Tin tức : Tin nhà trường
Việc lên tiếng môn Lịch sử bị “khai tử” là phản ứng quá vội vàng!
Việc lên tiếng môn Lịch sử bị “khai tử” là phản ứng quá vội vàng!
>> Bộ trưởng Giáo dục giải trình việc “hô biến” môn Lịch sử
>> Cuộc hội thảo “kỳ lạ” về môn Lịch sử
GS
Nguyễn Minh Thuyết - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên,
Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội chia sẻ như vậy khi sự tranh luận, phản ứng
nhiều chiều từ các nhà nghiên cứu lịch sử, cũng như nhiều nhà giáo lo ngại, môn
Lịch sử có thể bị “xé nát” hoặc ghép nối vụn vặt trong chương trình giáo dục
phổ thông mới tổng thể mà Bộ GD-ĐT đưa ra trưng cầu ý kiến.
Vậy
môn Lịch sử sẽ đứng ở đâu trong tương lai? Việc dạy và học tập môn học này sẽ
như thế nào?... phóng viên đã có buổi trò chuyện với GS Nguyễn Minh Thuyết.
GS Nguyễn Minh Thuyết: Những ồn ào
xung quanh việc tích hợp nội dung Lịch sử vào môn “Công dân với Tổ quốc” trong
CTGDPTTT hiện nay là do sự hiểu lầm
Phản ứng quá vội vàng
Việc tích hợp môn Lịch sử đã gây ra sự tranh luận, phản ứng
nhiều chiều từ các nhà nghiên cứu lịch sử cũng như nhiều nhà giáo với lo ngại,
môn học này có thể bị “xé nát”, hoặc ghép nối vụn vặt. Cá nhân ông nhận định
như thế nào về vấn đề này?
Tôi
cho rằng những ồn ào xung quanh việc tích hợp nội dung Lịch sử vào môn “Công
dân với Tổ quốc” trong CTGDPTTT hiện nay là do sự hiểu lầm. Đây là một thói
quen của nhiều người Việt
Thứ
hai, việc lên tiếng rằng môn Lịch sử bị loại bỏ, bị “khai tử” trong giáo dục
phổ thông là phản ứng quá vội vàng. Tuy không tham gia biên soạn Chương trình
GDPT tổng thể nhưng là người đã đọc kĩ, tôi phải đính chính là không phải số
giờ dạy lịch sử bị bớt đi, không hề có chuyện môn Lịch sử bị bỏ khỏi chương
trình phổ thông để tích hợp vào môn khác.
Trong
Chương trình GDPT mới, hoạt động trải nghiệm sáng tạo, nghiên cứu khoa học được
đề cao, chiếm rất nhiều thời gian, nên nhiều môn đều bị bớt giờ, ví dụ môn Ngữ
văn trước đây học sinh học 3-4 tiết/ tuần, hiện này giảm xuống chỉ còn 2 tiết.
Riêng môn Lịch sử không bị bớt giờ. Hơn nữa, nội dung giáo dục Lịch sử còn được
tích hợp trong nhiều môn khác, như: Công dân với Tổ quốc, KHXH, Ngữ văn, trong
đó Công dân với Tổ quốc là nội dung giáo dục bắt buộc với tất cả học sinh cấp
trung học phổ thông.
Dự thảo CTGDPTTT do Bộ GD-ĐT công bố mới đây có đề cập đến
việc tích hợp nội dung môn Lịch sử vào môn “Công dân với Tổ quốc”. Dự thảo này
được kỳ vọng là sẽ góp phần giảm nhẹ chương trình, tạo hứng thú cho học sinh và
nâng cao hiệu quả giáo dục. Ông đánh giá như thế nào về thay đổi này?
Tích
hợp là một xu hướng dạy học có tính khoa học và thực tiễn trên thế giới hiện
nay, nó góp phần thúc đẩy nhanh việc hình thành và phát triển năng lực của học
sinh.
Nếu
đọc kỹ dự thảo CTGDPTTT, chúng ta sẽ thấy môn Lịch sử trong chương trình này
rất được coi trọng. Ở Trung học phổ thông, môn Công dân với Tổ quốc là một
trong 4 môn học bắt buộc, tích hợp kiến thức từ 3 hợp phần: Đạo đức – Công dân,
Lịch sử và Quốc phòng – An ninh. Như vậy, nội dung giáo dục Đạo đức – Công dân,
Lịch sử, Quốc phòng – An ninh đều là những nội dung giáo dục bắt buộc với tất
cả học sinh cấp trung học phổ thông.
Bên
cạnh đó, ở cấp học này, những học sinh theo định hướng KHTN còn được tự chọn
học Lịch sử ở môn Khoa học Xã hội hoặc ở môn Lịch sử; những học sinh theo định
hướng KHXH sẽ học Lịch sử như một môn trong định hướng nghề nghiệp của mình.
Ngoài ra, tất cả học sinh còn được học một số chuyên đề học tập mở rộng, chuyên
sâu về Lịch sử, nếu các em có nguyện vọng.
Trước
THPT, từ tiểu học lên THCS, học sinh vẫn được học những nội dung về giáo dục
lịch sử. Tóm lại, trong chương trình mới, việc học lịch sử không có gì bất
thường, không những thế vị trí của giáo dục lịch sử còn được coi trọng hơn
trước.
Theo nhiều chuyên gia, việc tích hợp các môn học không phải
là thay đổi nội dung kiến thức mà chỉ là điều chỉnh lại cấu trúc cho phù hợp,
khoa học. Và thực tế, không chỉ ở Việt Nam mà nhiều nước trên thế giới cũng áp
dụng phương pháp học này và đã rất thành công, thưa GS?
Ngày
nay, nhiều nước trên thế giới coi tích hợp là một quan điểm cơ bản trong việc
triển khai chương trình môn học từ tiểu học đến THCS và THPT, tiêu biểu như Hoa
Kì, Canada, Australia, Anh, Pháp, Hàn Quốc, Singapore, Malaysia,
Philippines,... Cách đây khoảng 15 năm, GS Nguyễn Khắc Phi đã cho tôi xem cuốn
sách giáo khoa tiểu học của nước ngoài tích hợp toàn bộ các môn học vào đó.
Ở
Việt
Ngay
thời chúng tôi đi học, môn Quốc văn là môn tích hợp, bên cạnh tập đọc thông
thường có cả tập đọc Khoa -Sử - Địa (Khoa hoc - Lịch sử- Địa lý). Sau này, khi
khoa học phát triển, người ta bắt đầu có xu hướng tách các môn ra để tìm hiểu, nghiên
cứu chuyên sâu, tự nhiên tính tích hợp bị giảm, tính hàn lâm tăng. Ví dụ, trong
cải cách giáo dục bắt đầu năm 1979, ở bậc Trung học, chúng ta bắt đầu tách môn
Văn hay Quốc văn ra thành 3 môn riêng rẽ: Tiếng Việt, Văn, Làm văn. Vậy là học
sinh có đến 3 cuốn sách giáo khoa, kiến thức nặng hơn, chưa kể đến sự vênh nhau
về kiến thức, tiến độ, không phát huy được tính liên kết với nhau giữa các môn
học này.
Tích
hợp là một giải pháp giảm tính kinh viện, tăng tính thực hành, gắn kết chặt chẽ
kiến thức trong những lĩnh vực gần nhau, thúc đẩy nhanh sự hình thành, phát
triển năng lực ở học sinh.
Tích hợp giống như làm một món ăn
Thưa GS, ông có thể phân tích mặt tích cực cũng như hạn chế
của việc tích hợp nói chung, cũng như việc tích hợp môn Lịch sử nói riêng? Việc
tích hợp này có ưu điểm gì so với cách dạy và học cũ?
Theo
tôi, việc tích hợp kiến thức có nhiều ưu điểm hơn hạn chế. Nói cho dễ hiểu,
tích hợp giống như làm một món ăn. Thay vì dọn riêng món cà rốt sống, hành tây
luộc, nước mắm, gia vị, thịt bò xào v.v…, chúng ta xào tất cả với nhau thành
một món ăn thì món ăn ấy sẽ đủ chất, đủ vị mà có thể ngon miệng hơn. Sự ngon
miệng chỉ kém nếu người nấu kém tài hoặc mỗi người nấu vẫn muốn giữ riêng món
độc lập của mình.
Nói
như vậy có nghĩa là hạn chế trong tích hợp chỉ xảy ra nếu chúng ta không đạt
được mức độ tích hợp cần thiết, khiến môn học thành nửa nọ nửa kia hay đơn giản
là lắp ghép hai cuốn sách giáo khoa lại với nhau.
Hạn
chế thứ hai có thể xảy ra trong tích hợp là người dạy chưa được đào tạo để đáp
ứng yêu cầu tích hợp. Vì hiện nay các trường sư phạm vẫn đào tạo giáo viên theo
từng môn, nên chưa có người dạy được môn tích hợp. Dĩ nhiên để thực hiện điều
này, ngay từ bây giờ các trường sư phạm sẽ phải thay đổi phương thức đào tạo.
Nhưng để thay đổi như vậy phải có nội dung, mà hiện nay nội dung tích hợp chưa
có, vì vậy cũng chưa thể có giáo trình dạy tích hợp ở trường sư phạm. Đó là hạn
chế chung của các môn học tích hợp hiện nay.
Về
tích hợp nội dung lịch sử, khi đọc CTGDPTTT tôi thấy giải thích về môn Công dân
với Tổ quốc tương đối rõ. Tôi cho rằng khả năng tích hợp là hoàn toàn có thể và
đó không phải là cơ hội duy nhất để học sinh học lịch sử nên chúng ta không sợ
môn Lịch sử biến mất khỏi trường phổ thông. Còn về chuyện tốt hơn trước hay
không, tôi cho rằng ít nhất sẽ tốt hơn ở việc những kiến thức phục vụ trực tiếp
cho việc giáo dục công dân, hình thành người công dân yêu nước, hiểu biết trách
nhiệm của mình trên cơ sở kiến thức về lịch sử, văn hóa, pháp luật.
Tình trạng học sinh chán môn Lịch sử đang là một thực tế
đang buồn và đáng lo ngại. Liệu đây có phải là một trong những nguyên nhân
khiến công chúng lo ngại về tính khả thi của việc học môn Lịch sử khi nó bị
tích hợp vào môn học mới – Công dân với Tổ quốc?
Tôi
thấy không phải như thế. Cái chính là người dân thể hiện thái độ không đồng
tình nếu Chương trình GDPT mới bỏ môn Lịch sử. Nếu hiểu nội dung môn Công dân
với Tổ quốc là giáo dục “những hiểu biết ban đầu về truyền thống đấu tranh dựng
nước và giữ nước của dân tộc, về nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, lực
lượng vũ trang nhân dân, nghệ thuật quân sự Việt Nam, về phòng thủ dân sự, kỹ
năng quân sự và nghĩa vụ quân sự của công dân” như dự thảo Chương trình GDPT
mới thì môn học này không thể thiếu các kiến thức lịch sử.
Để giới trẻ mê lịch sử hơn thì cần có sự hỗ trợ
của văn hóa - nghệ thuật.
Học sinh chê sử do… nặng về số liệu, nhiều thầy cô dạy nhàm
chán
Những năm gần đây, học sinh “thờ ơ” với môn Sử ngày càng
gia tăng. Tại nhiều kỳ thi quốc gia quan trọng, số lượng học sinh đăng ký thi
môn học này rất ít. Trong nhiều năm liền, điểm thi môn Lịch sử đều bị đánh giá
là thấp nhất với hàng chục nghìn bài thi dưới điểm trung bình, hàng trăm bài bị
điểm 0 và điểm liệt … Vậy theo GS, lý do của thực trạng này là gì?
Theo
tôi, ít nhất có ba lý do:
Thứ
nhất, THPT là cấp học định hướng nghề nghiệp. Phần đông HS chọn định hướng KHTN
vì diện tuyển sinh đại học khối KHTN rộng hơn, cơ hội tìm việc làm sau khi tốt
nghiệp và cơ hội nâng cao thu nhập sau khi có việc làm dễ hơn các khối KHXH,
thể thao, nghệ thuật. Vì định hướng KHTN nên HS không đầu tư thời gian vào môn
Lịch sử.
Thứ
hai, sách giáo khoa Lịch sử viết một chiều, nặng về số liệu, nhiều thầy cô dạy
nhàm chán, không khơi dậy được hứng thú của học sinh với môn học này. Trách
nhiệm này thuộc về các thầy cô, về người viết SGK. Nhưng trách nhiệm rất lớn,
không thể thoái thác thuộc về các nhà nghiên cứu lịch sử, viết chính sử quốc
gia. Bởi vì người viết sách giáo khoa phải viết theo chính sử, không thể nào
viết khác.
Mình
trách những người viết sách giáo khoa khi viết về lịch sử Việt
Vậy chúng ta phải làm gì để môn Lịch sử thực sự hấp dẫn đối
với học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông mới thưa ông?
Trong
hoàn cảnh của chúng ta hiện nay, phải tính đến những thay đổi cho phù hợp.
Trước hết là nội dung dạy học phải đổi mới. Dĩ nhiên đã nói đến lịch sử, đến
các cuộc chiến tranh giải phóng, chiến tranh vệ quốc hay nói về thành tựu kinh
tế, văn hóa, vẫn phải có số liệu nhưng người dạy, người kiểm tra đừng nặng về
số liệu hay diễn biến mà cần phải giúp cho học sinh có một cái nhìn khái quát
và rút ra bài học từ trong lịch sử, đó mới là điều quan trọng.
Bên
cạnh đó, nội dung dạy lịch sử phải tránh khô khan, đơn điệu, một chiều. Nhưng
điều này một mình Bộ GD-ĐT không làm được, một mình người viết sách không làm
được, mà nó còn phụ thuộc vào thành tựu nghiên cứu của ngành Sử học nói chung.
Nếu không có thành tựu nghiên cứu về lịch sử kinh tế, văn hóa vật chất, văn hóa
tinh thần thì người viết sách giáo khoa không lấy đâu ra kiến thức để viết.
Về
phía các thầy cô dạy Sử ở trường phổ thông, tôi hy vọng trong chương trình sắp
tới, bên cạnh môn học Lịch sử còn một số chuyên đề sâu về Lịch sử thì những
chuyên đề đó có thể được học tại bảo tàng, những nơi diễn ra sự kiện lịch sử,
xem phim tài liệu, phim nghệ thuật về những giai đoạn lịch sử, nhân vật lịch
sử,… điều này sẽ tạo hứng thú cho học sinh. Tuy nhiên đây là điều rất khó khi
chúng ta hạn chế về tài chính, giao thông, con người…
Cuối
cùng, để giới trẻ mê lịch sử hơn thì cần có sự hỗ trợ của văn hóa - nghệ thuật.
Nếu chúng ta có nhiều thơ hay, truyện hay, phim hay, nhạc hay v.v… về các thời
kì lịch sử, các nhân vật lịch sử, các chiến công trong lịch sử thì chẳng những
giới trẻ mà toàn dân đều hiểu sử, yêu sử hơn.
Tóm
lại, để nâng cao chất lượng giáo dục – quốc sách hàng đầu thì các điều kiện
phải đảm bảo, nó có thể không lý tưởng nhưng ít nhất phải đạt những điều kiện
tối thiểu mới thực hiện được. Đây không phải trách nhiệm của riêng các thầy cô
dạy Lịch sử, riêng người viết sách giáo khoa hay riêng ngành GD-ĐT mà cần sự
chung tay của tất cả các lực lượng trong xã hội.
Xin trân trọng cám ơn GS!
Thúy Hằng (thực hiện)
Các tin khác
- Chủ tịch nước Trần Đại Quang và những căn dặn tâm huyết vì sự nghiệp giáo dục (24/09/2018)
- Học tiếng Anh: Muôn vàn cách chào hỏi - bắt chuyện bạn nên biết (24/09/2018)
- Trường THCS Quang Minh Tuyên truyền ATGT (24/09/2018)
- KẾ HOẠCH Triển khai công tác giáo dục an toàn giao thông năm 2018 (17/05/2018)
- Tuyên truyền phòng chống bạo lực học đường Năm học : 2017 -2018 (17/05/2018)
- Giải thưởng động viên tinh thần cho các em Hs Liên đội THCS Quang Minh- là 1 trong 20 đơn vị đạt giải cấp Tỉnh (17/05/2018)
- Những thành công đáng khích lệ của các em HS Liên đội Trường THCS Quang Minh.Với sự nỗ lực cố gắng của cô trò và các thầy cô nhà trường đã ghi lại những dấu ấn khó quên. (17/05/2018)
- Đừng vội trách khi trẻ con lười đọc sách (23/04/2018)
- Khen thưởng 2 học sinh nhặt được của rơi, trả lại người đánh mất (21/04/2018)
- Viết luận bằng thơ Nhật, cô gái dễ thương giành học bổng tiền tỷ đại học Mỹ (21/04/2018)
- Nghề nào được coi là “nghề nguy hiểm” nhất hiện nay? (27/03/2018)
- Chàng trai Nam Định chinh phục cùng lúc 12 trường Đại học hàng đầu Mỹ (27/03/2018)
- Buoi ra quan dau tien cua cac em HS truong THCS Quang Minh huong ung phong trao Tet trong cay 2018: Voi su nhiet tinh tham gia cua tap the can bo giao vien nha truong va cac em HS mong cho "Mo hinh trong gung" cua Lien doi se co thanh qua cao. (26/02/2018)
- 10 lưu ý với thí sinh thi THPT Quốc gia và xét tuyển đại học năm 2018 (25/02/2018)
- Cần dạy trẻ hiểu ý nghĩa tốt đẹp của lì xì (25/02/2018)
- Một số hình ảnh tặng quà tết học sinh nghèo trường THCS Quang Minh (25/02/2018)
- Cuộc thi Tài năng TIếng Anh cho học sinh THCS năm học 2017 - 2018 (29/01/2018)
- Giáo dục thể chất là môn học bắt buộc từ lớp 1 (25/01/2018)
- Tiết lộ bất ngờ tác giả bài Văn điểm 10 về U23 Việt Nam (25/01/2018)
- ĐỀ KIỂM TRA NỘI DUNG BDTX Năm học 2017 – 2018 (25/01/2018)
Liên kết web
Thông báo
Xem thêm...Thăm dò ý kiến
Bạn biết cổng thông tin Demo qua đâu?
THỐNG KÊ TRUY CẬP
Đang online:
Hôm nay:
Tổng lượng truy cập:
Qua bạn bè
Qua Internet
Khác