Tấm Cám - Phần 1

 

 

Ngày xưa, có hai chị em Tấm và Cám cùng cha khác mẹ. Cám mồ côi cả cha lẫn mẹ, ở với dì ghẻ  là mẹ củaCám. Ban ngày Tấm phải chăn trâu gánh nước, thái khoai, vớt bèo, ban đêm lại xay lúa, giã gạo. Còn Cámđược mẹ nuông chiều, không phải làm việc nặng, suốt ngày rong chơi.

Một hôm dì ghẻ đưa cho mỗi người một cái giỏ và nói:

- Ai bắt được đầy giỏ tôm cá thì mẹ sẽ thưởng cho một cái yếm đỏ.

 Tấm vốn chăm chỉ và quen mò cua bắt ốc nên bắt được nhiều tôm cá. Cám thì đủng đỉnh lội hết ruộng nọ đến ruộng kia, mãi đến chiều vẫn không được gì, thấy giỏ của Tấm đã đầy, Cám nghĩ ra một kế liền bảo chị:

- Chị Tấm ơi chị Tấm, đầu chị lấm, chị hụp cho xâu kẻo về dì mắng.

Tấm thật thà lội xuống ao sâu tắm gội. Cám thừa dịp chút hết tôm tép vào rỏ của mình rồi lén bỏ về trước.

Tấm gội đầu xong, lên bờ thì thấy rỏ không, sợ dì mắng Tấm bưng mặt khóc huhu.

                                         

Bỗng Bụt hiện lên hỏi: làm sao con khóc. Tấm kể cho Bụt nghe sự tình. Bụt chỉ cho Tấm thấy trong rỏ vẫn còn sót lại một con cá bống và dặn: con mang cá bống về thả nuôi trong giếng, mỗi bữa con mang cho bống một ít cơm và nhớ gọi “bống bống, bang bang, lên ăm cơm vàng cơm bạc nhà ta, chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người”.

Nói xong Bụt biến mất.

Tấm về nhà làm theo lời dặn của bụt, mỗi bữa để dành ít cơm giấu đem ra cho bống. Cứ nghe theo lời gọi quen thuộc của Tấm, bống lại ngoi lên mặt nước đớp cơm.

 

Thấy Tấm thường mang cơm ra giếng, mẹ Cám sinh nghi sai Cám nấp rình ở bụi cây gần giếng, Cám ngheTấm gọi bống bèn nhẩm thuộc câu gọi rồi về kể cho mẹ nghe.

Tối hôm ấy người dì gọi Tấm ra và dặn “con ơi, mai con đi chăn trâu, nhớ chăn đồng xa, chớ chăn đồng gần, làng bắt mất trâu” .

Tấm vâng lời dì, hôm sau đưa trâu đi ăn thật xa.

Ở nhà mẹ con Cám mang bát cơm ra giếng, cũng gọi y như Tấm gọi. Bống vừa ngoi lên mặt nước, mẹ conCám bắt lấy bống mang về ăn thịt.

Chiều về, Tấm lại mang cơm ra giếng. Tấm gọi mãi nhưng không thấy bống đâu, chỉ có một cục máu nổi lên trên mặt nước. Biết có chuyện chẳng lành Tấm òa lên khóc.

Bụt hiện lên hỏi, làm sao con khóc? Tấm kể sự tình cho bụt nghe. Bụt bảo “người ta ăn thịt bống của con rồi”. Con hãy nhặt xương nó, kiếm 4 cái lọ bỏ vào, đem chôn xuống 4 chân giường con nằm.

Tấm ra vườn tìm xương bống nhưng tìm mãi vẫn không thấy mảnh xương nào, một con gà thấy thế kêu lên “cục ta cục tác, cục ta cục tác, cho ta nắm thóc, ta bới xương cho”.

Tấm bốc nắm thóc ném cho gà, gà ăn xong chạy vào bếp bới một lúc thì thấy xương ngay. Tấm nhặt lấy cho vào 4 cái lọ đem trôn dưới chân giường như lời bụt dặn...

HẾT PHẦN 1

 

Phân tích về đoạn kết trong truyện cổ tích Tấm Cám

Trong dân gian lưu truyền nhiều dị bản khác nhau về đoạn kết trong truyện cổ tich Tấm Cám, đoạn kết được phổ biến rộng rãi nhất là đoạn sau: 

"Cám thấy Tấm trở về và được vua yêu thương như xưa nó không khỏi sợ hãi. Nhưng Cám cũng thắc mắc là vì sao chị mình sau bao thử thách nghiệt ngã như thế lại trở nên đẹp đẽ bội phần. Cám hỏi Tấm:

- Chị Tấm ơi chị Tấm, chị làm thế nào mà đẹp thế ?

Tấm trả lời :

- Chị đẹp thế này là nhờ mỗi ngày đều tắm rửa bằng nước sôi đấy. Thế em có muốn đẹp không, để chị giúp cho.

Cám hí hửng đồng ý. Thế là Tấm chuẩn bị cả một nồi nước sôi và dội luôn lên người Cám. Cám chết còng keo trong nước nóng. 

Nhưng câu chuyện chưa dừng lại ở đây. Sau khi Cám chết, mụ dì ghẻ vẫn không hề hay biết chuyện. Tấm vội sai quân hầu đem làm thịt Cám và muối thành mắm, đem biếu mụ dì ghẻ và nói dối là mắm do Cám từ hoàng cung gửi về biếu mẹ. Mụ dì ghẻ tưởng thật, đem mắm ra ăn và tấm tắc khen ngon. Có con quạ đậu trên cành cây bên cửa sổ líu lo.

Ngon gì mà ngon
Mẹ ăn thịt con
Có còn xin miếng

Mụ dì ghẻ nghe vậy liền chửi mắng :

- Chém tổ cha tổ mẹ mày. Mắm này do con gái ta từ hoàng cung gửi về. Ta ăn ngon thì khen chứ sao.

Thế là mụ tiếp tục ăn. Ăn cho đến tận đáy hũ. Mụ chợt nhìn thấy một cái đầu lâu, lúc này mới biết lời con chim nói là thật quá, sợ quá mụ lăn đùng ra chết".

Có ý kiến cho rằng, cách trả thù của Tấm với Cám - là cô em cùng cha khác mẹ với mình - quá tàn ác và Tấmkhông xứng đáng được ngợi ca là cô gái hiền lành, xinh đẹp. Ai cũng biết đây là chi tiết hoàn toàn không có thật, được dân gian "sáng tác" thêm, tuy nhiên, chi tiết này cũng có lý của nó, nếu nhìn nhận từ khía cạnh sức mạnh của sự "răn đe". Có lẽ, trong đoạn kết truyện Tấm Cám này, dân gian mong muốn truyền tải một thông điệp rằng "đến hiền lành như cô Tấm còn có sự trừng phạt ghê ghớm với tội ác như vậy thì bất kỳ ai cũng có thể ra tay trừng trị những kẻ bất lương. Thêm một ý nữa, đoạn kết của truyện Tấm Cám còn có ý nghĩa rằng "reo gió thì gặt bão", "gieo nhân nào thì gặt quả ấy", "ác giả ác báo"...

Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, hình tượng "vạc dầu sôi" và "hỏa ngục chốn Diêm Vương" đã trở nên quen thuộc. Kẻ nào sống tàn ác thì khi chết sẽ bị quăng vào vạc dầu sôi hoặc tống vào ngục tối. Đây cũng là triết lý của đạo Phật, đạo Phật khuyên răn con người sống từ bi hỷ xả, vì lẽ phải. Nếu làm những điều vô đạo thì khi chết đi sẽ bị quăng vào vạc dầu sôi hoặc tống vào ngục tối...Trong cuộc sống ngày nay, rất cần sự nghiêm minh của pháp luật, tính răn đe của pháp luật là vô cùng quan trọng.

Truyện cổ tích Việt Nam luôn hướng tới sự công bằng, phấn đấu vì một xã hội tốt đẹp, truyện Tấm Cám cũng vậy, Tấm hiền lành, xinh đẹp, chịu nhiều đau thương, cuối cùng cũng được hưởng cuộc sống hạnh phúc bên người mà mình yêu thương, một sự chứng minh cho quan niệm "ở hiền thì gặp lành". Còn Cám và mẹ của mình sống tàn ác, lúc nào cũng nghĩ đến hãm hại người khác đã phải chịu sự trừng phạt thích đáng. Phải thừa nhận rằng truyện cổ tích Tấm Cám là một trong những câu chuyện cổ tích hấp dẫn nhất trong kho tàngtruyện cổ tích Việt Nam. Không gian thay đổi liên tục từ làng quê, nông thôn, cuộc sống nghèo khổ đến cung điện, cuộc sống sung túc, lễ hội tưng bừng. Kết cấu truyện Tấm Cám hấp dẫn, nhiều nút thắt, pha chút kỳ bí.Tấm sau khi bị Cám hại chết đã lần lượt biến thành chim Vàng Anh, hóa thân thành quả Thị, rồi thành người con gái xinh đẹp của bà lão bán nước. Mỗi lần hóa thân Tấm lại xinh đẹp thêm bội phần. Truyện cổ tích Tấm Cám còn nói về tục ăn trầu, têm trầu cánh phượng của người Việt Nam từ xa xưa...Khi vị vua đến nhà chơi, bà lão đã sai con gái (chính là Tấm hóa thân) têm trầu mời khách, tình tiết truyện nói lên phong tục của người Việt Nam, khách đến nhà, chủ mời trầu trân trọng - "miếng trầu là đầu câu chuyện"... Tóm lại, đây là câu chuyện dân gian phản ánh đa dạng cuộc sống, khát vọng của người Việt Nam, truyền từ đời này sang đời khác và trên hết câu chuyện Tấm Cám vẫn còn giá trị tinh thần rất lớn trong xã hội hiện đại ngày nay.