢI PHƯƠNG TRÌNH

          1) Nguyên tắc áp dụng:

          GV cần cho HS nắm được một số nguyên tắc và phương pháp giải quyết dạng bài tập này như sau:

          - Khi giải các bài toán tìm CTHH bằng phương pháp đại số, nếu số ẩn chưa biết nhiều hơn số phương trình toán học thiết lập được thì phải biện luận. Dạng này thường gặp trong các trường hợp không biết nguyên tử khối và hóa trị của nguyên tố, hoặc tìm chỉ số nguyên tử các bon trong phân tử hợp chất hữu cơ …

          - Phương pháp biện luận:

          +) Thường căn cứ vào đầu bài để lập các phương trình toán 2 ẩn: y = f(x), chọn 1 ẩn làm biến số ( thường chọn ẩn có giới hạn hẹp hơn. VD : hóa trị, chỉ số … ); còn ẩn kia được xem  là hàm số. Sau đó lập bảng biến thiên để chọn cặp giá trị hợp lí.

          +) Nắm chắc các điều kiện về chỉ số và hoá trị :  hoá trị của kim loại trong bazơ, oxit bazơ; muối thường  £ 4 ; còn hoá trị của các phi kim trong oxit £ 7; chỉ số của H trong các hợp chất khí với phi kim  £ 4; trong các C_xH_y thì : x ³ 1 và y £  2x + 2 ; …

    Cần lưu ý: Khi biện luận theo hóa trị của kim loại trong oxit cần phải quan tâm đến mức hóa trị  .

          2) Các ví dụ :

          Ví dụ 1:      Hòa tan một kim loại chưa biết hóa trị trong 500ml dd HCl thì thấy thoát ra 11,2 dm³ H₂ (đktc). Phải trung hòa axit dư bằng 100ml dd Ca(OH)₂ 1M. Sau đó cô cạn dung dịch thu được thì thấy còn lại 55,6 gam muối khan. Tìm nồng độ M của dung dịch axit đã dùng. Xác định tên của kim loại đã dùng.

          * Gợi ý HS :

            Cặp ẩn cần biện luận là nguyên tử khối R và hóa trị x

55,6 gam là khối lượng của hỗn hợp 2 muối RCl_x và CaCl₂

* Giải :

Giả sử kim loại là R có hóa trị là x  Þ  1£  x, nguyên £  3

Số mol Ca(OH)₂ = 0,1´ 1 = 0,1 mol

Số mol H₂ = 11,2 : 22,4 = 0,5 mol

Các PTPƯ:

2R     +       2xHCl         ®      2RCl_x          +       xH₂ ­          (1)

1/x                 1                        1/x                        0,5    (mol)

Ca(OH)₂      +       2HCl ®   CaCl₂            +       2H₂O                    (2)

0,1                        0,2              0,1                                   (mol)

Từ các phương trình phản ứng (1) và (2) suy ra:

n_HCl = 1 + 0,2 = 1,2 mol

Nồng độ mol của dung dịch HCl :     C_M = 1,2 : 0,5 = 2,4 M

Theo các PTPƯ ta có :  

Ta có :          ×( R + 35,5x ) = 44,5

Þ                R       =       9x

X	1                 2                 3
R	9                 18                27

Vậy kim loại thỏa mãn đầu bài là nhôm Al ( 27, hóa trị III )

 

Ví dụ 2:       Khi làm nguội 1026,4 gam dung dịch bão hòa R₂SO₄.nH₂O ( trong đó R là kim loại kiềm và n nguyên, thỏa điều kiện 7< n < 12 ) từ 80⁰C  xuống 10⁰C thì có 395,4 gam tinh thể R₂SO₄.nH₂O tách ra khỏi dung dịch.

Tìm công thức phân tử của Hiđrat nói trên. Biết độ tan của R₂SO₄ ở 80⁰C và 10⁰C lần lượt là 28,3 gam và 9 gam.

* Gợi ý HS:    

lập biểu thức toán : số mol hiđrat  = số mol muối khan.

Lưu ý HS :  do phần rắn kết tinh có ngậm nước nên lượng nước thay đổi.

 

* Giải:

S( 80⁰C) = 28,3 gam Þ   trong 128,3 gam ddbh có 28,3g R₂SO₄ và 100g H₂O

Vậy :                              1026,4gam ddbh ®  226,4 g R₂SO₄ và 800 gam H₂O.

Khối lượng dung dịch bão hoà tại thời điểm 10⁰C:

          1026,4  - 395,4  = 631 gam

Ở 10⁰C, S(R₂SO₄ ) = 9 gam, nên suy ra:

109 gam dung dịch bão hòa có chứa  9 gam R₂SO₄

Vậy 631 gam dung dịch bão hòa có khối lượng R₂SO₄ là :  

Khối lượng R₂SO₄ khan có trong phần hiđrat bị tách ra :        226,4 – 52,1 = 174,3 gam

Vì số mol hiđrat = số mol muối khan nên :

442,2R - 3137,4x + 21206,4 = 0       Û    R =  7,1n - 48 

Đề cho R là kim loại kiềm ,  7 < n  < 12 , n  nguyên Þ  Ta có bảng biện luận:

N	8        9        10      11
R	8,8     18,6   23      30,1

Kết quả phù hợp là n = 10 , kim loại là Na ® công thức hiđrat là Na₂SO₄.10H₂O

 

DẠNG 2 :     BIỆN LUẬN THEO TRƯỜNG HỢP

1) Nguyên tắc áp dụng:

 

- Đây là dạng bài tập thường gặp chất ban đầu hoặc chất sản phẩm chưa xác định cụ thể tính chất hóa học ( chưa biết thuộc nhóm chức nào, Kim loại hoạt động hay kém hoạt động, muối trung hòa hay muối axit … ) hoặc chưa biết phản ứng đã hoàn toàn chưa. Vì vậy cần phải xét từng khả năng xảy ra đối với chất tham gia hoặc các trường hợp có thể xảy ra đối với các sản phẩm.

- Phương pháp biện luận:

+) Chia ra làm 2 loại nhỏ : Biện luận các khả năng xảy ra đối với chất tham gia và biện luận các khả năng đối với chất sản phẩm.

+) Phải nắm chắc các trường hợp có thể xảy ra trong quá trình phản ứng. Giải bài toán theo nhiều trường hợp và chọn ra các kết quả phù hợp.

2) Các ví dụ:

 

Ví dụ 1:

Hỗn hợp A gồm CuO và một oxit của kim loại hóa trị II (không đổi) có tỉ lệ mol      1: 2. Cho khí H₂ dư đi qua 2,4 gam hỗn hợp A nung nóng thì thu được hỗn hợp rắn B. Để hòa tan hết rắn B cần dùng đúng 80 ml dung dịch HNO₃ 1,25M và thu được khí NO duy nhất.

Xác định công thức hóa học của oxit kim loại. Biết rằng các phản ứng xảy ra hoàn toàn.

* Gợi ý HS:

HS:   Đọc đề và nghiên cứu đề bài.

GV:   gợi ý để HS thấy được RO có thể bị khử hoặc không bị khử bởi H₂ tuỳ vào độ hoạt động của kim loại R.

            HS: Phát hiện nếu R đứng trước Al thì RO không bị khử Þ rắn B gồm:  Cu, RO

       Nếu R đứng sau Al trong dãy hoạt động kim loại thì  RO bị khử Þ  hỗn hợp rắn B gồm : Cu và kim loại R.

 

* Giải:

Đặt CTTQ của oxit kim loại là RO.

Gọi a, 2a lần lượt là số mol CuO và RO có trong 2,4 gam hỗn hợp A

Vì H₂ chỉ khử được những oxit kim loại đứng sau Al trong dãy hoạt động hóa học của kim loại nên có 2 khả năng xảy ra:

- R là kim loại đứng sau Al :

Các PTPƯ xảy ra:

CuO   +       H₂         Cu   +       H₂O

 a                                       a                        (mol)

RO     +       H₂        R      +       H₂O

          2a                                   2ª                       (mol)

3Cu   +       8HNO₃        ®  3Cu(NO₃)₂  +  2NO ­  +    4H₂O

a                                                                                                (mol)

3R     +       8HNO₃        ®  3R(NO₃)₂    + 2NO ­  +    4H₂O

 2a                                                                                             (mol)

Theo đề bài:        

          Không nhận Ca vì kết quả trái với giả thiết R đứng sau Al

- Vậy R phải là kim loại đứng trước Al

CuO   +       H₂       Cu    +       H₂O

 a                                      a                            (mol)

3Cu   +       8HNO₃        ®  3Cu(NO₃)₂   +  2NO ­   +  4H₂O

a                                                                                                 (mol)

RO    +       2HNO₃        ®  R(NO₃)₂          +       2H₂O

 2a              4a                                                                                 (mol)

Theo đề bài :

Trường hợp này thoả mãn với giả thiết nên oxit là:  MgO.

Ví dụ 2:

Khi cho a (mol ) một kim loại R tan vừa hết trong dung dịch chứa a (mol ) H₂SO₄ thì thu được 1,56 gam muối và một khí A. Hấp thụ hoàn toàn khí A vào trong 45ml dung dịch NaOH 0,2M thì thấy tạo thành 0,608 gam muối. Hãy xác định kim loại đã dùng.

* Gợi ý HS:

GV:  Cho HS biết H₂SO₄ chưa rõ nồng độ và nhiệt độ nên khí A không rõ là khí nào.Kim loại không rõ hóa trị; muối tạo thành sau phản ứng với NaOH chưa rõ là muối gì. Vì vậy cần phải biện luận theo từng trường hợp đối với khí A và muối Natri.

HS:  Nêu các trường hợp xảy ra cho khí A : SO₂ ; H₂S  ( không thể là H₂ vì  khí A tác dụng được với NaOH ) và viết các PTPƯ dạng tổng quát, chọn phản ứng đúng để số mol axit bằng số mol kim loại.

GV: Lưu ý với HS khi biện luận xác định muối tạo thành là muối trung hòa hay muối axit mà không biết tỉ số mol cặp chất tham gia ta có thể giả sử phản ứng tạo ra 2 muối. Nếu muối nào không tạo thành thì có ẩn số bằng 0 hoặc một giá trị vôlý.

* Giải:

Gọi  n là hóa trị của kim loại R .

Vì chưa rõ nồng độ của H₂SO₄ nên  có thể xảy ra 3 phản ứng:

2R     +       nH₂SO₄  ®  R₂ (SO₄ )_n   +       nH₂ ­                             (1)

          2R     +       2nH₂SO₄ ®  R₂ (SO₄ )_n +       nSO₂ ­  +  2nH₂O                   (2)

          2R     +       5nH₂SO₄ ®  4R₂ (SO₄ )_n          +       nH₂S ­  +  4nH₂O                   (3)

Khí A tác dụng được với NaOH nên không thể là H₂  ®  PƯ (1) không phù hợp.

Vì số mol R = số mol H₂SO₄ = a , nên :

     Nếu xảy ra ( 2) thì : 2n = 2  Þ  n =1   ( hợp lý )

     Nếu xảy ra ( 3) thì : 5n = 2  Þ  n =  ( vô lý )

Vậy kim loại R hóa trị I và khí A là SO₂

          2R     +       2H₂SO₄ ®  R₂ SO₄         +       SO₂   ­  +  2H₂O           

a                     a                                                                (mol)

Giả sử SO₂ tác dụng với NaOH tạo ra 2 muối NaHSO₃ , Na₂SO₃

SO₂    +       NaOH         ®  NaHSO₃

 Đặt :  x                 x                         x                   (mol)

SO₂    +       2NaOH       ®  Na₂SO₃ +  H₂O

y                   2y                       y                   (mol)

Theo đề ta có :      

Giải hệ phương trình được

Vậy giả thiết phản ứng tạo 2 muối là đúng.

Ta có:  số mol R₂SO₄ = số mol SO₂  = x + y = 0,005  (mol)

Khối lượng của R₂SO₄ :  (2R+ 96)×0,005  =  1,56

Þ      R =  108  .            Vậy kim loại đã dùng là Ag.

 

 

DẠNG 3:    BIỆN LUẬN SO SÁNH

 

1) Nguyên tắc áp dụng:

- Phương pháp này được áp dụng trong các bài toán xác định tên nguyên tố mà các dữ kiện đề cho thiếu hoặc các số liệu về lượng chất đề cho đã vượt quá, hoặc chưa đạt đến một con số nào đó.

- Phương pháp biện luận:

· Lập các bất đẳng thức kép có chứa ẩn số ( thường là nguyên tử khối ). Từ bất đẳng thức này tìm được các giá trị chặn trên và chặn dưới của ẩn để xác định một giá trị hợp lý.

· Cần lưu ý một số điểm hỗ trợ việc tìm giới hạn thường gặp:

+) Hỗn hợp 2 chất A, B có số mol là a (mol) thì : 0 < n_A, n_B < a

+) Trong các oxit :  R₂O_m   thì   :   1 £  m, nguyên  £  7

+) Trong các hợp chất khí của phi kim với Hiđro  RH_n  thì :    1 £  n, nguyên £  4

2) Các ví dụ :

Ví dụ 1:

Có một hỗn hợp gồm 2 kim loại A và B có tỉ lệ khối lượng nguyên tử 8 : 9. Biết khối lượng nguyên tử của A, B đều không quá 30 đvC. Tìm 2 kim loại.

 

* Gợi ý HS:

            Thông thường HS hay làm “ mò mẫm” sẽ tìm ra Mg và Al nhưng phương pháp trình bày khó mà chặt chẽ, vì vậy giáo viên cần hướng dẫn các em cách chuyển một tỉ số thành 2 phương trình toán :     Nếu A :  B =  8 : 9  thì        Þ     

          *Giải:

Theo đề : Tỉ số nguyên tử khối của 2 kim loại là      nên Þ   ( n Î z⁺ )

Vì A, B đều có KLNT không quá 30 đvC nên  :  9n  £  30   Þ    n £  3

 Ta có bảng biện luận sau :

N	1                 2                 3
A	8                 16               24
B	9                 18               27

Suy ra hai kim loại là Mg và Al

 

Ví dụ 2:

Hòa tan 8,7 gam một hỗn hợp gồm K và một kim loại M  thuộc phân nhóm chính nhóm II trong dung dịch HCl dư thì thấy có 5,6 dm³ H₂ ( ĐKTC). Hòa tan riêng 9 gam kim loại M trong dung dịch HCl dư thì thể tích khí H₂ sinh ra chưa đến 11 lít ( đktc). Hãy xác định kim loại M.

* Gợi ý HS:

GV yêu cầu HS lập phương trình tổng khối lượng của hỗn hợp và phương trình tổng số mol H₂. Từ đó biến đổi thành biểu thức chỉ chứa 2 ẩn là số mol (b) và nguyên tử khối M. Biện luận tìm giá trị chặn trên của M.

Từ PƯ riêng của M với HCl Þ bất đẳng thức về  Þ giá trị chặn dưới của M

* Giải:

Đặt a, b lần lượt là số mol của mỗi kim loại K, M trong hỗn hợp.

Thí nghiệm 1:

2K     +       2HCl ®      2KCl           +       H₂ ­

a                                                                  a/2    (mol)

 

M       +       2HCl ®      MCl₂           +       H₂ ­

b                                                                  b     (mol)

Þ  số mol H₂  =    

 

 

Thí nghiệm 2:

M       +       2HCl ®     MCl₂           +       H₂ ­

9/_M                                                              9/_M   (mol)

Theo đề bài:               Þ     M >   18,3                                (1)

 Mặt khác:      Þ  b =  

Vì  0 < b <  0,25 nên suy ra ta có :     <  0,25    Þ  M <  34,8         (2)

Từ (1) và ( 2) ta suy ra kim loại phù hợp là  Mg

 

DẠNG 4:             BIỆN LUẬN THEO TRỊ SỐ TRUNG BÌNH

                             ( Phương pháp khối lượng mol trung bình)

1) Nguyên tắc áp dụng:

 

- Khi hỗn hợp gồm hai chất có cấu tạo và tính chất tương tự nhau (2 kim loại cùng phân nhóm chính, 2 hợp chất vô cơ có cùng kiểu công thức tổng quát, 2 hợp chất hữu cơ đồng đẳng …) thì có thể đặt một công thức đại diện cho hỗn hợp. Các giá trị tìm được của chất đại diện chính là các giá trị của hỗn hợp ( m_hh ; n_hh ; _hh )

- Trường hợp 2 chất có cấu tạo hoặc tính chất không giống nhau ( ví dụ 2 kim loại khác hóa trị; hoặc 2 muối cùng gốc của 2 kim loại khác hóa trị … ) thì tuy không đặt được công thức đại diện nhưng vẫn tìm được khối lượng mol trung bình:

          

_hh   phải nằm trong khoảng từ  M₁  đến  M₂

- Phương pháp biện luận :

Từ giá trị  _hh  tìm được, ta lập bất đẳng thức kép M₁  < _hh < M₂  để tìm giới hạn của các ẩn. ( giả sử M₁< M₂)

2) Các ví dụ:

Ví dụ 1:

Cho 8 gam hỗn hợp gồm 2 hyđroxit của 2 kim loại kiềm liên tiếp vào H₂O thì được 100 ml dung dịch X.

Trung hòa 10 ml dung dịch X trong CH₃COOH và cô cạn dung dịch thì thu được 1,47 gam muối khan.

90ml dung dịch còn lại cho tác dụng với dung dịch FeCl_x dư thì thấy tạo thành 6,48 gam kết tủa.

Xác định 2 kim loại kiềm và công thức của muối sắt clorua.

* Gợi ý HS:

Tìm khối lượng của hỗn hợp kiềm trong 10 ml dung dịch X và 90 ml dung dịch X.

Hai kim loại kiềm có công thức và tính chất tương tự nhau nên để đơn giản ta đặt một công thức ROH đại diện cho hỗn hợp kiềm. Tìm trị số trung bình

* Giải:

Đặt công thức tổng quát của hỗn hợp hiđroxit là ROH, số mol là  a (mol)

Thí nghiệm 1:

m_hh =  = 0,8 gam

ROH  +       CH₃COOH ®   CH₃COOR     +       H₂O            (1)

1 mol                                       1 mol

suy ra :          Þ      » 33

Vậy có 1kim loại A > 33 và một kim loại B < 33

Vì 2 kim loại  kiềm liên tiếp nên  kim loại là Na, K

Có thể xác định độ tăng khối lượng ở (1) : Dm =  1,47 – 0,8=0,67 gam

Þ  n_ROH = 0,67: ( 59 –17 ) =

          _ROH =     Þ      =  50 –17 = 33

Thí nghiệm 2:

m_hh =  8  -  0,8 = 7,2 gam

xROH                  +       FeCl_x  ®     Fe(OH)_x ¯   +       xRCl           (2)

           (+17)x (g)                            (56+ 17x) (g)

           7,2 (g)                                     6,48 (g)

Suy ra ta có:                  giải ra được  x =  2

Vậy công thức hóa học của muối sắt clorua là FeCl₂

Ví dụ 2:

X là hỗn hợp 3,82 gam gồm A₂SO₄ và BSO₄. Biết khối lượng nguyên tử của B hơn khối lượng nguyên tử của A là 1đvC. Cho hỗn hợp vào dung dịch BaCl₂ dư thì thu được 6,99 gam kết tủa và một dung dịch Y.

a) Cô cạn dung dịch Y thì thu được bao nhiêu gam muối khan.

b) Xác định các kim loại A và B

* Gợi ý HS :

          -Do hỗn hợp 2 muối gồm các chất khác nhau nên không thể dùng một công thức để đại diện.

          -Nếu biết khối lượng mol trung bình của hỗn hợp ta sẽ tìm được giới hạn nguyên tử khối của 2 kim loại.

*  Giải:

 

         a)       A₂SO₄         +       BaCl₂          ®  BaSO₄ ¯         +       2ACl

          BSO₄          +       BaCl₂          ®  BaSO₄ ¯         +       BCl₂

Theo các PTPƯ : Số mol X =  số mol BaCl₂ = số mol BaSO₄  =

Theo định luật bảo toàn khối lượng ta có:

 3,82 + (0,03. 208) – 6.99 =  3,07 gam

b)                           

Ta có M₁ = 2A + 96   và M₂ =  A+ 97

Vậy :          (*)

Từ hệ bất đẳng thức ( *) ta tìm được :                   15,5 < A < 30

Kim loại hóa trị I thoả mãn điều kiện trên là Na (23)

Suy ra kim loại hóa trị II là Mg ( 24)

 

DẠNG 5:  BIỆN LUẬN TÌM CTPT CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ TỪ CÔNG   

THỨC NGUYÊN

1) Nguyên tắc áp dụng:

- Trong các bài toán tìm CTHH của hợp chất hữu cơ, nếu biết công thức nguyên mà chưa biết khối lượng mol M thì phải biện luận.

- Phương pháp phổ biến: Từ công thức nguyên của hợp chất hữu cơ, tách một số nguyên tử thích hợp thành nhóm định chức cần xác định. Từ đó có thể biện luận tìm một công thức phân tử đúng nhờ các phép toán đồng nhất thức giữa công thức nguyên và công thức tổng quát của loại hợp chất vô cơ.

Lưu ý:  HS cần nắm vững 1 số vấn đề sau :

Công thức chung của hiđro cacbon no là : C_mH_{2m + 2}

Þ CT chung của Hiđro cacbon mạch hở có k liên kết p là   C_mH_{2m + 2 – 2k}

CTTQ của hợp chất có  a nhóm chức (A ) hóa trị I là :      C_mH_{2m + 2 – 2k – a} (A)_a

Trong đó nhóm chức A  có thể là:  – CHO ; – COOH ;  – OH …

 

2) Các ví dụ:

Ví dụ 1:

Công thức nguyên của một loại rượu mạch hở là (CH₃O)_n. Hãy  biện luận để xác định công thức phân tử của rượu nói trên.

* Giải:

Từ công thức nguyên (CH₃O)_n được viết lại :   C_nH_2n( OH)_n

Công thức tổng quát của rượu mạch hở là  C_mH_{2m+2 – 2k –a} (OH)_a

          Trong đó :  k là số liên kết p trong gốc Hiđro cacbon

Suy ra ta có :                  Þ    n = 2 –2k   (  k : nguyên dương )

Ta có bảng biện luận:

k	0                      1                        2
n	2                      0 (sai)             -2( sai )

Vậy CTPT của rượu là C₂H₄ (OH)₂

 

Ví dụ 2:

Anđêhit là hợp chất hữu cơ trong phân tử có chứa nhóm – CHO. Hãy tìm CTPT của một Anđêhit mạch hở biết công thức đơn giản là C₄H₄O và phân tử có 1 liên kết ba.

* Giải:

Công thức nguyên của anđêhit :   (C₄H₄O )_n     Þ    C_3nH_3n (CHO)_n

Công thức tổng quát của axit mạch hở là :              C_mH_{2m + 2  -2k –a} (CHO)_a

Suy ra ta có hệ phương trình: 

                    Þ      n = k –1

Vì trong phân tử có 1 liên kết ba nên có 2 liên kết p.     Suy ra  k = 2

Þ      n = 2 –1 = 1

Vậy CTPT của An đêhit là :  C₃H₃CHO

 

Tóm lại : Trên đây chỉ là một số kinh nghiệm về phân dạng và phương pháp giải toán biện luận tìm công thức hóa học. Đây chỉ là một phần nhỏ trong hệ thống bài tập hóa học nâng cao. Để trở thành một học sinh giỏi hóa thì học sinh còn phải rèn luyện nhiều phương pháp khác. Tuy nhiên, muốn giải bất cứ một bài tập nào, học sinh cũng phải nắm thật vững kiến thức giáo khoa về hóa học. Không ai có thể giải đúng một bài toán nếu không biết chắc phản ứng hóa học nào xảy ra, hoặc nếu xảy ra thì tạo sản phẩm gì, điều kiện phản ứng như thế nào? Như vậy, nhiệm vụ của giáo viên không những tạo cơ hội cho học sinh rèn kỹ năng giải bài tập hóa học, mà còn xây dựng một nền kiến thức vững chắc, hướng dẫn các em biết kết hợp nhuần nhuyễn những kiến thức kỹ năng hóa học với năng lực tư duy toán học.

 

IV- KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC

Những kinh nghiệm nêu trong đề tài đã phát huy rất tốt năng lực tư duy, độc lập suy nghĩ cho đối tượng HS giỏi. Các em đã tích cực hơn trong việc tham gia các hoạt động xác định hướng giải và tìm kiếm hướng giải cho các bài tập. Qua đề tài này, kiến thức, kỹ năng của HS được củng cố một cách vững chắc, sâu sắc; kết quả học tập của HS luôn được nâng cao. Từ chỗ rất lúng túng khi gặp các bài toán biện luận, thì nay phần lớn các em đã tự tin hơn , biết vận dụng những kỹ năng được bồi dưỡng để giải thành thạo các bài tập biện luận mang tính phức tạp.

Đặc biệt có một số em đã biết giải toán biện luận một cách sáng tạo, có nhiều bài giải hay và nhanh.

          Đề tài này, đã góp phần rất lớn vào kết quả bồi dưỡng HS giỏi huyện.  

 

V- GIẢI  PHÁP

          Tăng cường thời gian luyện tập.

          Giao nhiều bài tập liên quan đến phương pháp để học sinh được luyện tập giải một cách nhuần nhuyễn.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

          B- ỨNG DỤNG THỰC TẾ VÀO GIẢNG DẠY.

          I- QUÁ TRÌNH ÁP DỤNG.

          A. Mục tiêu:

          - Biết đề ra phương pháp khi gặp bài toán liên quan đến dạng toán này.

          - Rèn kỹ năng giải bài tập định lượng.

          - Củng cố niềm tin trong quá trình học tập môn hóa học.

          - Tăng cường khả năng tư duy logic và tính cẩn thận trong quá trình giải bài tập.

          B. Phương pháp dạy:

          - Nêu và giải quyết vấn đề.

          - Vấn đáp, gợi mở.

          C. Chuẩn bị: Giáo trình và bài tập.

          D. Tiến trình bài dạy:

Hoạt động 1: Các bước giải bài toán biện luận tìm công thức hóa học.

Hoạt động của giáo viên	Hoạt động của học sinh
* Giáo viên giới thiệu, phân tích các bước giải :   Gồm 5 bước : B1: Đặt CTTQ cho chất cần tìm, đặt các ẩn số nếu cần ( số mol, M, hóa trị … ) B2: Chuyển đổi các dữ kiện thành số mol (nếu được ) B3: Viết tất cả các PTPƯ có thể xảy ra B4: Thiết lập các phương trình toán hoặc bất phương trình liên lạc giữa các ẩn số với  các dữ kiện đã biết. B5: Biện luận, chọn kết quả phù hợp.	I- Các bước giải bài toán biện luận tìm công thức hóa học.   *HS nghe  hiểu và ghi nhớ.

 

Hoạt động 2 : Giới thiệu các dạng toán thường gặp.

Hoạt động của giáo viên	Hoạt động của học sinh
* Giáo viên giới thiệu nguyên tắc, phương pháp áp dụng 5 dạng toán sau đó đưa ra bài tập mẫu và hướng dẫn giải. (GV truyền tải nội dung phần này như nội dung đã trình bày ở phần 2- nội dung đề tài).	II- Các dạng toán thường gặp. * HS nghe, đọc, hiểu. Từ đó áp dụng để làm bài tập vận dụng.

Hoạt động 3 : Giáo viên chuẩn bị các bài tập vận dụng giao cho HS về nhà hoàn thành.

 

 

          II- HIỆU QỦA KHI ÁP DỤNG ĐỀ TÀI.

Trước khi thực hiện đề tài này, năng lực giải các bài toán biện luận nói chung và biện luận xác định CTHH của học sinh là rất yếu. Đa số học sinh cho rằng loại này quá khó, các em tỏ ra rất mệt mỏi khi phải làm bài tập loại này. Vì thế họ rất thụ động trong các buổi học bồi dưỡng và không có hứng thú học tập. Rất ít học sinh có sách tham khảo về loại bài tập này. Nếu có cũng chỉ là một quyển sách “học tốt” hoặc một quyển sách “nâng cao” mà nội dung viết về vấn đề này quá ít ỏi.

Những kinh nghiệm nêu trong đề tài đã phát huy rất tốt năng lực tư duy, độc lập suy nghĩ cho đối tượng HS giỏi. Các em đã tích cực hơn trong việc tham gia các hoạt động xác định hướng giải và tìm kiếm hướng giải cho các bài tập. Qua đề tài này, kiến thức, kỹ năng của HS được củng cố một cách vững chắc, sâu sắc; kết quả học tập của HS luôn được nâng cao. Từ chỗ rất lúng túng khi gặp các bài toán biện luận, thì nay phần lớn các em đã tự tin hơn , biết vận dụng những kỹ năng được bồi dưỡng để giải thành thạo các bài tập biện luận mang tính phức tạp.

Đặc biệt có một số em đã biết giải toán biện luận một cách sáng tạo, có nhiều bài giải hay và nhanh.

III- BÀI HỌC KINH NGHỆM.  

         Trong quá trình bồi dướng học sinh giỏi , tôi đã vận dụng đề tài này và rút ra một số kinh nghiệm thực hiện như sau:

          - Giáo viên phải chuẩn bị thật kỹ nội dung cho mỗi dạng bài tập cần bồi dưỡng cho học sinh. Xây dựng được nguyên tắc và phương pháp giải các dạng bài toán đó.

          - Tiến trình bồi dưỡng kỹ năng được thực hiện theo hướng đảm bảo tính kế thừa và phát triển vững chắc. Tôi thường bắt đầu từ một bài tập mẫu, hướng dẫn phân tích đầu bài cặn kẽ để học sinh xác định hướng giải và tự giải, từ đó các em có thể rút ra phương pháp chung để giải các bài toán cùng loại. Sau đó tôi tổ chức cho học sinh giải bài tập tương tự mẫu; phát triển vượt mẫu và cuối cùng nêu ra các bài tập tổng hợp.

          - Mỗi dạng bài toán tôi đều đưa ra nguyên tắc nhằm giúp các em dễ nhận dạng loại bài tập và dễ vận dụng các kiến thức, kỹ năng một cách chính xác; hạn chế được những nhầm lẫn có thể xảy ra trong cách nghĩ và cách làm của HS.       

          - Sau mỗi dạng tôi luôn chú trọng đến việc kiểm tra, đánh giá kết quả, sửa chữa rút kinh nghiệm và nhấn mạnh những sai sót mà học sinh thường mắc.    

          IV- KIẾN NGHỊ – ĐỀ NGHỊ

           Là một giáo viên tham gia trực tiếp vào công việc bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Hóa học. Tôi không ngừng tìm tòi, nghiên cứu tài liệu. Qua nghiên cứu, so sánh tôi thấy rằng đề thi học sinh giỏi tỉnh Vĩnh Phúc rất có chất lượng (có thể nói là hơn rất nhiều tỉnh, thành khác), đòi hỏi học sinh phải có kinh nghiệm và có trình độ tư duy cao mới giải được.  

           Với lý do nêu trên tôi xin mạnh dạn đưa ra kiến nghị nhỏ với đề thi là: Không mang tính đánh đố học sinh ; không quá dễ để có thể phân loại được học sinh; phù hợp với chương trình học THCS để tránh việc giáo viên nhồi nhét quá nhiều kiến thức cho học sinh.        

 

 

 

PHẦN III – KẾT LUẬN CHUNG

 

­­­­­­­­­­          Việc phân dạng các bài toán tìm CTHH bằng phương pháp biện luận đã nêu trong đề tài nhằm mục đích bồi dưỡng và phát triển kiến thức kỹ năng cho HS vừa bền vững, vừa sâu sắc; phát huy tối đa sự tham gia tích cực của người học. Học sinh có khả năng tự tìm ra kiến thức, tự mình tham gia các hoạt động để củng cố vững chắc kiến thức, rèn luyện được kỹ năng. Đề tài còn tác động rất lớn đến việc phát triển tìm lực trí tuệ, nâng cao năng lực tư duy độc lập và khả năng tìm tòi sáng tạo cho học sinh giỏi.  

          Tuy nhiên cần biết vận dụng các kỹ năng một cách hợp lý và biết kết hợp các kiến thức cơ bản hoá học, toán học cho từng bài tập cụ thể thì mới đạt được kết quả cao.

          Trong khi viết đề tài này chắc chắn tôi chưa thấy hết được những ưu điểm và tồn tại trong tiến trình áp dụng, tôi rất mong muốn được sự góp ý phê bình của các đồng nghiệp để đề tài ngày càng hoàn thiện hơn.

          Tôi xin chân thành cám ơn !

 

 

                                                                  

 

 

 

                                                                              Bình xuyên, ngày 15 tháng 11  năm 2015

                                                                                               Người viết

 

                                                                              

 

 

                                                                     Nguyễn Tiến Dũng

                       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

 

            · Hình thành kỹ năng giải BTHH – Cao Thị Thặng – NXBGD 1999.

            · Bài tập nâng cao hoá học 9 – Lê Xuân Trọng – NXXBGD 2004.

            · 300 BTHH vô cơ – Lê Đình Nguyên – NXB ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh 2002.

            · Bồi dưỡng hóa học THCS –Vũ Anh Tuấn –NXBGD 2004.

---------------1-----------------