Trong nghề làm thầy, có lẽ nỗi vất vả nhọc nhằn của các thầy cô thường đến là khi gặp phải những học sinh được cho là “dốt” và “cá biệt”.

Nói là vất vả và nhọc nhằn là bởi vì khi đó các thầy cô phải đầu tư thời gian và công sức để tìm được những hiệu quả giảng dạy cho những học trò như thế.
    
Tạp chí Thế giới trong ta số Chuyên đề đổi mới giáo dục -170 tháng 4/2017 có đăng bài viết “Người bạn nhỏ của tôi” của tác giả là cô giáo trẻ Dương Thị Thu Trang. 

Bài viết là câu chuyện của cô giáo nói về việc dạy dỗ và cảm hóa một học sinh được cho là “cá biệt’ trong qúa trình làm thầy mà cô đã gặp. 

Có thể nói, đây được xem là như một kinh nghiệm quý báu và một cách nhìn nhận cho tất cả những ai đang làm thầy. Để tiện theo dõi, tôi xin trích dẫn lại câu chuyện của cô giáo Trang.
   
Theo đó, bén duyên với nghề dạy học mới chỉ được gần 6 năm nhưng cô Trang đã rong ruổi từ Bắc vào Nam với ba ngôi trường khác nhau, từ dạy hợp đồng cho trường công lập đến dân lập chỉ để theo đuổi một ước mơ duy nhất là được đứng trên bục giảng. 

Cũng chính bởi vậy mà dù tuổi nghề còn ít nhưng cô Trang đã có cơ hội được tiếp cận giảng dạy nhiều đối tượng học sinh với những tính cách, trình độ tiếp thu và hoàn cảnh khác nhau.

Thầy Trần Trí Dũng cho rằng người làm thầy không nên nói học trò dôt. (Ảnh minh họa: hoc.vtc.vn)

Năm học 2015-2016, cô Trang được chuyển về giảng dạy tại trường Tiểu học thị trấn Phố Châu, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Và trong năm học đó, cô Trang đã biết tới một học trò cá biệt tên là Lương Duy Khánh. 

Nói là cá biệt vì theo lời của cô giáo từng dạy em và cô giáo chủ nhiệm lớp 2 hiện tại của em thì em là một đứa trẻ chẳng biết sợ ai, thường xuyên trêu chọc bạn, có khi còn lấy cắp đồ của cô giáo và bạn học, học lực yếu và gia đình không quan tâm nhắc nhở... . 

Và  như một mối lương duyên, đến năm học 2016-2017 này, học trò Lương Duy Khánh là học sinh của lớp cô Trang chủ nhiệm.                          
   
Thời gian đầu các em khác trong lớp hay báo cáo với cô rằng, lúc thì em đánh bạn, lúc thì lấy đồ của bạn. Các giáo viên bộ môn thì phàn nàn rằng em Khánh hay quậy phá, không chịu ghi chép bài trong giờ học. 

Còn ngay trong giờ học của cô Trang, em cũng không khác mấy, vẫn những hành động đó, không ghi bài, không mang sách vở và vẫn quậy phá.     
    
Những lúc đó, cô không hỏi em lý do mà cứ mặc định tất cả là do em khó bảo rồi lớn tiếng tiếng la mắng em, bắt em đứng cuối lớp quay mặt vào tường. 

Tuy nhiên, em không khóc, không phản kháng mà chỉ nhìn cô với ánh mắt gần như thách thức. Cuối giờ cô mời phụ huynh của em lên lớp để gặp. 

Với giọng nói tức giận, cô nói hết tất cả những hành động sai trái của em với bố của em. Ngày hôm sau đến lớp, cô thấy trên tay em hiện rõ những lằn roi còn đỏ ửng. 

Và chính những vết lằn ấy đã thức tỉnh cô giáo rằng nếu cô cứ tiếp tục như thế này thì em sẽ càng khó bảo hơn, rằng mắng chửi cùng là một loại bạo lực và bạo lực nối tiếp bạo lực sẽ chẳng thay đổi được gì mà chỉ làm xuất hiện thêm nhiều “vết thương” mà thôi.

Từ đó, cô gần gũi em hơn, bắt chuyện với em nhiều hơn. Ban đầu em không mấy hứng thú với những câu hỏi quan tâm của cô. Nhưng cô vẫn kiên trì hàng ngày quan tâm đến em hơn. 

Trong giờ học, cô đến chỗ em nhắc nhở nhẹ nhàng: “Con ghi bài đầy đủ nhé! Chỗ nào con không hiểu thì hỏi cô. Cô sẽ rất vui”.  

Và cô cũng thường xuyên gọi em đứng dậy trả lời câu hỏi trong bài học. Mỗi ngày cô cố gắng nhìn nhận những điểm tốt của em dù là những tiến bộ rất ít. 

Dù cũng còn có lúc em mắc lỗi nhưng chỉ cần một hành động nhỏ tích cực của em cô cùng khen: “Con đi học đúng giờ là rất tốt, cô vui vì điều đó”, “Con làm đúng phép tính rồi! Rất tốt”, hay, “Con biết nhường nhịn bạn nữ là rất tốt, cô tự hào về con"... .   
    
Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của em, cô được biết gia đình em thuộc diện hộ nghèo, bố mẹ không có thu nhập ổn định. Bố em làm phụ hồ lại nóng tính, có lúc uống rượu say về nhà lại vung roi đánh em. 

Mẹ em lại còn chăm hai nhỏ, đứa lên năm tuổi và đứa nên hai tuổi nên cũng không có thời gian quan tâm kèm cặp em.