Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ năm học 2016 - 2017
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan
Để thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ kính yêu, tôi là một giáo viên mầm non – là một cán bộ quản lý không ngừng học tập nâng cao trình độ, tu dưỡng và rèn luyện để trang bị cho bản thân mình những kiến thức cơ bản, nhằm chăm sóc giáo dục trẻ phát triển một các toàn diện. Muốn trẻ phát triển toàn diện không chỉ có kiến thức là đủ, mà cần phải kết hợp với nhiều yếu tố khác như: Nhà trường, gia đình, xã hội và môi trường, mà trong đó tôi thấy yếu tố chăm sóc giáo dục trẻ trong trường mầm non là việc cần được quan tâm hàng đầu: Trẻ ở lứa tuổi mầm non còn rất nhỏ, cơ thể bắt đầu phát triển nhanh, mạnh về thể chất và tinh thân. Như chung ta đã biết giấc ngủ đối với con người là vô cùng quan trọng, nhất là ở lứa tuổi mầm non. Bởi sau mỗi giấc ngủ tinh thần của trẻ sẽ được sảng khoái hơn, chức năng hoạt động của các cơ quan thần kinh được phục hồi. Vai trò của giấc ngủ trưa rất quan trọng. Thời gian dành cho giấc ngủ trưa tuy chỉ chiếm một lượng nhỏ, bằng 1/5 thời gian giấc ngủ đêm, song nó lại mang một ý nghĩa đặc biệt đối với cơ thể. Giấc ngủ trưa có tác dụng làm giảm bớt sự mệt mỏi do hoạt động, khôi phục lại tinh thần sức lực sau 1/2 ngày làm việc. Nhờ ngủ trưa như một bước đệm, một quá trình chuyển tiếp mà các cơ quan nội tạng của trẻ được nghỉ ngơi một cách đầy đủ, tạo điều kiện tốt cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể, giúp trẻ thực hiện tốt các hoạt động trong chế độ sinh hoạt tiếp theo của một ngày. Vì vậy, việc tổ chức giấi ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non là đáp ứng một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của trẻ. Nên mỗi chúng ta, đặc biệt là các cô giáo mầm non cần phát huy tốt vai trò người mẹ thứ hai của trẻ chu đáo ở mọi lúc mọi nơi. Nếu trẻ đến trường chỉ được ăn no, học hành đẩy đủ và vui chơi thôi chưa đủ, mà trẻ cần phải được các cô giáo hướng dẫn, tổ chức cho trẻ ngủ đủ giờ và đủ giấc. Đồng thời cần rèn cho trẻ có thói quen ngủ đúng giờ. Ngoài ra phòng ngủ của trẻ phải sạch thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Như vậy cơ thể trẻ sẽ được khoẻ mạnh, hoạt động vui chơi tích cực và học tập tiếp thu bài tốt. Đó cũng là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng của cô giáo mầm non trong quá trình chăm sóc trẻ, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện.
Là một cán bộ quản lý được phân công phụ trách bán trú – chăm sóc nuôi dưỡng trẻ của trường, năm đầu phụ trách công tác bán trú kinh nghiệm còn hạn chế, song trước một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của con trẻ - được ngủ ngon và ngủ sâu giấc khi ở trường. Bản thân tôi luôn băn khoăn và trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn khỏe mạnh, hồn nhiên, vui tươi mỗi khi tới lớp và mỗi khi từ trường trở về nhà?. Trước những băn khoăn trăn trở đó, tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ” Làm đề tài nghiên cứu khoa học năm học 2016 - 2017.
2. Tên sáng kiến: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ năm học 2016 - 2017
3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
- Họ và tên: Nguyễn Thị Na
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường MN Kim Long B, huyện Tam Dương.
- Số điện thoại: 0978.499.201
E_mail: nguyenthina.c0phtkimlongb@vinhphuc.edu.vn
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng trẻ.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 02/2016
6. Mô tả bản chất của sáng kiến
6.1. Về nội dung của sáng kiến:
6.1.1. Cơ sở lí luận
Ngủ là một trạng thái nghỉ ngơi của cơ thể, khi đó các quá trình sinh lý đều giảm mức độ. Giấc ngủ đảm bảo khôi phục khả năng phân tích và tổng hợp của vỏ não, khả năng làm việc của tế bào não nói riêng và cơ thể nói chung. Chính vì vậy, giấc ngủ là nhu cầu sinh lý của con người.
Một giấc ngủ ngon phải đảm bảo các yếu tố:
- Ngủ nhanh.
- Ngủ say (ngủ sâu).
- Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Ngủ là một nhu cầu sinh lý bình thường của cơ thế, có tác dụng bảo vệ hệ thần kinh.
Theo PapLôp, tế bào thần kinh làm việc kéo dài và căng thẳng sẽ mệt mỏi suy nhược. Nếu làm việc thái quá thì các tế bào sẽ bị tổn thương và hoạt động của chúng sẽ bị rối loạn trầm trọng. Lúc này vỏ não sẽ có một phản ứng tự vệ chống lại sự mệt mỏi và suy nhược của tế bào thần kinh: Trong vỏ não phát sinh một quá trình ức chế, ức chế này lan rộng dần khắp vỏ não và lan xuống cả phần dưới vỏ, làm xuất hiện giấc ngủ.
Như vậy, cơ sở sinh lý của giấc ngủ là hiện tượng khuyếch tán của một quá trình ức chế lan truyền trong toàn bộ vỏ não và các phần dưới vỏ.
Trên cơ sở sự phát triển của hệ thần kinh mà hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ em được phát triển theo lứa tuổi. Sự phát triển của hệ thần kinh có liên hệ chặt chẽ với sự phát triển thể chất, phụ thuộc vào ảnh hưởng của ngoại cảnh, của giáo dục và đặc điểm cá thể trẻ.
Hệ thần kinh có vai trò vô cùng quan trọng. Nó là cơ quan điều khiển cơ thể, làm cho cơ thể trở thành một khối thống nhất. Giấc ngủ trẻ em hình thành và ổn định dần dần theo sự phát triển hệ thần kinh của trẻ. Với trẻ nhỏ, hệ thần kinh chưa hoàn thiện. Đến cuối tuổi mẫu giáo, hệ thần kinh mới hoàn thiện về cấu tạo cơ bản, chưa hoàn thiện về chức năng: quá trình hưng phấn lớn hơn quá trình ức chế, quá trình phân tán lớn hơn quá trình tập trung cho nên trẻ dễ mệt dưới ảnh hưởng của những tác động mạnh, không liên tục và trẻ dễ bị ảnh hưởng của môi trường bên ngoài. Trẻ càng nhỏ thì hệ thần kinh càng non nớt và nhanh chóng bị mệt mỏi. Trong các công trình nghiên cứu về hoạt động thần kinh cao cấp, PapLôp đã nhấn mạnh đến một điều là các trung khu thần kinh đặc biệt chóng mệt. Nếu không kịp thời cho các trung khu đó nghỉ thì sẽ gây ra những rối loạn nghiêm trọng của hệ thần kinh. PapLôp cũng đã chứng minh là trong trường hợp này sẽ diễn ra quá trình bảo vệ thần kinh - Đó là quá trình ức chế. Sự ức chế đó còn gọi là ức chế bảo vệ. Hiện tượng ngủ là một thí dụ về ức chế bảo vệ. Những công trình nghiên cứu của các nhà sinh lí học khác cũng chứng minh là hệ thần kinh trung ương phải được nghỉ ngơi trước tiên. Sự nghỉ ngơi theo chu kỳ đối với hệ thần kinh có một ý nghĩa rất lớn để bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi bị suy nhược. Do vậy cần tổ chức cho trẻ giấc ngủ ngon.
Hoạt động thần kinh cấp cao được biểu hiện trong sự hình thành các phản xạ có điều kiện. Đặc trưng của lứa tuổi này là phản xạ định hướng. Việc củng cố các phản xạ có điều kiện dương tính ở trẻ rất khó khăn, vì ở lứa tuổi này bắt đầu phát triển ức chế tự vệ cho tới tận khi bắt đầu ngủ. Sự phát triển ức chế được biểu hiện ở sự giảm cường độ hoặc mất hoàn toàn phản xạ có điều kiện.
Hệ thống tín hiệu thứ hai ngày càng có vai trò ưu thế ở trẻ 4-5 tuổi. Thể hiện ở sự củng cố chậm các phản xạ có điều kiện, ở tính ổn định của phản xạ đó với kích thích bên ngoài, ở sự lan rộng của các quá trình hưng phấn và ức chế trên vỏ não.
Trẻ mầm non, cường độ và tính linh hoạt của các quá trình thần kinh tăng lên, hệ thống tín hiệu thứ hai tăng lên. Tư duy bằng từ ngày càng tăng. Ngôn ngữ bên trong xuất hiện. Chức năng khái quát hóa của từ đã có bước nhảy vọt nhưng khác với người lớn là sự khái quát hóa được thể hiện theo hành động. Như vậy, “tư duy hành động” vẫn giữ vai trò quan trọng trong hoạt động thần kinh cấp cao ở trẻ.
Ở những giai đoạn tuổi tiếp theo, hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ tiếp tục được phát triển và hoàn thiện cả về số lượng và chất lượng.
Như vậy ở lứa tuổi này, hệ thần kinh là một cơ quan chưa hoàn thiện phải
điều khiển các cơ quan khác chưa hoàn thiện, trong khi đó vẫn liên tục chịu những tác động mới từ môi trường là vô cùng bất lợi. Vấn đề vệ sinh thần kinh: giữ hệ thần kinh ở trạng thái hưng phấn thích hợp thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hợp lý (trong đó có tổ chức giấc ngủ) cho trẻ là vô cùng quan trọng.
6.1.2.Thực trạng
a) Thuận lợi
Trường mầm non Kim Long B được thành lập từ năm 2009, đến nay nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ phòng GD&ĐT đặc biệt là bộ phận chuyên môn, sự ủng hộ của các cấp Ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ban ngành đoàn thể, các tổ chức xã hội và nhân dân trên địa bàn cả về vật chất lẫn tinh thần, cùng sự đoàn kết của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường một lòng quyết tâm “Tất cả vì học sinh thân yêu” tất cả “vì sự nghiệp giáo dục”.
Môi trường sư phạm xanh - sạch - đẹp và an toàn. Các cháu đến trường được học theo chương trình đúng độ tuổi, được chăm sóc giáo dục theo chương trình giáo dục mầm non của Vụ Giáo dục mầm non.
Trường có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn đạt chuẩn 100%, có 75% giáo viên có trình độ trên chuẩn và hiện có 5 giáo viên đang theo học các lớp đại học sư phạm mầm non hệ tại chức.
100% trẻ đến trường được tổ chức ăn bán trú tại trường, được tổ chức các hoạt động học tập đúng chương trình độ tuổi.
Ban giám hiệu nhà trường đồng lòng nhất trí cao trong công việc, luôn khắc phục khó khăn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Cơ sở vật chất của nhà trường đã được địa phương quan tâm đầu tư, hàng năm phòng giáo dục và đào tạo Tam Dương đều có hỗ trợ các trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động học tập và vui chơi của nhà trường.
Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình.
b) Khó khăn
Trình độ chuyên môn của giáo viên không đồng đều
Giáo viên định biên/lớp còn thiếu
Giáo viên trong diện thai sản cao
Nhận thức của phụ huynh không đồng đều, một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc chăm sóc – nuôi dưỡng của con em mình.
c) Thực trạng về đội ngũ giáo viên và nhân viên
* Thống kê số lượng đội ngũ giáo viên:
|
TT
|
Họ và tên
|
Năm sinh
|
Trình độ chuyên môn
|
Trình độ tin học
|
|
ĐH
|
CĐ
|
TC
|
Sơ cấp
|
C/C
A
|
C/C
B
|
|
1
|
Vũ Thị Thu Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
2
|
Nông Thị Hương
|
1980
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
3
|
Nguyễn Thị Na
|
1982
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
4
|
Đàm Thị Thúy Mai
|
1971
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
5
|
Vũ Thị Sen
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
6
|
Trần Thị Phượng
|
1985
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
7
|
Phan Thị Yến
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
8
|
Nguyễn Thị Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
9
|
Nguyễn Thị Vân Anh
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
10
|
Vũ Thị Chà
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
11
|
Vũ Thị Thu Hiền
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
12
|
Đào Thị Thu Trang
|
1989
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
13
|
Trần Thị Thu Hằng
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
14
|
Phạm Thị Trang
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
15
|
Trần Thị Hồng
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
16
|
Lăng Thị Cường
|
1975
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
17
|
Nguyễn Thị Thản
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
18
|
Trần Thị Thu Phương
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
19
|
Nguyễn Thị Hà
|
1988
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
20
|
Trần Thị Hà
|
1989
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
21
|
Đỗ Thị Lan Anh
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
22
|
Nguyễn Thị Hường
|
1988
|
|
x
|
|
|
|
X
|
|
23
|
Trần Thị Minh Phương
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
|
Cộng
|
|
17
|
01
|
05
|
0
|
02
|
23
|
* Tổng hợp số liệu thống kê:
- Tổng số 23 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó: 03 CBQL đạt trình độ trên chuẩn: Trình độ chuyên môn 03 đồng chí ĐHSP; trình độ chính trị: Trung cấp là 01 đồng chí.
20/20 giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn: 05 TCSP, 01 CĐSP, 17 ĐHSP.
Nhân viên: 0
Có chứng chỉ tin học: 23/23 đồng chí đạt 100%
d) Danh hiệu thi đua
|
Năm học
|
Chiến sỹ thi đua
|
Lao động tiên tiến
|
|
cấp cơ sở
|
Cấp tỉnh
|
|
2015- 2016
|
02
|
0
|
15
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
344
|
02
|
11
|
32
|
312
|
Nhìn chung đội ngũ giáo viên nhiệt tình trong công tác, yêu nghề mến trẻ. Tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Luôn cố gắng phấn đấu vươn lên. Tuy nhiên cũng còn những phần hạn chế đó là: Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao .
* Ưu điểm
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên đều có trình độ đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn đảm bảo theo quy định. Có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ. Luôn cố gắng lỗ lực hết mình vì sự nghiệp “trồng người” đã lựa chọn. Hằng năm, có ít nhất 65% số giáo viên, nhân viên đạt danh hiệu lao động tiên tiến và có chiến sĩ thi đua từ cấp cơ sở trở lên. Không có cán bộ, giáo viên, nhân viên nào bị kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên, không có giáo viên yếu kém về chuyên môn nghiệp vụ;
* Nhược điểm
Số lượng giáo viên còn thiếu theo quy định của điều lệ trường mầm non.
Số giáo viên trẻ mới được bổ sung hàng năm hầu hết trong độ tuổi sinh đẻ chính vì vậy mà hàng năm số giáo viên nghỉ thai sản theo quy định của nhà trường nhiều phần nào ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.
Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao. Đặc biệt là việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ chưa được giáo viên thực hiện nghiêm túc. Giáo viên chưa nhận thức đúng đắn về việc chăm sóc giấc ngủ. Sử dụng các biện pháp chưa linh hoạt, còn làm việc riêng, ra ngoài trong khi trẻ đang ngủ, dẫn đến việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả chưa cao.
* Tiến hành khảo sát trên giáo viên
Với mục đích tìm hiểu thực trạng tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đã tiến hành bằng cách sử dụng phiếu thăm dò đối với 20 giáo viên đang trực tiếp chăm sóc trẻ ở trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Các giáo viên tham gia điều tra có trình độ từ Trung cấp đến Đại học, rất
yêu nghề, yêu trẻ. Kết quả thăm dò như sau:
Trả lời câu hỏi 1: Theo đồng chí, giấc ngủ trưa có vai trò như thế nào đối với trẻ?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là rất quan trọng.
- Có 5/20 (chiếm 25%) số giáo viên trả lời là quan trọng.
- Không có giáo viên nào trả lời bình thường và không quan trọng.
Kết quả đó cho thấy rằng: Hầu hết các giáo viên đã hiểu được vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ. Nhận thức đó là cơ sở và động lực trong quá trình chăm sóc trẻ.
Trả lời câu hỏi 2: Đồng chí đã tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ như thế nào?
* Cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt.
- Có 14/20 (chiếm 70%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Làm vệ sinh cho trẻ trước khi ngủ.
- Có 12/20 (chiếm 60%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên thực hiện với mức độ thỉnh thoảng.
- Có 2/20 (chiếm 10%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định.
- Có 20/20 (chiếm 100%) số GV thực hiện với mực độ thường xuyên.
- Không có GV nào trả lời thỉnh thoảng hoặc không bao giờ thực hiện.
Kết quả này cho thấy: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ, phần lớn giáo viên đã thường xuyên cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt (có 14/20 giáo viên, chiếm 70%), làm vệ sinh cho trẻ (12/20 giáo viên, chiếm 60%) và cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định (20/20 giáo viên, chiếm 100%).
Trả lời câu hỏi 3: Tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non hiện nay, đồng chí còn thấy có những khó khăn gì?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là khó khăn về cơ sở vật chất.
- Có 19/20 (chiếm 95%) số giáo viên trả lời là khó khăn về số lượng trẻ.
Ngoài ra các giáo viên còn nêu lên những khó khăn khác như: cá nhân trẻ hiếu động, khó ngủ; giáo viên quá bận rộn…
Với kết quả trên thì đa số giáo viên (75% đến 95% số giáo viên) đã chỉ ra rằng: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất và số lượng trẻ trong lớp.
Trả lời câu hỏi 4: Theo đồng chí, những nguyên nhân nào dưới đây làm ảnh hưởng đến giấc ngủ trưa của trẻ ở trường mầm non.
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là do mức độ hoạt động của trẻ.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ.
Kết quả trả lời cho thấy: Đa số giáo viên (16/20 giáo viên, chiếm 80%) cho
rằng tình trạng sức khỏe của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ chiếm tỉ lệ thấp (20%).
Trả lời câu hỏi 5: Theo kinh nghiệm của đồng chí thì tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non như thế nào là có hiệu quả?
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là cho trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là tiến hành vệ sinh cho trẻ.
- Có 18/20 (chiếm 90%) số giáo viên trả lời là cho trẻ đi ngủ đúng giờ.
- Ngoài ra các giáo viên còn nêu ra các ý kiến khác như: Phải khắc phục những khó khăn về cơ sở vật chất, quan tâm đến trẻ cá biệt.
Với kết quả thu được, tôi nhận thấy: Để tổ chức giấc ngủ cho trẻ ở trường mầm non có hiệu quả thì hầu hết giáo viên cho rằng nên vệ sinh cho trẻ trước khi đi ngủ (chiếm 80%) và cho trẻ đi ngủ đúng giờ (chiếm 90%). Chỉ có số lượng nhỏ giáo viên cho rằng nên cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động chiếm ( 20%).
Qua kết quả trả lời của các giáo viên trong trường tham gia vào quá trình điều tra, tôi thấy:
Tổ chức giấc ngủ trưa là một nội dung không thể thiếu trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. Chính vì thế mà hầu hết các giáo viên đã có nhận thức đúng về vai trò của giấc ngủ đối với cơ thể trẻ. Tuy đánh giá rất cao vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ, nhưng phần lớn giáo viên lại chưa hiểu rõ những điều kiện hình thành giấc ngủ trưa và trong những điều kiện đó thì điều kiện nào là cơ bản nên cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của họ còn điểm chưa hợp lý. Cụ thể: Chỉ có 20% số giáo viên cho rằng để giấc ngủ trưa của trẻ có hiệu quả thì phải cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, và cũng chỉ có 20% số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Giáo viên rất quan tâm đến các yếu tố: vệ sinh thân thể cho trẻ, tình trạng sức khỏe của trẻ, cho trẻ đi ngủ đúng giờ, nhưng họ lại đánh giá thấp về mức độ hoạt động đối với giấc ngủ. Theo qui luật của hoạt động thần kinh cấp cao và những điều kiện xuất hiện, khuyếch tán ức chế ngủ thì khi trẻ hoạt động tích cực sẽ làm các vùng phân tích quan trên vỏ não giảm sút khả năng làm việc, chuyển sang trạng thái ức chế và dẫn đến giấc ngủ. Như vậy, nếu mức độ hoạt động của trẻ chưa tích cực để đạt tới ngưỡng gây nên quá tình ức chế trên vỏ não thì giấc ngủ của trẻ không đến nhanh và không đạt hiệu quả cao.
Tôi còn nhận thấy cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của giáo viên còn thiên về mặt hình thức, chưa thật sự quan tâm về mặt chất lượng, tổ chức nhưng không có sự kiểm tra đánh giá một cách thường xuyên. Trong quá trình tổ chức giấc ngủ cho trẻ, phần lớn giáo viên chỉ thực hiện theo thói quen và theo kinh nghiệm cá nhân, chưa dựa vào bản chất sinh lý của giấc ngủ. Các giáo viên đã hiểu được những nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ, song họ chưa quan tâm đến tính tác động tổng hợp của các yếu tố đó. Chẳng hạn: Khi trả lời về nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ thì có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ, chỉ có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời do mức độ hoạt động của trẻ.
Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, các giáo viên còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất (chưa có phòng ngủ riêng cho trẻ; giường gối, chăn đệm còn thiếu và ít được vệ sinh), số lượng trẻ trên một lớp đông. Đây chính là yếu tố bất lợi đối với giáo viên trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ.
* Qua điều tra thực trạng giấc ngủ trưa của trẻ và công tác tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đi đến một số kết luận sau:
Giấc ngủ trưa của trẻ ở trường tôi đạt hiệu quả chưa cao. Sở dĩ giấc ngủ trưa của trẻ đạt hiệu quả chưa cao là do nhận thức của giáo viên về cách tổ chức giấc ngủ cho trẻ còn nhiều hạn chế; trẻ chưa tích cực tham gia vào các hoạt động từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa trên mức độ hoạt động của trẻ chưa đến ngưỡng để gây ức chế trong vỏ não; chưa khắc phục được những khó khăn về cơ sở vật chất phục vụ giấc ngủ của trẻ, do đó chưa loại trừ được các tác nhân kích thích có ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.
g) Đối với trẻ
Năm học 2016- 2017 nhà trường có 13 nhóm lớp (2 nhà trẻ, 11 mẫu giáo) với tổng số 344 trẻ (32 trẻ nhà trẻ, 312 trẻ mẫu giáo) – 100% các nhóm trẻ, lớp
mẫu giáo trong trường được tổ chức cho trẻ ăn bán trú tại trường.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu học sinh trên các khối lớp của trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Tôi đã tiến hành quan sát 5 buổi ngủ trưa của trẻ.
Tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 tiêu chí:
- Tiêu chí 1: Ngủ nhanh.
- Tiêu chí 2: Ngủ sâu.
- Tiêu chí 3: Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Mỗi một tiêu chí của giấc ngủ được đánh giá theo 3 mức độ:
- Mức độ 1: 3 điểm
- Mức độ 2: 2 điểm
- Mức độ 3: 1 điểm
Cụ thể:
Tiêu chí 1: “ngủ nhanh”
- Mức độ 1: Trẻ ngủ sau 15 phút
- Mức độ 2: Trẻ ngủ sau 30 phút
- Mức độ 3: Trẻ ngủ sau 45 phút
Tiêu chí 2: “ngủ sâu”
- Mức độ 1: Giấc ngủ không bị gián đoạn,không xảy ra hiện tượng bất thường của giấc ngủ (mộng du, hoảng sợ khi ngủ, giẫy giụa quá nhiều khi ngủ, xoay lật người nhiều lần).
- Mức độ 2: Giấc ngủ bị gián đoạn hoặc xuất hiện những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
- Mức độ 3: Giấc ngủ bị gián đoạn và có xảy ra những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
Tiêu chí 3: “ngủ đủ thời gian cần thiết”
- Mức độ 1: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ 120 phút đến 150 phút.
- Mức độ 2: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ trên 60 phút đến dưới 120 phút.
- Mức độ 3: Tổng thời lượng ngủ của trẻ không đạt 60 phút.
Dựa trên số điểm mà trẻ đạt được ở 3 tiêu chí trên, tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 loại:
- Loại tốt: Nếu trẻ đạt từ 7- 9 điểm.
- Loại trung bình : Nếu trẻ đạt được từ 4- 6 điểm .
- Loại yếu: Nếu trẻ đạt 3 điểm.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 344 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 148/344 trẻ (chiếm 43%).
- Loại trung bình : Có 170/344 trẻ (chiếm 49%).
- Loại yếu: Có 26/344 trẻ (chiếm 8%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
344
|
148
|
43
|
|
Trung bình
|
170
|
49
|
|
Yếu
|
26
|
8
|
Qua kết quả điều tra trên tôi thấy vẫn có một tỉ lệ đáng kể trẻ có giấc ngủ trưa ở loại trung bình và yếu (196/344 trẻ chiếm 57%). Kết quả điều tra trên đã gợi ý cho tôi thấy sự cần thiết phải đưa ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nhằm nâng cao hiệu quả giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt thể chất và trí tuệ.
6.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Xuất phát từ cơ sở lý luận, căn cứ vào tình hình thực tiễn. Xuất phát từ nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, tôi đã quyết định khảo nghiệm, tham khảo ý kiến của đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường cũng như đội ngũ cán bộ quản lý, các chuyên viên ngành học mầm non huyện Tam Dương để đưa ra những phương pháp, biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả cao, bản thân tôi đã tiến hành thực hiện các biện pháp sau:
6.2.1. Biện pháp1: Công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
a) Nội dung tuyên truyền
Tổ chức tuyên truyền tới 100% cán bộ, giáo viên, phụ huynh về:
Mục tiêu của chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ.
* Tuyên truyền đến giáo viên động viên trẻ tích cực tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa.
- Các hoạt động: Đón trẻ, các tiết học, hoạt động ngoài trời, trò chơi sáng tạo, ăn trưa và các hoạt động chuyển tiếp.
- Trong khi tổ chức các hoạt động trên phải:
+ Đảm bảo mức độ vận động cho trẻ: đảm bảo đủ thời gian cần thiết cho mỗi hoạt động của trẻ phù hợp với nhu cầu sinh lý và khả năng hoạt động của từng lứa tuổi. Đảm bảo cân bằng giữa hoạt động và nghỉ ngơi. Cho trẻ vận động vừa sức.
+ Đảm bảo về điều kiện vận động tích cực.
- Tạo tâm thế cho trẻ (tạo không khí vui vẻ giúp trẻ có trạng thái phấn khởi, hứng thú, tự nguyện tham gia vào các hoạt động)
- Tạo nên kích thích mới để trẻ hứng thú hoạt động như: Tri thức mới, không gian mới, tình huống mới, đưa ra một số tiêu chuẩn thi đua…
- Phát huy tính tự lập chủ động sáng tạo của trẻ.
* Tuyên truyền đến giáo viên chuẩn bị tốt giấc ngủ cho trẻ.
- Về phía trẻ:
+ Không cho trẻ ăn quá no, ăn thức ăn khó tiêu hoặc bị đói trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ vận động nhẹ trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ rửa mặt,tay chân, đi đại - tiểu tiện trước khi đi ngủ.
+ Cởi bớt quần áo và nới lỏng dây buộc tóc cho trẻ…
+ Không quát mắng, trách phạt hoặc kể chuyện ly kỳ làm trẻ ức chế.
- Lưu ý: Đặc biệt quan tâm đến những trẻ yếu, trẻ cá biệt.
* Tuyên truyền đến giáo viên hàng ngày cho trẻ ngủ đúng giờ và đủ thời gian.
Thời gian ngủ chiếm 1/3 đời người, nhưng phân bố không đồng đều ở các lứa tuổi, và nó phụ thuộc vào khả năng làm việc của tế bào thần kinh. Trẻ càng nhỏ thời gian ngủ càng nhiều, giấc ngủ ngắn, số lần ngủ nhiều.
Nhu cầu ngủ ở trẻ (0-6 tuổi) phát triển bình thường:
(Theo bộ môn Vệ sinh trẻ em)
|
Lứa tuổi (tháng)
|
Số lần
|
Thời gian ngủ
|
|
Ngày
|
Đêm
|
Một ngày
|
|
3 - 6
|
4
|
7h30
|
9h30
|
17h30
|
|
6 - 12
|
3
|
6h00
|
10h
|
16h
|
|
12 - 18
|
2
|
4h30
|
10h30
|
15h
|
|
18 - 36
|
1
|
3h00
|
10h30
|
13h30
|
|
36 - 72
|
1
|
2h00
|
9h30->10h00
|
11h30->12h
|
* Tuyên truyền về ý nghĩa của giấc ngủ
Trước kia, người ta chỉ chú ý đến sự thức mà ít nói đến sự ngủ. Mãi vài chục năm gần đây, khi điện não ra đời, sự ngủ mới được nghiên cứu tương đối đầy đủ. Thực ra ông cha ta nói đã từ lâu: “Ăn được, ngủ được là tiên. Không ăn, không ngủ mất tiền thêm lo”.
Thức và ngủ là hai trạng thái có liên quan mật thiết với nhau. Sự luân phiên đều đặn giữa ngủ và thức là điều kiện cần thiết của hoạt động sống bình thường của cơ thể con người. Thức tích cực sẽ đảm bảo cho giấc ngủ say, ngược lại giấc ngủ say và đủ độ dài lại đảm bảo trạng thái tích cực khi cơ thể chuyển sang trạng thái thức. Vì trong giấc ngủ, quá trình đồng hóa, thu nạp các chất vào cơ thể chiếm ưu thế, phục hồi sức làm việc của cơ thể, đặc biệt là vỏ não.
Giấc ngủ trưa cũng như giấc ngủ đêm là một loại nghỉ ngơi cơ bản và không có gì thay thế được. Thiếu ngủ còn có hại cho cơ thể hơn thiếu ăn. Người ta chỉ có thể không ngủ tối đa 4-5 ngày, sau đó có muốn hay không cũng ngủ thiếp đi.
Trẻ mẫu giáo, thời gian thức được kéo dài hơn so với các lứa tuổi trước. Trong thời gian thức này của trẻ dần xuất hiện ngày càng nhiều các hoạt động ăn - chơi - học tập… Điều đó đồng nghĩa với mật dộ vận động, sự phát huy năng lượng - năng lực cá nhân ngày càng lớn. Song nếu không tổ chức các hoạt động trên một cách hợp lý, khoa học thì sẽ mâu thuẫn với khả năng về sức lực của trẻ con nhiều hạn chế. Trẻ chưa thể tham gia liên tục vào các hoạt động một cách tích cực, có hiệu quả mà không cần có những phút nghỉ ngơi với đúng nghĩa của nó. Ngay cả đối với bản thân của chúng ta - những người trưởng thành và đang ở trong sự xung mãn nhất về thể lực cũng cần những giờ phút nghỉ ngơi ở đó
biết bao.
Trong cuốn sách bất hủ “Nghiên cứu di truyền các thiên tài” của mình tiến sĩ Liwis M.Terman đã trình bày một phương pháp thử trí thông minh do chính ông tìm ra vào năm 1925. Khi so sánh 600 trẻ có chỉ số IQ >140 và 2700 trẻ khác với IQ < 140, ông nhận thấy trẻ thiên tài có giấc ngủ dài hơn. Một khảo sát khác của ông tiến hành trên 5500 trẻ em Nhật vào hai năm sau cũng có kết quả tương tự. Sau này, những nghiên cứu riêng biệt về giấc ngủ của Terman cũng cho thấy thông minh đi đôi với giấc ngủ. Năm 1983, phòng thí nghiệm giấc ngủ ở Canada đã khẳng định nghiên cứu của Terman là đúng: Trẻ có chỉ số IQ lớn thì tổng lượng thời gian ngủ của chúng dài.Các nghiên cứu của Canada và Mỹ đều thống nhất rằng trẻ thông minh có giấc ngủ dài hơn so với trẻ cùng lứa tuổi.
Mới đây, một nghiên cứu khác của Đại học Lousville về giấc ngủ đối với trẻ sinh đôi trẻ có kiểu ngủ dài và điểm số cao hơn về tập đọc, từ vựng, đọc hiểu…so với trẻ có kiều ngủ ngắn. Rõ ràng, giấc ngủ với trẻ em là rất quan trọng. Các nghiên cứu đều chứng minh có sự liên quan chặt chẽ giữa giấc ngủ và khả năng học tập.
Giấc ngủ trưa với thời gian chỉ bằng khoảng 1/5 thời gian của giấc ngủ đêm, tuy khá ngắn ngủi nhưng lại rất cần thiết và có ý nghĩa lớn lao đối với sức khỏe, tâm lý, trí tuệ của mỗi con người, đặc biệt với trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo. Như vậy giấc ngủ trưa có liên quan đến khí chất của trẻ. Rối loạn giấc ngủ có ảnh hưởng nhiều đến các kiểu ngủ: tư chất thông minh; đến sự rèn luyện; học tập và đến cả hiệu suất ở nhà trường của các em.
Chúng ta không thể coi giấc ngủ trưa là giấc ngủ phụ, là phần bù cho giấc ngủ đêm. Giấc ngủ trưa là giấc ngủ độc lập nếu xét cả về mặt thời gian và chức năng. Nó tuân theo qui luật tự nhiên, theo nhịp điệu sinh học. Hơn thế nữa, nó còn là một nhu cầu bản năng, nhu cầu xã hội vì nó thỏa mãn sự phát triển của con người, góp phần nâng cao sức tái sản xuất xã hội. Giấc ngủ giống như việc nuôi con. Có nhiều cách nuôi con, nhưng trẻ chỉ cần một cách nào đó giúp có nhiều calo để chóng lơn. Chế độ ăn nào không cung cấp đầy đủ dinh dưỡng hoặc gây mất cân bằng dinh dưỡng thì chế độ ăn đó không tốt, có ảnh hưởng xấu đến sức lớn và phát triển của trẻ em. Điều này cũng đúng với các kiểu ngủ không ngon giấc. Điều quan trọng là phải tập cho trẻ ngủ đúng phương pháp, phải có biện pháp tổ chức ngủ khoa học.
b) Hình thức tuyên truyền
Qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của ngành trường đối với gia đình, hoặc những nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho cha mẹ.
Thông qua các đợt kiểm tra sức khỏe của trẻ.
Thông qua các hội thi, hoạt động văn nghệ.
Cán bộ, giáo viên đến thăm trẻ tại nhà.
Hòm thư cha mẹ.
Phụ huynh tham quan hoạt động của trường mầm non.
Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng (đài truyền hình, truyền thanh, …).
6.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch, triển khai kế hoạch và tập huấn đạo giáo viên tổ chức tốt giấc ngủ cho trẻ
a) Xây dựng kế hoạch
Để đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhận thức được tầm quan trọng và nắm chắc các nội dung, phương pháp, hình thức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mầm non. Ngay từ đầu năm tôi đã xây dựng “Kế hoạch chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”. Xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp phù hợp với từng khối lớp, kết quả mong đợi phù hợp với nhu cầu của từng lứa tuổi. Từ đó giúp họ nắm được kế hoạch cụ thể. Đồng thời giúp giáo viên xây dựng kế hoạch chăm sóc giấc ngủ riêng cho từng lớp.
b) Triển khai kế hoạch, tổ chức tập huấn
- Triển khai kế hoạch
Kế hoạch sau khi được Hiệu trưởng ký duyệt tôi triển khai tới toàn thể giáo viên trong nhà trường.
Giúp đỡ giáo viên xây dựng kế hoạch phù hợp với lớp, học sinh của lớp mình phụ trách.
-Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường
Vai trò, tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bước cần làm và yêu cầu cụ thể trong việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Kỹ năng tổ chức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bài tập tình huống về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ và cách giải quyết.
Tập huấn cho giáo viên trong trường về “Hoạt động chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”
Yêu cầu đối với giáo viên luôn có mặt tại phòng ngủ để trông và quan sát trẻ ngủ, để sửa lại các tư thế nằm cho trẻ mà khi ngủ say trẻ thường đạp chăn ra khỏi người, có trẻ bị hở lưng, hở bụng giáo viên kéo quần áo cho trẻ kịp thời hoặc có trẻ nằm ngoài cựa mình dễ lăn ra khỏi đệm xuống nền nhà, nếu có cháu nằm sấp không đúng tư thế giáo viên sửa lại luôn cho cháu ngủ được thoải mái hơn. Có cháu khi ngủ say thường hay giật mình hoặc mê sảng khóc nhè, những lúc như thế giáo viên luôn có mặt kịp thời vỗ về và xoa đầu để cháu lại ngủ tiếp.
6.2.3. Biện pháp 3: Phối hợp giữa trường mầm non và gia đình để việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt hiệu quả cao
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
- Nội dung phối hợp giữa trường mầm non với gia đình
Như chúng ta đã biết nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ cũng là nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Để hình thành và phát triển các nhóm kỹ năng cơ bản chúng ta phải nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ ở trường mầm non, nhà trường và nhóm/ lớp cần tạo điều kiện để gia đình có thể
tham gia vào nhiều hoạt động khác. Có thể nêu một số nội dung phối hợp sau
đây:
b) Phối hợp thực hiện chương trình giáo dục trẻ
Tham gia xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, của nhóm/ lớp.
Cha mẹ tham gia vào các hoạt động thực hiện các nội dung giáo dục trẻ phù hợp với chương trình.
Coi trọng giáo dục giới tính cho trẻ.
Phối hợp với nhà trường trong việc tổ chức ngày lễ, ngày hội, tổ chức
ngày sinh nhật cho trẻ nhằm giúp trẻ được trải nghiệm nhiều hơn và hoạt động nhiều hơn.
c) Tham gia xây dựng cơ sở vật chất
Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh, làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.
Đóng góp xây dựng, cải tạo trường/ nhóm, lớp, công trình vệ sinh,... theo
quy định và theo thỏa thuận.
Đóng góp những hiện vật cho nhóm/ lớp hoặc trường mầm non như: bàn, ghế, thang leo, cầu trượt, các vật liệu cho trẻ thực hành...
Nhà trường phối hợp với gia đình trẻ qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của nhà trường đối với gia đình, hoặc nhữung nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ với cha mẹ…
Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời.
6.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp thực hiện chương trình chăm sóc bảo vệ sức khỏe cho trẻ
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục, trung tâm y tế và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình trung tâm y tế và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
Tham gia tổ chức khám sức khỏe, theo dõi sức khỏe của trẻ theo định kỳ.
Giáo viên và cha mẹ cùng chia sẻ, trao đổi kiến thức chăm sóc sức khỏe cho trẻ.
Phòng chống suy dinh dưỡng và béo phì cho trẻ, có kế hoạch và biện pháp chăm sóc đối với trẻ suy dinh dưỡng và trẻ có khiếm khuyết.
Đóng góp tiền ăn, các hiện vật theo yêu cầu của nhà trường.
6.2.5. Biện pháp 5: Tích cực trong công tác tham mưu nhằm tăng cường cơ sở vật chất nâng cao chất lượng chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Bản thân tôi luôn xác định rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, chính quyền là hết sức quan trọng, quyết định cho việc tăng cường cơ sở vật chất cho nhà trường và tạo điều kiện cho các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng được triển khai thuận lợi.
Ngay từ ngày đầu năm, khi được đồng chí hiệu trưởng giao cho nhiệm vụ phụ trách công tác bán trú, bản thân tôi luôn băn khoăn trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn được ăn ngon, đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và vệ sinh môi trường, làm thế nào để trẻ ngủ sâu giấc. Để đạt được mục tiêu này bản thân tôi đã thực hiện bước đi như sau:
- Trước hết là cùng chi bộ bàn bạc, xác định mục tiêu và hướng đi cho nhà trường trong thời gian tới. Sau khi xây dựng được nghị quyết, được đồng chí Hiệu trưởng duyệt, tổ chức triển khai đến toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên trong các cuộc họp hội đồng để mọi người được tham gia, đóng góp ý kiến xây dựng thành kế hoạch chung của nhà trường. Chúng tôi xác định việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là điều kiện quan trọng để nâng cao được sức khỏe của trẻ và nâng cao được hiệu quả trong công tác bán trú.
Tóm lại, trong việc triển khai chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
đạt hiệu quả cao thì nhiệm vụ tham mưu với hiệu trưởng có vai trò quan trọng. Việc tham mưu càng tích cực sẽ giúp cho hiệu trưởng có sự quan tâm hơn, chỉ đạo càng sát sao hơn và công tác bán trú của nhà trường sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
6.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác vệ sinh môi trường
Rác thải trong trường mầm non là một vấn đề cũng không kém phần quan trọng trong công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mà các trường mầm non đang quan tâm cần tìm gia giải pháp thích hợp để xử lý rác thải đảm bảo môi trường.
Bằng các biện pháp tập huấn nâng cao ý thức của đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên về công tác vệ sinh môi trường. Từ đó giáo dục ý thức của trẻ, các bậc phụ huynh học sinh về việc để rác đúng nơi quy định có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường.
Hướng dẫn giáo viên cách phân loại các loại rác thải và có kế hoạch xử lý rác thải hiệu quả.
Đôn đốc giáo viên thường xuyên vệ sinh đồ dùng đồ chơi, vệ sinh môi trường lớp học. Giáo viên có kế hoạch giáo dục bảo vệ môi trường được tích hợp lồng luồn vào các hoạt động để giáo dục trẻ.
Thường xuyên tuyên truyên về công tác vệ sinh: bao gồm vệ sinh môi trường, vệ sinh phòng lớp, nhà bếp, đặc biệt là vệ sinh cá nhân. Bằng cách tổ chức thực hành chuyên đề vệ sinh cho cô và trẻ, tham gia tập huấn công tác vệ sinh an toàn thực phẩm của ngành y tế. Thường xuyên kiểm tra đánh giá công tác vệ sinh của trẻ, nhóm lớp, nhà bếp để ngăn chặn được dịch bệnh, ngộ độc xảy ra trong nhà trường ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ.
Ngoài ra nhà trường quản lý tiền ăn của trẻ qua sổ ăn quản lý ngày ăn thông qua giáo viên chủ nhiệm cùng kế toán, quản lý thực phẩm khẩu phần ăn có sự phối hợp của nhà trường, ban đại diện cha mẹ học sinh và trưởng các đoàn thể kiểm tra giám sát bất kỳ không báo trước, nhờ có sự phối hợp chăm sóc đồng bộ sức khoẻ của trẻ tăng trưởng tốt, thu hút 100% trẻ ra lớp ăn bán trú.
6.2.7. Biện pháp 7: Phối hợp kiểm tra đánh giá công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Tham gia kiểm tra sự nhận thức và việc tổ chức giấc ngủ cho trẻ trong nhà trường.
Tham gia cùng với ban giám hiệu nhà trường kiểm tra đánh giá chất lượng giấc ngủ của trẻ
Theo dõi để phát hiện những tiến bộ, thay đổi, những biểu hiện bất thường... của trẻ diễn ra trong giờ ngủ, trao đổi kịp thời để giáo viên có sự điều chỉnh trong nội dung và phương pháp chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Tham gia đóng góp ý kiến với nhà trường về chương trình và phương pháp chăm sóc – giáo dục trẻ. Đề xuất nhà trường hướng dẫn các bậc cha mẹ thực hiện việc chăm sóc – giáo dục trẻ ở gia đình có hiệu quả hơn.
7. Những thông tin cần được bảo mật: Không có
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Khi nghiên cứu sáng kiến này tôi cần có các điều kiện hỗ trợ để thực hiện được tốt bản sáng kiến của mình, tôi tìm hiểu đối tượng là giáo viên của trường, các bậc phụ huynh học sinh, lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể và nhân dân địa phương.
Cơ sở vật chất: Đảm bảo các điều kiện về máy móc, phần mềm, đồ dùng đồ chơi, tài liệu, học liệu cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh.
Về nguồn nhân lực:
Tập Thể giáo viên trong nhà trường luôn có tinh thần ủng hộ đề tài.
Học sinh đi học đều.
Môi trường: Trong lớp và ngoài lớp.
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
9.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
Sau khi áp dụng các biện pháp trên thu được kết quả cụ thể như sau:
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 350 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 200/350 trẻ (chiếm 57%).
- Loại trung bình : Có 150/350 trẻ (chiếm 43%).
- Loại yếu: Có 0/350 trẻ (chiếm 0%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
350
|
200
|
57
|
|
Trung bình
|
150
|
43
|
|
Yếu
|
0
|
0
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
350
|
02
|
11
|
32
|
318
|
Qua một giai đoạn nghiên cứu và đưa đề tài vào áp dụng thực tế trong trường mầm non Kim Long B tôi thấy có kết quả rõ rệt.
- Đối với trẻ:
Trẻ ngủ ngon giấc hơn, ngủ sâu giấc hơn và sức khỏe của trẻ được cải thiện rõ rệt và trẻ hào hứng, tập trung trong các hoạt động của lớp học.
- Đối với giáo viên:
Nhận thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Biết xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với độ tuổi, nhu cầu tâm sinh lý của trẻ và đặc điểm tình hình của lớp.
Giáo viên trong trường quan tâm hơn việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thừơng xuyên với cha mẹ trẻ.
- Đối với phụ huynh
Phụ huynh đã nhận thức sâu sắc về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường, thấy được sự ân cần chăm sóc giáo dục của đội ngũ giáo viên nói riêng và tập thể sư phạm nhà trường nói chung. Phụ huynh hết sức cảm thông với nghề giáo dục Mầm non và xem nghề Mầm non như là nhiệm vụ cao cả trong ngành giáo dục. Đặc biệt, qua công tác chăm sóc giáo dục, nuôi dưỡng ở trường mầm non Kim Long B đã đem lại lòng tin và sự hài lòng cho các bậc phụ huynh. Họ đã có sự quan tâm đến nhà trường nhiều hơn, có tinh thần xây dựng nhà trường tích cực hơn và đưa con cháu đến gửi ngày càng đông.
- Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Những giải pháp đưa ra có thể áp dụng cho nhiều năm học và nhiều trường, nhiều cơ sở khác. Không cần điều kiện đặc biệt để áp dụng giải pháp, các giải pháp được thực hiện trong điều kiện bình thường.
9.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của ban giám hiệu nhà trường
Đề tài được ban giám hiệu nhà trường cũng như tập thể giáo viên ủng hộ nhiệt tình và được đánh giá cao, tập thể giáo viên đánh giá đây là nội dung rất thiết thực trong tình hình hiện nay. Việc đưa ra những biện pháp để chỉ đạo đội ngũ giáo viên ở trường mầm non Kim Long B còn được các bậc phụ huynh ủng hộ nhiệt tình, phụ huynh yên tâm và tin tưởng khi gửi con em trong trường, từ đó thu hút được trẻ đến trường.
Đây là địa chỉ để các giáo viên trong nhà trường học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên, và đây cũng là địa chỉ để các cán bộ quản lý trường bạn học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn vào giảng dạy ở trường mầm non .
10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu
|
Số TT
|
Tên tổ chức/cá nhân
|
Địa chỉ
|
Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
|
|
1
|
Nguyễn Thị Na
|
Trường MN Kim Long B, Tam Dương, Vĩnh Phúc
|
Phạm vi: Trường MN Kim Long B.
Lĩnh vực: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ trong trường mầm non.
|
|
Kim Long, ngày tháng năm 2017
Thủ trưởng đơn vị
Vũ Thị Thu Hằng
|
Kim Long, ngày 20 tháng 02 năm 2017
Tác giả sáng kiến
Nguyễn Thị Na
|
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan
Để thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ kính yêu, tôi là một giáo viên mầm non – là một cán bộ quản lý không ngừng học tập nâng cao trình độ, tu dưỡng và rèn luyện để trang bị cho bản thân mình những kiến thức cơ bản, nhằm chăm sóc giáo dục trẻ phát triển một các toàn diện. Muốn trẻ phát triển toàn diện không chỉ có kiến thức là đủ, mà cần phải kết hợp với nhiều yếu tố khác như: Nhà trường, gia đình, xã hội và môi trường, mà trong đó tôi thấy yếu tố chăm sóc giáo dục trẻ trong trường mầm non là việc cần được quan tâm hàng đầu: Trẻ ở lứa tuổi mầm non còn rất nhỏ, cơ thể bắt đầu phát triển nhanh, mạnh về thể chất và tinh thân. Như chung ta đã biết giấc ngủ đối với con người là vô cùng quan trọng, nhất là ở lứa tuổi mầm non. Bởi sau mỗi giấc ngủ tinh thần của trẻ sẽ được sảng khoái hơn, chức năng hoạt động của các cơ quan thần kinh được phục hồi. Vai trò của giấc ngủ trưa rất quan trọng. Thời gian dành cho giấc ngủ trưa tuy chỉ chiếm một lượng nhỏ, bằng 1/5 thời gian giấc ngủ đêm, song nó lại mang một ý nghĩa đặc biệt đối với cơ thể. Giấc ngủ trưa có tác dụng làm giảm bớt sự mệt mỏi do hoạt động, khôi phục lại tinh thần sức lực sau 1/2 ngày làm việc. Nhờ ngủ trưa như một bước đệm, một quá trình chuyển tiếp mà các cơ quan nội tạng của trẻ được nghỉ ngơi một cách đầy đủ, tạo điều kiện tốt cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể, giúp trẻ thực hiện tốt các hoạt động trong chế độ sinh hoạt tiếp theo của một ngày. Vì vậy, việc tổ chức giấi ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non là đáp ứng một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của trẻ. Nên mỗi chúng ta, đặc biệt là các cô giáo mầm non cần phát huy tốt vai trò người mẹ thứ hai của trẻ chu đáo ở mọi lúc mọi nơi. Nếu trẻ đến trường chỉ được ăn no, học hành đẩy đủ và vui chơi thôi chưa đủ, mà trẻ cần phải được các cô giáo hướng dẫn, tổ chức cho trẻ ngủ đủ giờ và đủ giấc. Đồng thời cần rèn cho trẻ có thói quen ngủ đúng giờ. Ngoài ra phòng ngủ của trẻ phải sạch thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Như vậy cơ thể trẻ sẽ được khoẻ mạnh, hoạt động vui chơi tích cực và học tập tiếp thu bài tốt. Đó cũng là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng của cô giáo mầm non trong quá trình chăm sóc trẻ, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện.
Là một cán bộ quản lý được phân công phụ trách bán trú – chăm sóc nuôi dưỡng trẻ của trường, năm đầu phụ trách công tác bán trú kinh nghiệm còn hạn chế, song trước một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của con trẻ - được ngủ ngon và ngủ sâu giấc khi ở trường. Bản thân tôi luôn băn khoăn và trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn khỏe mạnh, hồn nhiên, vui tươi mỗi khi tới lớp và mỗi khi từ trường trở về nhà?. Trước những băn khoăn trăn trở đó, tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ” Làm đề tài nghiên cứu khoa học năm học 2016 - 2017.
2. Tên sáng kiến: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ năm học 2016 - 2017
3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
- Họ và tên: Nguyễn Thị Na
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường MN Kim Long B, huyện Tam Dương.
- Số điện thoại: 0978.499.201
E_mail: nguyenthina.c0phtkimlongb@vinhphuc.edu.vn
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng trẻ.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 02/2016
6. Mô tả bản chất của sáng kiến
6.1. Về nội dung của sáng kiến:
6.1.1. Cơ sở lí luận
Ngủ là một trạng thái nghỉ ngơi của cơ thể, khi đó các quá trình sinh lý đều giảm mức độ. Giấc ngủ đảm bảo khôi phục khả năng phân tích và tổng hợp của vỏ não, khả năng làm việc của tế bào não nói riêng và cơ thể nói chung. Chính vì vậy, giấc ngủ là nhu cầu sinh lý của con người.
Một giấc ngủ ngon phải đảm bảo các yếu tố:
- Ngủ nhanh.
- Ngủ say (ngủ sâu).
- Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Ngủ là một nhu cầu sinh lý bình thường của cơ thế, có tác dụng bảo vệ hệ thần kinh.
Theo PapLôp, tế bào thần kinh làm việc kéo dài và căng thẳng sẽ mệt mỏi suy nhược. Nếu làm việc thái quá thì các tế bào sẽ bị tổn thương và hoạt động của chúng sẽ bị rối loạn trầm trọng. Lúc này vỏ não sẽ có một phản ứng tự vệ chống lại sự mệt mỏi và suy nhược của tế bào thần kinh: Trong vỏ não phát sinh một quá trình ức chế, ức chế này lan rộng dần khắp vỏ não và lan xuống cả phần dưới vỏ, làm xuất hiện giấc ngủ.
Như vậy, cơ sở sinh lý của giấc ngủ là hiện tượng khuyếch tán của một quá trình ức chế lan truyền trong toàn bộ vỏ não và các phần dưới vỏ.
Trên cơ sở sự phát triển của hệ thần kinh mà hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ em được phát triển theo lứa tuổi. Sự phát triển của hệ thần kinh có liên hệ chặt chẽ với sự phát triển thể chất, phụ thuộc vào ảnh hưởng của ngoại cảnh, của giáo dục và đặc điểm cá thể trẻ.
Hệ thần kinh có vai trò vô cùng quan trọng. Nó là cơ quan điều khiển cơ thể, làm cho cơ thể trở thành một khối thống nhất. Giấc ngủ trẻ em hình thành và ổn định dần dần theo sự phát triển hệ thần kinh của trẻ. Với trẻ nhỏ, hệ thần kinh chưa hoàn thiện. Đến cuối tuổi mẫu giáo, hệ thần kinh mới hoàn thiện về cấu tạo cơ bản, chưa hoàn thiện về chức năng: quá trình hưng phấn lớn hơn quá trình ức chế, quá trình phân tán lớn hơn quá trình tập trung cho nên trẻ dễ mệt dưới ảnh hưởng của những tác động mạnh, không liên tục và trẻ dễ bị ảnh hưởng của môi trường bên ngoài. Trẻ càng nhỏ thì hệ thần kinh càng non nớt và nhanh chóng bị mệt mỏi. Trong các công trình nghiên cứu về hoạt động thần kinh cao cấp, PapLôp đã nhấn mạnh đến một điều là các trung khu thần kinh đặc biệt chóng mệt. Nếu không kịp thời cho các trung khu đó nghỉ thì sẽ gây ra những rối loạn nghiêm trọng của hệ thần kinh. PapLôp cũng đã chứng minh là trong trường hợp này sẽ diễn ra quá trình bảo vệ thần kinh - Đó là quá trình ức chế. Sự ức chế đó còn gọi là ức chế bảo vệ. Hiện tượng ngủ là một thí dụ về ức chế bảo vệ. Những công trình nghiên cứu của các nhà sinh lí học khác cũng chứng minh là hệ thần kinh trung ương phải được nghỉ ngơi trước tiên. Sự nghỉ ngơi theo chu kỳ đối với hệ thần kinh có một ý nghĩa rất lớn để bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi bị suy nhược. Do vậy cần tổ chức cho trẻ giấc ngủ ngon.
Hoạt động thần kinh cấp cao được biểu hiện trong sự hình thành các phản xạ có điều kiện. Đặc trưng của lứa tuổi này là phản xạ định hướng. Việc củng cố các phản xạ có điều kiện dương tính ở trẻ rất khó khăn, vì ở lứa tuổi này bắt đầu phát triển ức chế tự vệ cho tới tận khi bắt đầu ngủ. Sự phát triển ức chế được biểu hiện ở sự giảm cường độ hoặc mất hoàn toàn phản xạ có điều kiện.
Hệ thống tín hiệu thứ hai ngày càng có vai trò ưu thế ở trẻ 4-5 tuổi. Thể hiện ở sự củng cố chậm các phản xạ có điều kiện, ở tính ổn định của phản xạ đó với kích thích bên ngoài, ở sự lan rộng của các quá trình hưng phấn và ức chế trên vỏ não.
Trẻ mầm non, cường độ và tính linh hoạt của các quá trình thần kinh tăng lên, hệ thống tín hiệu thứ hai tăng lên. Tư duy bằng từ ngày càng tăng. Ngôn ngữ bên trong xuất hiện. Chức năng khái quát hóa của từ đã có bước nhảy vọt nhưng khác với người lớn là sự khái quát hóa được thể hiện theo hành động. Như vậy, “tư duy hành động” vẫn giữ vai trò quan trọng trong hoạt động thần kinh cấp cao ở trẻ.
Ở những giai đoạn tuổi tiếp theo, hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ tiếp tục được phát triển và hoàn thiện cả về số lượng và chất lượng.
Như vậy ở lứa tuổi này, hệ thần kinh là một cơ quan chưa hoàn thiện phải
điều khiển các cơ quan khác chưa hoàn thiện, trong khi đó vẫn liên tục chịu những tác động mới từ môi trường là vô cùng bất lợi. Vấn đề vệ sinh thần kinh: giữ hệ thần kinh ở trạng thái hưng phấn thích hợp thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hợp lý (trong đó có tổ chức giấc ngủ) cho trẻ là vô cùng quan trọng.
6.1.2.Thực trạng
a) Thuận lợi
Trường mầm non Kim Long B được thành lập từ năm 2009, đến nay nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ phòng GD&ĐT đặc biệt là bộ phận chuyên môn, sự ủng hộ của các cấp Ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ban ngành đoàn thể, các tổ chức xã hội và nhân dân trên địa bàn cả về vật chất lẫn tinh thần, cùng sự đoàn kết của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường một lòng quyết tâm “Tất cả vì học sinh thân yêu” tất cả “vì sự nghiệp giáo dục”.
Môi trường sư phạm xanh - sạch - đẹp và an toàn. Các cháu đến trường được học theo chương trình đúng độ tuổi, được chăm sóc giáo dục theo chương trình giáo dục mầm non của Vụ Giáo dục mầm non.
Trường có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn đạt chuẩn 100%, có 75% giáo viên có trình độ trên chuẩn và hiện có 5 giáo viên đang theo học các lớp đại học sư phạm mầm non hệ tại chức.
100% trẻ đến trường được tổ chức ăn bán trú tại trường, được tổ chức các hoạt động học tập đúng chương trình độ tuổi.
Ban giám hiệu nhà trường đồng lòng nhất trí cao trong công việc, luôn khắc phục khó khăn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Cơ sở vật chất của nhà trường đã được địa phương quan tâm đầu tư, hàng năm phòng giáo dục và đào tạo Tam Dương đều có hỗ trợ các trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động học tập và vui chơi của nhà trường.
Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình.
b) Khó khăn
Trình độ chuyên môn của giáo viên không đồng đều
Giáo viên định biên/lớp còn thiếu
Giáo viên trong diện thai sản cao
Nhận thức của phụ huynh không đồng đều, một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc chăm sóc – nuôi dưỡng của con em mình.
c) Thực trạng về đội ngũ giáo viên và nhân viên
* Thống kê số lượng đội ngũ giáo viên:
|
TT
|
Họ và tên
|
Năm sinh
|
Trình độ chuyên môn
|
Trình độ tin học
|
|
ĐH
|
CĐ
|
TC
|
Sơ cấp
|
C/C
A
|
C/C
B
|
|
1
|
Vũ Thị Thu Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
2
|
Nông Thị Hương
|
1980
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
3
|
Nguyễn Thị Na
|
1982
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
4
|
Đàm Thị Thúy Mai
|
1971
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
5
|
Vũ Thị Sen
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
6
|
Trần Thị Phượng
|
1985
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
7
|
Phan Thị Yến
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
8
|
Nguyễn Thị Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
9
|
Nguyễn Thị Vân Anh
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
10
|
Vũ Thị Chà
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
11
|
Vũ Thị Thu Hiền
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
12
|
Đào Thị Thu Trang
|
1989
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
13
|
Trần Thị Thu Hằng
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
14
|
Phạm Thị Trang
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
15
|
Trần Thị Hồng
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
16
|
Lăng Thị Cường
|
1975
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
17
|
Nguyễn Thị Thản
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
18
|
Trần Thị Thu Phương
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
19
|
Nguyễn Thị Hà
|
1988
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
20
|
Trần Thị Hà
|
1989
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
21
|
Đỗ Thị Lan Anh
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
22
|
Nguyễn Thị Hường
|
1988
|
|
x
|
|
|
|
X
|
|
23
|
Trần Thị Minh Phương
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
|
Cộng
|
|
17
|
01
|
05
|
0
|
02
|
23
|
* Tổng hợp số liệu thống kê:
- Tổng số 23 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó: 03 CBQL đạt trình độ trên chuẩn: Trình độ chuyên môn 03 đồng chí ĐHSP; trình độ chính trị: Trung cấp là 01 đồng chí.
20/20 giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn: 05 TCSP, 01 CĐSP, 17 ĐHSP.
Nhân viên: 0
Có chứng chỉ tin học: 23/23 đồng chí đạt 100%
d) Danh hiệu thi đua
|
Năm học
|
Chiến sỹ thi đua
|
Lao động tiên tiến
|
|
cấp cơ sở
|
Cấp tỉnh
|
|
2015- 2016
|
02
|
0
|
15
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
344
|
02
|
11
|
32
|
312
|
Nhìn chung đội ngũ giáo viên nhiệt tình trong công tác, yêu nghề mến trẻ. Tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Luôn cố gắng phấn đấu vươn lên. Tuy nhiên cũng còn những phần hạn chế đó là: Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao .
* Ưu điểm
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên đều có trình độ đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn đảm bảo theo quy định. Có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ. Luôn cố gắng lỗ lực hết mình vì sự nghiệp “trồng người” đã lựa chọn. Hằng năm, có ít nhất 65% số giáo viên, nhân viên đạt danh hiệu lao động tiên tiến và có chiến sĩ thi đua từ cấp cơ sở trở lên. Không có cán bộ, giáo viên, nhân viên nào bị kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên, không có giáo viên yếu kém về chuyên môn nghiệp vụ;
* Nhược điểm
Số lượng giáo viên còn thiếu theo quy định của điều lệ trường mầm non.
Số giáo viên trẻ mới được bổ sung hàng năm hầu hết trong độ tuổi sinh đẻ chính vì vậy mà hàng năm số giáo viên nghỉ thai sản theo quy định của nhà trường nhiều phần nào ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.
Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao. Đặc biệt là việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ chưa được giáo viên thực hiện nghiêm túc. Giáo viên chưa nhận thức đúng đắn về việc chăm sóc giấc ngủ. Sử dụng các biện pháp chưa linh hoạt, còn làm việc riêng, ra ngoài trong khi trẻ đang ngủ, dẫn đến việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả chưa cao.
* Tiến hành khảo sát trên giáo viên
Với mục đích tìm hiểu thực trạng tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đã tiến hành bằng cách sử dụng phiếu thăm dò đối với 20 giáo viên đang trực tiếp chăm sóc trẻ ở trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Các giáo viên tham gia điều tra có trình độ từ Trung cấp đến Đại học, rất
yêu nghề, yêu trẻ. Kết quả thăm dò như sau:
Trả lời câu hỏi 1: Theo đồng chí, giấc ngủ trưa có vai trò như thế nào đối với trẻ?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là rất quan trọng.
- Có 5/20 (chiếm 25%) số giáo viên trả lời là quan trọng.
- Không có giáo viên nào trả lời bình thường và không quan trọng.
Kết quả đó cho thấy rằng: Hầu hết các giáo viên đã hiểu được vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ. Nhận thức đó là cơ sở và động lực trong quá trình chăm sóc trẻ.
Trả lời câu hỏi 2: Đồng chí đã tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ như thế nào?
* Cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt.
- Có 14/20 (chiếm 70%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Làm vệ sinh cho trẻ trước khi ngủ.
- Có 12/20 (chiếm 60%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên thực hiện với mức độ thỉnh thoảng.
- Có 2/20 (chiếm 10%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định.
- Có 20/20 (chiếm 100%) số GV thực hiện với mực độ thường xuyên.
- Không có GV nào trả lời thỉnh thoảng hoặc không bao giờ thực hiện.
Kết quả này cho thấy: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ, phần lớn giáo viên đã thường xuyên cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt (có 14/20 giáo viên, chiếm 70%), làm vệ sinh cho trẻ (12/20 giáo viên, chiếm 60%) và cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định (20/20 giáo viên, chiếm 100%).
Trả lời câu hỏi 3: Tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non hiện nay, đồng chí còn thấy có những khó khăn gì?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là khó khăn về cơ sở vật chất.
- Có 19/20 (chiếm 95%) số giáo viên trả lời là khó khăn về số lượng trẻ.
Ngoài ra các giáo viên còn nêu lên những khó khăn khác như: cá nhân trẻ hiếu động, khó ngủ; giáo viên quá bận rộn…
Với kết quả trên thì đa số giáo viên (75% đến 95% số giáo viên) đã chỉ ra rằng: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất và số lượng trẻ trong lớp.
Trả lời câu hỏi 4: Theo đồng chí, những nguyên nhân nào dưới đây làm ảnh hưởng đến giấc ngủ trưa của trẻ ở trường mầm non.
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là do mức độ hoạt động của trẻ.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ.
Kết quả trả lời cho thấy: Đa số giáo viên (16/20 giáo viên, chiếm 80%) cho
rằng tình trạng sức khỏe của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ chiếm tỉ lệ thấp (20%).
Trả lời câu hỏi 5: Theo kinh nghiệm của đồng chí thì tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non như thế nào là có hiệu quả?
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là cho trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là tiến hành vệ sinh cho trẻ.
- Có 18/20 (chiếm 90%) số giáo viên trả lời là cho trẻ đi ngủ đúng giờ.
- Ngoài ra các giáo viên còn nêu ra các ý kiến khác như: Phải khắc phục những khó khăn về cơ sở vật chất, quan tâm đến trẻ cá biệt.
Với kết quả thu được, tôi nhận thấy: Để tổ chức giấc ngủ cho trẻ ở trường mầm non có hiệu quả thì hầu hết giáo viên cho rằng nên vệ sinh cho trẻ trước khi đi ngủ (chiếm 80%) và cho trẻ đi ngủ đúng giờ (chiếm 90%). Chỉ có số lượng nhỏ giáo viên cho rằng nên cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động chiếm ( 20%).
Qua kết quả trả lời của các giáo viên trong trường tham gia vào quá trình điều tra, tôi thấy:
Tổ chức giấc ngủ trưa là một nội dung không thể thiếu trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. Chính vì thế mà hầu hết các giáo viên đã có nhận thức đúng về vai trò của giấc ngủ đối với cơ thể trẻ. Tuy đánh giá rất cao vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ, nhưng phần lớn giáo viên lại chưa hiểu rõ những điều kiện hình thành giấc ngủ trưa và trong những điều kiện đó thì điều kiện nào là cơ bản nên cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của họ còn điểm chưa hợp lý. Cụ thể: Chỉ có 20% số giáo viên cho rằng để giấc ngủ trưa của trẻ có hiệu quả thì phải cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, và cũng chỉ có 20% số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Giáo viên rất quan tâm đến các yếu tố: vệ sinh thân thể cho trẻ, tình trạng sức khỏe của trẻ, cho trẻ đi ngủ đúng giờ, nhưng họ lại đánh giá thấp về mức độ hoạt động đối với giấc ngủ. Theo qui luật của hoạt động thần kinh cấp cao và những điều kiện xuất hiện, khuyếch tán ức chế ngủ thì khi trẻ hoạt động tích cực sẽ làm các vùng phân tích quan trên vỏ não giảm sút khả năng làm việc, chuyển sang trạng thái ức chế và dẫn đến giấc ngủ. Như vậy, nếu mức độ hoạt động của trẻ chưa tích cực để đạt tới ngưỡng gây nên quá tình ức chế trên vỏ não thì giấc ngủ của trẻ không đến nhanh và không đạt hiệu quả cao.
Tôi còn nhận thấy cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của giáo viên còn thiên về mặt hình thức, chưa thật sự quan tâm về mặt chất lượng, tổ chức nhưng không có sự kiểm tra đánh giá một cách thường xuyên. Trong quá trình tổ chức giấc ngủ cho trẻ, phần lớn giáo viên chỉ thực hiện theo thói quen và theo kinh nghiệm cá nhân, chưa dựa vào bản chất sinh lý của giấc ngủ. Các giáo viên đã hiểu được những nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ, song họ chưa quan tâm đến tính tác động tổng hợp của các yếu tố đó. Chẳng hạn: Khi trả lời về nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ thì có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ, chỉ có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời do mức độ hoạt động của trẻ.
Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, các giáo viên còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất (chưa có phòng ngủ riêng cho trẻ; giường gối, chăn đệm còn thiếu và ít được vệ sinh), số lượng trẻ trên một lớp đông. Đây chính là yếu tố bất lợi đối với giáo viên trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ.
* Qua điều tra thực trạng giấc ngủ trưa của trẻ và công tác tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đi đến một số kết luận sau:
Giấc ngủ trưa của trẻ ở trường tôi đạt hiệu quả chưa cao. Sở dĩ giấc ngủ trưa của trẻ đạt hiệu quả chưa cao là do nhận thức của giáo viên về cách tổ chức giấc ngủ cho trẻ còn nhiều hạn chế; trẻ chưa tích cực tham gia vào các hoạt động từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa trên mức độ hoạt động của trẻ chưa đến ngưỡng để gây ức chế trong vỏ não; chưa khắc phục được những khó khăn về cơ sở vật chất phục vụ giấc ngủ của trẻ, do đó chưa loại trừ được các tác nhân kích thích có ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.
g) Đối với trẻ
Năm học 2016- 2017 nhà trường có 13 nhóm lớp (2 nhà trẻ, 11 mẫu giáo) với tổng số 344 trẻ (32 trẻ nhà trẻ, 312 trẻ mẫu giáo) – 100% các nhóm trẻ, lớp
mẫu giáo trong trường được tổ chức cho trẻ ăn bán trú tại trường.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu học sinh trên các khối lớp của trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Tôi đã tiến hành quan sát 5 buổi ngủ trưa của trẻ.
Tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 tiêu chí:
- Tiêu chí 1: Ngủ nhanh.
- Tiêu chí 2: Ngủ sâu.
- Tiêu chí 3: Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Mỗi một tiêu chí của giấc ngủ được đánh giá theo 3 mức độ:
- Mức độ 1: 3 điểm
- Mức độ 2: 2 điểm
- Mức độ 3: 1 điểm
Cụ thể:
Tiêu chí 1: “ngủ nhanh”
- Mức độ 1: Trẻ ngủ sau 15 phút
- Mức độ 2: Trẻ ngủ sau 30 phút
- Mức độ 3: Trẻ ngủ sau 45 phút
Tiêu chí 2: “ngủ sâu”
- Mức độ 1: Giấc ngủ không bị gián đoạn,không xảy ra hiện tượng bất thường của giấc ngủ (mộng du, hoảng sợ khi ngủ, giẫy giụa quá nhiều khi ngủ, xoay lật người nhiều lần).
- Mức độ 2: Giấc ngủ bị gián đoạn hoặc xuất hiện những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
- Mức độ 3: Giấc ngủ bị gián đoạn và có xảy ra những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
Tiêu chí 3: “ngủ đủ thời gian cần thiết”
- Mức độ 1: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ 120 phút đến 150 phút.
- Mức độ 2: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ trên 60 phút đến dưới 120 phút.
- Mức độ 3: Tổng thời lượng ngủ của trẻ không đạt 60 phút.
Dựa trên số điểm mà trẻ đạt được ở 3 tiêu chí trên, tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 loại:
- Loại tốt: Nếu trẻ đạt từ 7- 9 điểm.
- Loại trung bình : Nếu trẻ đạt được từ 4- 6 điểm .
- Loại yếu: Nếu trẻ đạt 3 điểm.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 344 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 148/344 trẻ (chiếm 43%).
- Loại trung bình : Có 170/344 trẻ (chiếm 49%).
- Loại yếu: Có 26/344 trẻ (chiếm 8%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
344
|
148
|
43
|
|
Trung bình
|
170
|
49
|
|
Yếu
|
26
|
8
|
Qua kết quả điều tra trên tôi thấy vẫn có một tỉ lệ đáng kể trẻ có giấc ngủ trưa ở loại trung bình và yếu (196/344 trẻ chiếm 57%). Kết quả điều tra trên đã gợi ý cho tôi thấy sự cần thiết phải đưa ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nhằm nâng cao hiệu quả giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt thể chất và trí tuệ.
6.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Xuất phát từ cơ sở lý luận, căn cứ vào tình hình thực tiễn. Xuất phát từ nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, tôi đã quyết định khảo nghiệm, tham khảo ý kiến của đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường cũng như đội ngũ cán bộ quản lý, các chuyên viên ngành học mầm non huyện Tam Dương để đưa ra những phương pháp, biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả cao, bản thân tôi đã tiến hành thực hiện các biện pháp sau:
6.2.1. Biện pháp1: Công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
a) Nội dung tuyên truyền
Tổ chức tuyên truyền tới 100% cán bộ, giáo viên, phụ huynh về:
Mục tiêu của chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ.
* Tuyên truyền đến giáo viên động viên trẻ tích cực tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa.
- Các hoạt động: Đón trẻ, các tiết học, hoạt động ngoài trời, trò chơi sáng tạo, ăn trưa và các hoạt động chuyển tiếp.
- Trong khi tổ chức các hoạt động trên phải:
+ Đảm bảo mức độ vận động cho trẻ: đảm bảo đủ thời gian cần thiết cho mỗi hoạt động của trẻ phù hợp với nhu cầu sinh lý và khả năng hoạt động của từng lứa tuổi. Đảm bảo cân bằng giữa hoạt động và nghỉ ngơi. Cho trẻ vận động vừa sức.
+ Đảm bảo về điều kiện vận động tích cực.
- Tạo tâm thế cho trẻ (tạo không khí vui vẻ giúp trẻ có trạng thái phấn khởi, hứng thú, tự nguyện tham gia vào các hoạt động)
- Tạo nên kích thích mới để trẻ hứng thú hoạt động như: Tri thức mới, không gian mới, tình huống mới, đưa ra một số tiêu chuẩn thi đua…
- Phát huy tính tự lập chủ động sáng tạo của trẻ.
* Tuyên truyền đến giáo viên chuẩn bị tốt giấc ngủ cho trẻ.
- Về phía trẻ:
+ Không cho trẻ ăn quá no, ăn thức ăn khó tiêu hoặc bị đói trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ vận động nhẹ trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ rửa mặt,tay chân, đi đại - tiểu tiện trước khi đi ngủ.
+ Cởi bớt quần áo và nới lỏng dây buộc tóc cho trẻ…
+ Không quát mắng, trách phạt hoặc kể chuyện ly kỳ làm trẻ ức chế.
- Lưu ý: Đặc biệt quan tâm đến những trẻ yếu, trẻ cá biệt.
* Tuyên truyền đến giáo viên hàng ngày cho trẻ ngủ đúng giờ và đủ thời gian.
Thời gian ngủ chiếm 1/3 đời người, nhưng phân bố không đồng đều ở các lứa tuổi, và nó phụ thuộc vào khả năng làm việc của tế bào thần kinh. Trẻ càng nhỏ thời gian ngủ càng nhiều, giấc ngủ ngắn, số lần ngủ nhiều.
Nhu cầu ngủ ở trẻ (0-6 tuổi) phát triển bình thường:
(Theo bộ môn Vệ sinh trẻ em)
|
Lứa tuổi (tháng)
|
Số lần
|
Thời gian ngủ
|
|
Ngày
|
Đêm
|
Một ngày
|
|
3 - 6
|
4
|
7h30
|
9h30
|
17h30
|
|
6 - 12
|
3
|
6h00
|
10h
|
16h
|
|
12 - 18
|
2
|
4h30
|
10h30
|
15h
|
|
18 - 36
|
1
|
3h00
|
10h30
|
13h30
|
|
36 - 72
|
1
|
2h00
|
9h30->10h00
|
11h30->12h
|
* Tuyên truyền về ý nghĩa của giấc ngủ
Trước kia, người ta chỉ chú ý đến sự thức mà ít nói đến sự ngủ. Mãi vài chục năm gần đây, khi điện não ra đời, sự ngủ mới được nghiên cứu tương đối đầy đủ. Thực ra ông cha ta nói đã từ lâu: “Ăn được, ngủ được là tiên. Không ăn, không ngủ mất tiền thêm lo”.
Thức và ngủ là hai trạng thái có liên quan mật thiết với nhau. Sự luân phiên đều đặn giữa ngủ và thức là điều kiện cần thiết của hoạt động sống bình thường của cơ thể con người. Thức tích cực sẽ đảm bảo cho giấc ngủ say, ngược lại giấc ngủ say và đủ độ dài lại đảm bảo trạng thái tích cực khi cơ thể chuyển sang trạng thái thức. Vì trong giấc ngủ, quá trình đồng hóa, thu nạp các chất vào cơ thể chiếm ưu thế, phục hồi sức làm việc của cơ thể, đặc biệt là vỏ não.
Giấc ngủ trưa cũng như giấc ngủ đêm là một loại nghỉ ngơi cơ bản và không có gì thay thế được. Thiếu ngủ còn có hại cho cơ thể hơn thiếu ăn. Người ta chỉ có thể không ngủ tối đa 4-5 ngày, sau đó có muốn hay không cũng ngủ thiếp đi.
Trẻ mẫu giáo, thời gian thức được kéo dài hơn so với các lứa tuổi trước. Trong thời gian thức này của trẻ dần xuất hiện ngày càng nhiều các hoạt động ăn - chơi - học tập… Điều đó đồng nghĩa với mật dộ vận động, sự phát huy năng lượng - năng lực cá nhân ngày càng lớn. Song nếu không tổ chức các hoạt động trên một cách hợp lý, khoa học thì sẽ mâu thuẫn với khả năng về sức lực của trẻ con nhiều hạn chế. Trẻ chưa thể tham gia liên tục vào các hoạt động một cách tích cực, có hiệu quả mà không cần có những phút nghỉ ngơi với đúng nghĩa của nó. Ngay cả đối với bản thân của chúng ta - những người trưởng thành và đang ở trong sự xung mãn nhất về thể lực cũng cần những giờ phút nghỉ ngơi ở đó
biết bao.
Trong cuốn sách bất hủ “Nghiên cứu di truyền các thiên tài” của mình tiến sĩ Liwis M.Terman đã trình bày một phương pháp thử trí thông minh do chính ông tìm ra vào năm 1925. Khi so sánh 600 trẻ có chỉ số IQ >140 và 2700 trẻ khác với IQ < 140, ông nhận thấy trẻ thiên tài có giấc ngủ dài hơn. Một khảo sát khác của ông tiến hành trên 5500 trẻ em Nhật vào hai năm sau cũng có kết quả tương tự. Sau này, những nghiên cứu riêng biệt về giấc ngủ của Terman cũng cho thấy thông minh đi đôi với giấc ngủ. Năm 1983, phòng thí nghiệm giấc ngủ ở Canada đã khẳng định nghiên cứu của Terman là đúng: Trẻ có chỉ số IQ lớn thì tổng lượng thời gian ngủ của chúng dài.Các nghiên cứu của Canada và Mỹ đều thống nhất rằng trẻ thông minh có giấc ngủ dài hơn so với trẻ cùng lứa tuổi.
Mới đây, một nghiên cứu khác của Đại học Lousville về giấc ngủ đối với trẻ sinh đôi trẻ có kiểu ngủ dài và điểm số cao hơn về tập đọc, từ vựng, đọc hiểu…so với trẻ có kiều ngủ ngắn. Rõ ràng, giấc ngủ với trẻ em là rất quan trọng. Các nghiên cứu đều chứng minh có sự liên quan chặt chẽ giữa giấc ngủ và khả năng học tập.
Giấc ngủ trưa với thời gian chỉ bằng khoảng 1/5 thời gian của giấc ngủ đêm, tuy khá ngắn ngủi nhưng lại rất cần thiết và có ý nghĩa lớn lao đối với sức khỏe, tâm lý, trí tuệ của mỗi con người, đặc biệt với trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo. Như vậy giấc ngủ trưa có liên quan đến khí chất của trẻ. Rối loạn giấc ngủ có ảnh hưởng nhiều đến các kiểu ngủ: tư chất thông minh; đến sự rèn luyện; học tập và đến cả hiệu suất ở nhà trường của các em.
Chúng ta không thể coi giấc ngủ trưa là giấc ngủ phụ, là phần bù cho giấc ngủ đêm. Giấc ngủ trưa là giấc ngủ độc lập nếu xét cả về mặt thời gian và chức năng. Nó tuân theo qui luật tự nhiên, theo nhịp điệu sinh học. Hơn thế nữa, nó còn là một nhu cầu bản năng, nhu cầu xã hội vì nó thỏa mãn sự phát triển của con người, góp phần nâng cao sức tái sản xuất xã hội. Giấc ngủ giống như việc nuôi con. Có nhiều cách nuôi con, nhưng trẻ chỉ cần một cách nào đó giúp có nhiều calo để chóng lơn. Chế độ ăn nào không cung cấp đầy đủ dinh dưỡng hoặc gây mất cân bằng dinh dưỡng thì chế độ ăn đó không tốt, có ảnh hưởng xấu đến sức lớn và phát triển của trẻ em. Điều này cũng đúng với các kiểu ngủ không ngon giấc. Điều quan trọng là phải tập cho trẻ ngủ đúng phương pháp, phải có biện pháp tổ chức ngủ khoa học.
b) Hình thức tuyên truyền
Qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của ngành trường đối với gia đình, hoặc những nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho cha mẹ.
Thông qua các đợt kiểm tra sức khỏe của trẻ.
Thông qua các hội thi, hoạt động văn nghệ.
Cán bộ, giáo viên đến thăm trẻ tại nhà.
Hòm thư cha mẹ.
Phụ huynh tham quan hoạt động của trường mầm non.
Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng (đài truyền hình, truyền thanh, …).
6.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch, triển khai kế hoạch và tập huấn đạo giáo viên tổ chức tốt giấc ngủ cho trẻ
a) Xây dựng kế hoạch
Để đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhận thức được tầm quan trọng và nắm chắc các nội dung, phương pháp, hình thức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mầm non. Ngay từ đầu năm tôi đã xây dựng “Kế hoạch chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”. Xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp phù hợp với từng khối lớp, kết quả mong đợi phù hợp với nhu cầu của từng lứa tuổi. Từ đó giúp họ nắm được kế hoạch cụ thể. Đồng thời giúp giáo viên xây dựng kế hoạch chăm sóc giấc ngủ riêng cho từng lớp.
b) Triển khai kế hoạch, tổ chức tập huấn
- Triển khai kế hoạch
Kế hoạch sau khi được Hiệu trưởng ký duyệt tôi triển khai tới toàn thể giáo viên trong nhà trường.
Giúp đỡ giáo viên xây dựng kế hoạch phù hợp với lớp, học sinh của lớp mình phụ trách.
-Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường
Vai trò, tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bước cần làm và yêu cầu cụ thể trong việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Kỹ năng tổ chức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bài tập tình huống về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ và cách giải quyết.
Tập huấn cho giáo viên trong trường về “Hoạt động chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”
Yêu cầu đối với giáo viên luôn có mặt tại phòng ngủ để trông và quan sát trẻ ngủ, để sửa lại các tư thế nằm cho trẻ mà khi ngủ say trẻ thường đạp chăn ra khỏi người, có trẻ bị hở lưng, hở bụng giáo viên kéo quần áo cho trẻ kịp thời hoặc có trẻ nằm ngoài cựa mình dễ lăn ra khỏi đệm xuống nền nhà, nếu có cháu nằm sấp không đúng tư thế giáo viên sửa lại luôn cho cháu ngủ được thoải mái hơn. Có cháu khi ngủ say thường hay giật mình hoặc mê sảng khóc nhè, những lúc như thế giáo viên luôn có mặt kịp thời vỗ về và xoa đầu để cháu lại ngủ tiếp.
6.2.3. Biện pháp 3: Phối hợp giữa trường mầm non và gia đình để việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt hiệu quả cao
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
- Nội dung phối hợp giữa trường mầm non với gia đình
Như chúng ta đã biết nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ cũng là nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Để hình thành và phát triển các nhóm kỹ năng cơ bản chúng ta phải nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ ở trường mầm non, nhà trường và nhóm/ lớp cần tạo điều kiện để gia đình có thể
tham gia vào nhiều hoạt động khác. Có thể nêu một số nội dung phối hợp sau
đây:
b) Phối hợp thực hiện chương trình giáo dục trẻ
Tham gia xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, của nhóm/ lớp.
Cha mẹ tham gia vào các hoạt động thực hiện các nội dung giáo dục trẻ phù hợp với chương trình.
Coi trọng giáo dục giới tính cho trẻ.
Phối hợp với nhà trường trong việc tổ chức ngày lễ, ngày hội, tổ chức
ngày sinh nhật cho trẻ nhằm giúp trẻ được trải nghiệm nhiều hơn và hoạt động nhiều hơn.
c) Tham gia xây dựng cơ sở vật chất
Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh, làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.
Đóng góp xây dựng, cải tạo trường/ nhóm, lớp, công trình vệ sinh,... theo
quy định và theo thỏa thuận.
Đóng góp những hiện vật cho nhóm/ lớp hoặc trường mầm non như: bàn, ghế, thang leo, cầu trượt, các vật liệu cho trẻ thực hành...
Nhà trường phối hợp với gia đình trẻ qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của nhà trường đối với gia đình, hoặc nhữung nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ với cha mẹ…
Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời.
6.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp thực hiện chương trình chăm sóc bảo vệ sức khỏe cho trẻ
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục, trung tâm y tế và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình trung tâm y tế và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
Tham gia tổ chức khám sức khỏe, theo dõi sức khỏe của trẻ theo định kỳ.
Giáo viên và cha mẹ cùng chia sẻ, trao đổi kiến thức chăm sóc sức khỏe cho trẻ.
Phòng chống suy dinh dưỡng và béo phì cho trẻ, có kế hoạch và biện pháp chăm sóc đối với trẻ suy dinh dưỡng và trẻ có khiếm khuyết.
Đóng góp tiền ăn, các hiện vật theo yêu cầu của nhà trường.
6.2.5. Biện pháp 5: Tích cực trong công tác tham mưu nhằm tăng cường cơ sở vật chất nâng cao chất lượng chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Bản thân tôi luôn xác định rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, chính quyền là hết sức quan trọng, quyết định cho việc tăng cường cơ sở vật chất cho nhà trường và tạo điều kiện cho các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng được triển khai thuận lợi.
Ngay từ ngày đầu năm, khi được đồng chí hiệu trưởng giao cho nhiệm vụ phụ trách công tác bán trú, bản thân tôi luôn băn khoăn trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn được ăn ngon, đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và vệ sinh môi trường, làm thế nào để trẻ ngủ sâu giấc. Để đạt được mục tiêu này bản thân tôi đã thực hiện bước đi như sau:
- Trước hết là cùng chi bộ bàn bạc, xác định mục tiêu và hướng đi cho nhà trường trong thời gian tới. Sau khi xây dựng được nghị quyết, được đồng chí Hiệu trưởng duyệt, tổ chức triển khai đến toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên trong các cuộc họp hội đồng để mọi người được tham gia, đóng góp ý kiến xây dựng thành kế hoạch chung của nhà trường. Chúng tôi xác định việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là điều kiện quan trọng để nâng cao được sức khỏe của trẻ và nâng cao được hiệu quả trong công tác bán trú.
Tóm lại, trong việc triển khai chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
đạt hiệu quả cao thì nhiệm vụ tham mưu với hiệu trưởng có vai trò quan trọng. Việc tham mưu càng tích cực sẽ giúp cho hiệu trưởng có sự quan tâm hơn, chỉ đạo càng sát sao hơn và công tác bán trú của nhà trường sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
6.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác vệ sinh môi trường
Rác thải trong trường mầm non là một vấn đề cũng không kém phần quan trọng trong công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mà các trường mầm non đang quan tâm cần tìm gia giải pháp thích hợp để xử lý rác thải đảm bảo môi trường.
Bằng các biện pháp tập huấn nâng cao ý thức của đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên về công tác vệ sinh môi trường. Từ đó giáo dục ý thức của trẻ, các bậc phụ huynh học sinh về việc để rác đúng nơi quy định có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường.
Hướng dẫn giáo viên cách phân loại các loại rác thải và có kế hoạch xử lý rác thải hiệu quả.
Đôn đốc giáo viên thường xuyên vệ sinh đồ dùng đồ chơi, vệ sinh môi trường lớp học. Giáo viên có kế hoạch giáo dục bảo vệ môi trường được tích hợp lồng luồn vào các hoạt động để giáo dục trẻ.
Thường xuyên tuyên truyên về công tác vệ sinh: bao gồm vệ sinh môi trường, vệ sinh phòng lớp, nhà bếp, đặc biệt là vệ sinh cá nhân. Bằng cách tổ chức thực hành chuyên đề vệ sinh cho cô và trẻ, tham gia tập huấn công tác vệ sinh an toàn thực phẩm của ngành y tế. Thường xuyên kiểm tra đánh giá công tác vệ sinh của trẻ, nhóm lớp, nhà bếp để ngăn chặn được dịch bệnh, ngộ độc xảy ra trong nhà trường ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ.
Ngoài ra nhà trường quản lý tiền ăn của trẻ qua sổ ăn quản lý ngày ăn thông qua giáo viên chủ nhiệm cùng kế toán, quản lý thực phẩm khẩu phần ăn có sự phối hợp của nhà trường, ban đại diện cha mẹ học sinh và trưởng các đoàn thể kiểm tra giám sát bất kỳ không báo trước, nhờ có sự phối hợp chăm sóc đồng bộ sức khoẻ của trẻ tăng trưởng tốt, thu hút 100% trẻ ra lớp ăn bán trú.
6.2.7. Biện pháp 7: Phối hợp kiểm tra đánh giá công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Tham gia kiểm tra sự nhận thức và việc tổ chức giấc ngủ cho trẻ trong nhà trường.
Tham gia cùng với ban giám hiệu nhà trường kiểm tra đánh giá chất lượng giấc ngủ của trẻ
Theo dõi để phát hiện những tiến bộ, thay đổi, những biểu hiện bất thường... của trẻ diễn ra trong giờ ngủ, trao đổi kịp thời để giáo viên có sự điều chỉnh trong nội dung và phương pháp chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Tham gia đóng góp ý kiến với nhà trường về chương trình và phương pháp chăm sóc – giáo dục trẻ. Đề xuất nhà trường hướng dẫn các bậc cha mẹ thực hiện việc chăm sóc – giáo dục trẻ ở gia đình có hiệu quả hơn.
7. Những thông tin cần được bảo mật: Không có
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Khi nghiên cứu sáng kiến này tôi cần có các điều kiện hỗ trợ để thực hiện được tốt bản sáng kiến của mình, tôi tìm hiểu đối tượng là giáo viên của trường, các bậc phụ huynh học sinh, lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể và nhân dân địa phương.
Cơ sở vật chất: Đảm bảo các điều kiện về máy móc, phần mềm, đồ dùng đồ chơi, tài liệu, học liệu cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh.
Về nguồn nhân lực:
Tập Thể giáo viên trong nhà trường luôn có tinh thần ủng hộ đề tài.
Học sinh đi học đều.
Môi trường: Trong lớp và ngoài lớp.
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
9.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
Sau khi áp dụng các biện pháp trên thu được kết quả cụ thể như sau:
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 350 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 200/350 trẻ (chiếm 57%).
- Loại trung bình : Có 150/350 trẻ (chiếm 43%).
- Loại yếu: Có 0/350 trẻ (chiếm 0%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
350
|
200
|
57
|
|
Trung bình
|
150
|
43
|
|
Yếu
|
0
|
0
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
350
|
02
|
11
|
32
|
318
|
Qua một giai đoạn nghiên cứu và đưa đề tài vào áp dụng thực tế trong trường mầm non Kim Long B tôi thấy có kết quả rõ rệt.
- Đối với trẻ:
Trẻ ngủ ngon giấc hơn, ngủ sâu giấc hơn và sức khỏe của trẻ được cải thiện rõ rệt và trẻ hào hứng, tập trung trong các hoạt động của lớp học.
- Đối với giáo viên:
Nhận thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Biết xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với độ tuổi, nhu cầu tâm sinh lý của trẻ và đặc điểm tình hình của lớp.
Giáo viên trong trường quan tâm hơn việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thừơng xuyên với cha mẹ trẻ.
- Đối với phụ huynh
Phụ huynh đã nhận thức sâu sắc về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường, thấy được sự ân cần chăm sóc giáo dục của đội ngũ giáo viên nói riêng và tập thể sư phạm nhà trường nói chung. Phụ huynh hết sức cảm thông với nghề giáo dục Mầm non và xem nghề Mầm non như là nhiệm vụ cao cả trong ngành giáo dục. Đặc biệt, qua công tác chăm sóc giáo dục, nuôi dưỡng ở trường mầm non Kim Long B đã đem lại lòng tin và sự hài lòng cho các bậc phụ huynh. Họ đã có sự quan tâm đến nhà trường nhiều hơn, có tinh thần xây dựng nhà trường tích cực hơn và đưa con cháu đến gửi ngày càng đông.
- Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Những giải pháp đưa ra có thể áp dụng cho nhiều năm học và nhiều trường, nhiều cơ sở khác. Không cần điều kiện đặc biệt để áp dụng giải pháp, các giải pháp được thực hiện trong điều kiện bình thường.
9.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của ban giám hiệu nhà trường
Đề tài được ban giám hiệu nhà trường cũng như tập thể giáo viên ủng hộ nhiệt tình và được đánh giá cao, tập thể giáo viên đánh giá đây là nội dung rất thiết thực trong tình hình hiện nay. Việc đưa ra những biện pháp để chỉ đạo đội ngũ giáo viên ở trường mầm non Kim Long B còn được các bậc phụ huynh ủng hộ nhiệt tình, phụ huynh yên tâm và tin tưởng khi gửi con em trong trường, từ đó thu hút được trẻ đến trường.
Đây là địa chỉ để các giáo viên trong nhà trường học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên, và đây cũng là địa chỉ để các cán bộ quản lý trường bạn học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn vào giảng dạy ở trường mầm non .
10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu
|
Số TT
|
Tên tổ chức/cá nhân
|
Địa chỉ
|
Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
|
|
1
|
Nguyễn Thị Na
|
Trường MN Kim Long B, Tam Dương, Vĩnh Phúc
|
Phạm vi: Trường MN Kim Long B.
Lĩnh vực: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ trong trường mầm non.
|
|
Kim Long, ngày tháng năm 2017
Thủ trưởng đơn vị
Vũ Thị Thu Hằng
|
Kim Long, ngày 20 tháng 02 năm 2017
Tác giả sáng kiến
Nguyễn Thị Na
|
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan
Để thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ kính yêu, tôi là một giáo viên mầm non – là một cán bộ quản lý không ngừng học tập nâng cao trình độ, tu dưỡng và rèn luyện để trang bị cho bản thân mình những kiến thức cơ bản, nhằm chăm sóc giáo dục trẻ phát triển một các toàn diện. Muốn trẻ phát triển toàn diện không chỉ có kiến thức là đủ, mà cần phải kết hợp với nhiều yếu tố khác như: Nhà trường, gia đình, xã hội và môi trường, mà trong đó tôi thấy yếu tố chăm sóc giáo dục trẻ trong trường mầm non là việc cần được quan tâm hàng đầu: Trẻ ở lứa tuổi mầm non còn rất nhỏ, cơ thể bắt đầu phát triển nhanh, mạnh về thể chất và tinh thân. Như chung ta đã biết giấc ngủ đối với con người là vô cùng quan trọng, nhất là ở lứa tuổi mầm non. Bởi sau mỗi giấc ngủ tinh thần của trẻ sẽ được sảng khoái hơn, chức năng hoạt động của các cơ quan thần kinh được phục hồi. Vai trò của giấc ngủ trưa rất quan trọng. Thời gian dành cho giấc ngủ trưa tuy chỉ chiếm một lượng nhỏ, bằng 1/5 thời gian giấc ngủ đêm, song nó lại mang một ý nghĩa đặc biệt đối với cơ thể. Giấc ngủ trưa có tác dụng làm giảm bớt sự mệt mỏi do hoạt động, khôi phục lại tinh thần sức lực sau 1/2 ngày làm việc. Nhờ ngủ trưa như một bước đệm, một quá trình chuyển tiếp mà các cơ quan nội tạng của trẻ được nghỉ ngơi một cách đầy đủ, tạo điều kiện tốt cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể, giúp trẻ thực hiện tốt các hoạt động trong chế độ sinh hoạt tiếp theo của một ngày. Vì vậy, việc tổ chức giấi ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non là đáp ứng một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của trẻ. Nên mỗi chúng ta, đặc biệt là các cô giáo mầm non cần phát huy tốt vai trò người mẹ thứ hai của trẻ chu đáo ở mọi lúc mọi nơi. Nếu trẻ đến trường chỉ được ăn no, học hành đẩy đủ và vui chơi thôi chưa đủ, mà trẻ cần phải được các cô giáo hướng dẫn, tổ chức cho trẻ ngủ đủ giờ và đủ giấc. Đồng thời cần rèn cho trẻ có thói quen ngủ đúng giờ. Ngoài ra phòng ngủ của trẻ phải sạch thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Như vậy cơ thể trẻ sẽ được khoẻ mạnh, hoạt động vui chơi tích cực và học tập tiếp thu bài tốt. Đó cũng là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng của cô giáo mầm non trong quá trình chăm sóc trẻ, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện.
Là một cán bộ quản lý được phân công phụ trách bán trú – chăm sóc nuôi dưỡng trẻ của trường, năm đầu phụ trách công tác bán trú kinh nghiệm còn hạn chế, song trước một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của con trẻ - được ngủ ngon và ngủ sâu giấc khi ở trường. Bản thân tôi luôn băn khoăn và trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn khỏe mạnh, hồn nhiên, vui tươi mỗi khi tới lớp và mỗi khi từ trường trở về nhà?. Trước những băn khoăn trăn trở đó, tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ” Làm đề tài nghiên cứu khoa học năm học 2016 - 2017.
2. Tên sáng kiến: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ năm học 2016 - 2017
3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
- Họ và tên: Nguyễn Thị Na
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường MN Kim Long B, huyện Tam Dương.
- Số điện thoại: 0978.499.201
E_mail: nguyenthina.c0phtkimlongb@vinhphuc.edu.vn
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng trẻ.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 02/2016
6. Mô tả bản chất của sáng kiến
6.1. Về nội dung của sáng kiến:
6.1.1. Cơ sở lí luận
Ngủ là một trạng thái nghỉ ngơi của cơ thể, khi đó các quá trình sinh lý đều giảm mức độ. Giấc ngủ đảm bảo khôi phục khả năng phân tích và tổng hợp của vỏ não, khả năng làm việc của tế bào não nói riêng và cơ thể nói chung. Chính vì vậy, giấc ngủ là nhu cầu sinh lý của con người.
Một giấc ngủ ngon phải đảm bảo các yếu tố:
- Ngủ nhanh.
- Ngủ say (ngủ sâu).
- Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Ngủ là một nhu cầu sinh lý bình thường của cơ thế, có tác dụng bảo vệ hệ thần kinh.
Theo PapLôp, tế bào thần kinh làm việc kéo dài và căng thẳng sẽ mệt mỏi suy nhược. Nếu làm việc thái quá thì các tế bào sẽ bị tổn thương và hoạt động của chúng sẽ bị rối loạn trầm trọng. Lúc này vỏ não sẽ có một phản ứng tự vệ chống lại sự mệt mỏi và suy nhược của tế bào thần kinh: Trong vỏ não phát sinh một quá trình ức chế, ức chế này lan rộng dần khắp vỏ não và lan xuống cả phần dưới vỏ, làm xuất hiện giấc ngủ.
Như vậy, cơ sở sinh lý của giấc ngủ là hiện tượng khuyếch tán của một quá trình ức chế lan truyền trong toàn bộ vỏ não và các phần dưới vỏ.
Trên cơ sở sự phát triển của hệ thần kinh mà hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ em được phát triển theo lứa tuổi. Sự phát triển của hệ thần kinh có liên hệ chặt chẽ với sự phát triển thể chất, phụ thuộc vào ảnh hưởng của ngoại cảnh, của giáo dục và đặc điểm cá thể trẻ.
Hệ thần kinh có vai trò vô cùng quan trọng. Nó là cơ quan điều khiển cơ thể, làm cho cơ thể trở thành một khối thống nhất. Giấc ngủ trẻ em hình thành và ổn định dần dần theo sự phát triển hệ thần kinh của trẻ. Với trẻ nhỏ, hệ thần kinh chưa hoàn thiện. Đến cuối tuổi mẫu giáo, hệ thần kinh mới hoàn thiện về cấu tạo cơ bản, chưa hoàn thiện về chức năng: quá trình hưng phấn lớn hơn quá trình ức chế, quá trình phân tán lớn hơn quá trình tập trung cho nên trẻ dễ mệt dưới ảnh hưởng của những tác động mạnh, không liên tục và trẻ dễ bị ảnh hưởng của môi trường bên ngoài. Trẻ càng nhỏ thì hệ thần kinh càng non nớt và nhanh chóng bị mệt mỏi. Trong các công trình nghiên cứu về hoạt động thần kinh cao cấp, PapLôp đã nhấn mạnh đến một điều là các trung khu thần kinh đặc biệt chóng mệt. Nếu không kịp thời cho các trung khu đó nghỉ thì sẽ gây ra những rối loạn nghiêm trọng của hệ thần kinh. PapLôp cũng đã chứng minh là trong trường hợp này sẽ diễn ra quá trình bảo vệ thần kinh - Đó là quá trình ức chế. Sự ức chế đó còn gọi là ức chế bảo vệ. Hiện tượng ngủ là một thí dụ về ức chế bảo vệ. Những công trình nghiên cứu của các nhà sinh lí học khác cũng chứng minh là hệ thần kinh trung ương phải được nghỉ ngơi trước tiên. Sự nghỉ ngơi theo chu kỳ đối với hệ thần kinh có một ý nghĩa rất lớn để bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi bị suy nhược. Do vậy cần tổ chức cho trẻ giấc ngủ ngon.
Hoạt động thần kinh cấp cao được biểu hiện trong sự hình thành các phản xạ có điều kiện. Đặc trưng của lứa tuổi này là phản xạ định hướng. Việc củng cố các phản xạ có điều kiện dương tính ở trẻ rất khó khăn, vì ở lứa tuổi này bắt đầu phát triển ức chế tự vệ cho tới tận khi bắt đầu ngủ. Sự phát triển ức chế được biểu hiện ở sự giảm cường độ hoặc mất hoàn toàn phản xạ có điều kiện.
Hệ thống tín hiệu thứ hai ngày càng có vai trò ưu thế ở trẻ 4-5 tuổi. Thể hiện ở sự củng cố chậm các phản xạ có điều kiện, ở tính ổn định của phản xạ đó với kích thích bên ngoài, ở sự lan rộng của các quá trình hưng phấn và ức chế trên vỏ não.
Trẻ mầm non, cường độ và tính linh hoạt của các quá trình thần kinh tăng lên, hệ thống tín hiệu thứ hai tăng lên. Tư duy bằng từ ngày càng tăng. Ngôn ngữ bên trong xuất hiện. Chức năng khái quát hóa của từ đã có bước nhảy vọt nhưng khác với người lớn là sự khái quát hóa được thể hiện theo hành động. Như vậy, “tư duy hành động” vẫn giữ vai trò quan trọng trong hoạt động thần kinh cấp cao ở trẻ.
Ở những giai đoạn tuổi tiếp theo, hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ tiếp tục được phát triển và hoàn thiện cả về số lượng và chất lượng.
Như vậy ở lứa tuổi này, hệ thần kinh là một cơ quan chưa hoàn thiện phải
điều khiển các cơ quan khác chưa hoàn thiện, trong khi đó vẫn liên tục chịu những tác động mới từ môi trường là vô cùng bất lợi. Vấn đề vệ sinh thần kinh: giữ hệ thần kinh ở trạng thái hưng phấn thích hợp thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hợp lý (trong đó có tổ chức giấc ngủ) cho trẻ là vô cùng quan trọng.
6.1.2.Thực trạng
a) Thuận lợi
Trường mầm non Kim Long B được thành lập từ năm 2009, đến nay nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ phòng GD&ĐT đặc biệt là bộ phận chuyên môn, sự ủng hộ của các cấp Ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ban ngành đoàn thể, các tổ chức xã hội và nhân dân trên địa bàn cả về vật chất lẫn tinh thần, cùng sự đoàn kết của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường một lòng quyết tâm “Tất cả vì học sinh thân yêu” tất cả “vì sự nghiệp giáo dục”.
Môi trường sư phạm xanh - sạch - đẹp và an toàn. Các cháu đến trường được học theo chương trình đúng độ tuổi, được chăm sóc giáo dục theo chương trình giáo dục mầm non của Vụ Giáo dục mầm non.
Trường có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn đạt chuẩn 100%, có 75% giáo viên có trình độ trên chuẩn và hiện có 5 giáo viên đang theo học các lớp đại học sư phạm mầm non hệ tại chức.
100% trẻ đến trường được tổ chức ăn bán trú tại trường, được tổ chức các hoạt động học tập đúng chương trình độ tuổi.
Ban giám hiệu nhà trường đồng lòng nhất trí cao trong công việc, luôn khắc phục khó khăn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Cơ sở vật chất của nhà trường đã được địa phương quan tâm đầu tư, hàng năm phòng giáo dục và đào tạo Tam Dương đều có hỗ trợ các trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động học tập và vui chơi của nhà trường.
Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình.
b) Khó khăn
Trình độ chuyên môn của giáo viên không đồng đều
Giáo viên định biên/lớp còn thiếu
Giáo viên trong diện thai sản cao
Nhận thức của phụ huynh không đồng đều, một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc chăm sóc – nuôi dưỡng của con em mình.
c) Thực trạng về đội ngũ giáo viên và nhân viên
* Thống kê số lượng đội ngũ giáo viên:
|
TT
|
Họ và tên
|
Năm sinh
|
Trình độ chuyên môn
|
Trình độ tin học
|
|
ĐH
|
CĐ
|
TC
|
Sơ cấp
|
C/C
A
|
C/C
B
|
|
1
|
Vũ Thị Thu Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
2
|
Nông Thị Hương
|
1980
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
3
|
Nguyễn Thị Na
|
1982
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
4
|
Đàm Thị Thúy Mai
|
1971
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
5
|
Vũ Thị Sen
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
6
|
Trần Thị Phượng
|
1985
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
7
|
Phan Thị Yến
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
8
|
Nguyễn Thị Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
9
|
Nguyễn Thị Vân Anh
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
10
|
Vũ Thị Chà
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
11
|
Vũ Thị Thu Hiền
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
12
|
Đào Thị Thu Trang
|
1989
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
13
|
Trần Thị Thu Hằng
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
14
|
Phạm Thị Trang
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
15
|
Trần Thị Hồng
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
16
|
Lăng Thị Cường
|
1975
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
17
|
Nguyễn Thị Thản
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
18
|
Trần Thị Thu Phương
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
19
|
Nguyễn Thị Hà
|
1988
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
20
|
Trần Thị Hà
|
1989
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
21
|
Đỗ Thị Lan Anh
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
22
|
Nguyễn Thị Hường
|
1988
|
|
x
|
|
|
|
X
|
|
23
|
Trần Thị Minh Phương
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
|
Cộng
|
|
17
|
01
|
05
|
0
|
02
|
23
|
* Tổng hợp số liệu thống kê:
- Tổng số 23 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó: 03 CBQL đạt trình độ trên chuẩn: Trình độ chuyên môn 03 đồng chí ĐHSP; trình độ chính trị: Trung cấp là 01 đồng chí.
20/20 giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn: 05 TCSP, 01 CĐSP, 17 ĐHSP.
Nhân viên: 0
Có chứng chỉ tin học: 23/23 đồng chí đạt 100%
d) Danh hiệu thi đua
|
Năm học
|
Chiến sỹ thi đua
|
Lao động tiên tiến
|
|
cấp cơ sở
|
Cấp tỉnh
|
|
2015- 2016
|
02
|
0
|
15
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
344
|
02
|
11
|
32
|
312
|
Nhìn chung đội ngũ giáo viên nhiệt tình trong công tác, yêu nghề mến trẻ. Tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Luôn cố gắng phấn đấu vươn lên. Tuy nhiên cũng còn những phần hạn chế đó là: Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao .
* Ưu điểm
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên đều có trình độ đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn đảm bảo theo quy định. Có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ. Luôn cố gắng lỗ lực hết mình vì sự nghiệp “trồng người” đã lựa chọn. Hằng năm, có ít nhất 65% số giáo viên, nhân viên đạt danh hiệu lao động tiên tiến và có chiến sĩ thi đua từ cấp cơ sở trở lên. Không có cán bộ, giáo viên, nhân viên nào bị kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên, không có giáo viên yếu kém về chuyên môn nghiệp vụ;
* Nhược điểm
Số lượng giáo viên còn thiếu theo quy định của điều lệ trường mầm non.
Số giáo viên trẻ mới được bổ sung hàng năm hầu hết trong độ tuổi sinh đẻ chính vì vậy mà hàng năm số giáo viên nghỉ thai sản theo quy định của nhà trường nhiều phần nào ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.
Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao. Đặc biệt là việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ chưa được giáo viên thực hiện nghiêm túc. Giáo viên chưa nhận thức đúng đắn về việc chăm sóc giấc ngủ. Sử dụng các biện pháp chưa linh hoạt, còn làm việc riêng, ra ngoài trong khi trẻ đang ngủ, dẫn đến việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả chưa cao.
* Tiến hành khảo sát trên giáo viên
Với mục đích tìm hiểu thực trạng tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đã tiến hành bằng cách sử dụng phiếu thăm dò đối với 20 giáo viên đang trực tiếp chăm sóc trẻ ở trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Các giáo viên tham gia điều tra có trình độ từ Trung cấp đến Đại học, rất
yêu nghề, yêu trẻ. Kết quả thăm dò như sau:
Trả lời câu hỏi 1: Theo đồng chí, giấc ngủ trưa có vai trò như thế nào đối với trẻ?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là rất quan trọng.
- Có 5/20 (chiếm 25%) số giáo viên trả lời là quan trọng.
- Không có giáo viên nào trả lời bình thường và không quan trọng.
Kết quả đó cho thấy rằng: Hầu hết các giáo viên đã hiểu được vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ. Nhận thức đó là cơ sở và động lực trong quá trình chăm sóc trẻ.
Trả lời câu hỏi 2: Đồng chí đã tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ như thế nào?
* Cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt.
- Có 14/20 (chiếm 70%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Làm vệ sinh cho trẻ trước khi ngủ.
- Có 12/20 (chiếm 60%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên thực hiện với mức độ thỉnh thoảng.
- Có 2/20 (chiếm 10%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định.
- Có 20/20 (chiếm 100%) số GV thực hiện với mực độ thường xuyên.
- Không có GV nào trả lời thỉnh thoảng hoặc không bao giờ thực hiện.
Kết quả này cho thấy: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ, phần lớn giáo viên đã thường xuyên cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt (có 14/20 giáo viên, chiếm 70%), làm vệ sinh cho trẻ (12/20 giáo viên, chiếm 60%) và cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định (20/20 giáo viên, chiếm 100%).
Trả lời câu hỏi 3: Tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non hiện nay, đồng chí còn thấy có những khó khăn gì?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là khó khăn về cơ sở vật chất.
- Có 19/20 (chiếm 95%) số giáo viên trả lời là khó khăn về số lượng trẻ.
Ngoài ra các giáo viên còn nêu lên những khó khăn khác như: cá nhân trẻ hiếu động, khó ngủ; giáo viên quá bận rộn…
Với kết quả trên thì đa số giáo viên (75% đến 95% số giáo viên) đã chỉ ra rằng: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất và số lượng trẻ trong lớp.
Trả lời câu hỏi 4: Theo đồng chí, những nguyên nhân nào dưới đây làm ảnh hưởng đến giấc ngủ trưa của trẻ ở trường mầm non.
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là do mức độ hoạt động của trẻ.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ.
Kết quả trả lời cho thấy: Đa số giáo viên (16/20 giáo viên, chiếm 80%) cho
rằng tình trạng sức khỏe của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ chiếm tỉ lệ thấp (20%).
Trả lời câu hỏi 5: Theo kinh nghiệm của đồng chí thì tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non như thế nào là có hiệu quả?
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là cho trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là tiến hành vệ sinh cho trẻ.
- Có 18/20 (chiếm 90%) số giáo viên trả lời là cho trẻ đi ngủ đúng giờ.
- Ngoài ra các giáo viên còn nêu ra các ý kiến khác như: Phải khắc phục những khó khăn về cơ sở vật chất, quan tâm đến trẻ cá biệt.
Với kết quả thu được, tôi nhận thấy: Để tổ chức giấc ngủ cho trẻ ở trường mầm non có hiệu quả thì hầu hết giáo viên cho rằng nên vệ sinh cho trẻ trước khi đi ngủ (chiếm 80%) và cho trẻ đi ngủ đúng giờ (chiếm 90%). Chỉ có số lượng nhỏ giáo viên cho rằng nên cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động chiếm ( 20%).
Qua kết quả trả lời của các giáo viên trong trường tham gia vào quá trình điều tra, tôi thấy:
Tổ chức giấc ngủ trưa là một nội dung không thể thiếu trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. Chính vì thế mà hầu hết các giáo viên đã có nhận thức đúng về vai trò của giấc ngủ đối với cơ thể trẻ. Tuy đánh giá rất cao vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ, nhưng phần lớn giáo viên lại chưa hiểu rõ những điều kiện hình thành giấc ngủ trưa và trong những điều kiện đó thì điều kiện nào là cơ bản nên cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của họ còn điểm chưa hợp lý. Cụ thể: Chỉ có 20% số giáo viên cho rằng để giấc ngủ trưa của trẻ có hiệu quả thì phải cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, và cũng chỉ có 20% số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Giáo viên rất quan tâm đến các yếu tố: vệ sinh thân thể cho trẻ, tình trạng sức khỏe của trẻ, cho trẻ đi ngủ đúng giờ, nhưng họ lại đánh giá thấp về mức độ hoạt động đối với giấc ngủ. Theo qui luật của hoạt động thần kinh cấp cao và những điều kiện xuất hiện, khuyếch tán ức chế ngủ thì khi trẻ hoạt động tích cực sẽ làm các vùng phân tích quan trên vỏ não giảm sút khả năng làm việc, chuyển sang trạng thái ức chế và dẫn đến giấc ngủ. Như vậy, nếu mức độ hoạt động của trẻ chưa tích cực để đạt tới ngưỡng gây nên quá tình ức chế trên vỏ não thì giấc ngủ của trẻ không đến nhanh và không đạt hiệu quả cao.
Tôi còn nhận thấy cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của giáo viên còn thiên về mặt hình thức, chưa thật sự quan tâm về mặt chất lượng, tổ chức nhưng không có sự kiểm tra đánh giá một cách thường xuyên. Trong quá trình tổ chức giấc ngủ cho trẻ, phần lớn giáo viên chỉ thực hiện theo thói quen và theo kinh nghiệm cá nhân, chưa dựa vào bản chất sinh lý của giấc ngủ. Các giáo viên đã hiểu được những nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ, song họ chưa quan tâm đến tính tác động tổng hợp của các yếu tố đó. Chẳng hạn: Khi trả lời về nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ thì có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ, chỉ có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời do mức độ hoạt động của trẻ.
Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, các giáo viên còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất (chưa có phòng ngủ riêng cho trẻ; giường gối, chăn đệm còn thiếu và ít được vệ sinh), số lượng trẻ trên một lớp đông. Đây chính là yếu tố bất lợi đối với giáo viên trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ.
* Qua điều tra thực trạng giấc ngủ trưa của trẻ và công tác tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đi đến một số kết luận sau:
Giấc ngủ trưa của trẻ ở trường tôi đạt hiệu quả chưa cao. Sở dĩ giấc ngủ trưa của trẻ đạt hiệu quả chưa cao là do nhận thức của giáo viên về cách tổ chức giấc ngủ cho trẻ còn nhiều hạn chế; trẻ chưa tích cực tham gia vào các hoạt động từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa trên mức độ hoạt động của trẻ chưa đến ngưỡng để gây ức chế trong vỏ não; chưa khắc phục được những khó khăn về cơ sở vật chất phục vụ giấc ngủ của trẻ, do đó chưa loại trừ được các tác nhân kích thích có ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.
g) Đối với trẻ
Năm học 2016- 2017 nhà trường có 13 nhóm lớp (2 nhà trẻ, 11 mẫu giáo) với tổng số 344 trẻ (32 trẻ nhà trẻ, 312 trẻ mẫu giáo) – 100% các nhóm trẻ, lớp
mẫu giáo trong trường được tổ chức cho trẻ ăn bán trú tại trường.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu học sinh trên các khối lớp của trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Tôi đã tiến hành quan sát 5 buổi ngủ trưa của trẻ.
Tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 tiêu chí:
- Tiêu chí 1: Ngủ nhanh.
- Tiêu chí 2: Ngủ sâu.
- Tiêu chí 3: Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Mỗi một tiêu chí của giấc ngủ được đánh giá theo 3 mức độ:
- Mức độ 1: 3 điểm
- Mức độ 2: 2 điểm
- Mức độ 3: 1 điểm
Cụ thể:
Tiêu chí 1: “ngủ nhanh”
- Mức độ 1: Trẻ ngủ sau 15 phút
- Mức độ 2: Trẻ ngủ sau 30 phút
- Mức độ 3: Trẻ ngủ sau 45 phút
Tiêu chí 2: “ngủ sâu”
- Mức độ 1: Giấc ngủ không bị gián đoạn,không xảy ra hiện tượng bất thường của giấc ngủ (mộng du, hoảng sợ khi ngủ, giẫy giụa quá nhiều khi ngủ, xoay lật người nhiều lần).
- Mức độ 2: Giấc ngủ bị gián đoạn hoặc xuất hiện những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
- Mức độ 3: Giấc ngủ bị gián đoạn và có xảy ra những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
Tiêu chí 3: “ngủ đủ thời gian cần thiết”
- Mức độ 1: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ 120 phút đến 150 phút.
- Mức độ 2: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ trên 60 phút đến dưới 120 phút.
- Mức độ 3: Tổng thời lượng ngủ của trẻ không đạt 60 phút.
Dựa trên số điểm mà trẻ đạt được ở 3 tiêu chí trên, tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 loại:
- Loại tốt: Nếu trẻ đạt từ 7- 9 điểm.
- Loại trung bình : Nếu trẻ đạt được từ 4- 6 điểm .
- Loại yếu: Nếu trẻ đạt 3 điểm.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 344 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 148/344 trẻ (chiếm 43%).
- Loại trung bình : Có 170/344 trẻ (chiếm 49%).
- Loại yếu: Có 26/344 trẻ (chiếm 8%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
344
|
148
|
43
|
|
Trung bình
|
170
|
49
|
|
Yếu
|
26
|
8
|
Qua kết quả điều tra trên tôi thấy vẫn có một tỉ lệ đáng kể trẻ có giấc ngủ trưa ở loại trung bình và yếu (196/344 trẻ chiếm 57%). Kết quả điều tra trên đã gợi ý cho tôi thấy sự cần thiết phải đưa ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nhằm nâng cao hiệu quả giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt thể chất và trí tuệ.
6.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Xuất phát từ cơ sở lý luận, căn cứ vào tình hình thực tiễn. Xuất phát từ nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, tôi đã quyết định khảo nghiệm, tham khảo ý kiến của đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường cũng như đội ngũ cán bộ quản lý, các chuyên viên ngành học mầm non huyện Tam Dương để đưa ra những phương pháp, biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả cao, bản thân tôi đã tiến hành thực hiện các biện pháp sau:
6.2.1. Biện pháp1: Công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
a) Nội dung tuyên truyền
Tổ chức tuyên truyền tới 100% cán bộ, giáo viên, phụ huynh về:
Mục tiêu của chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ.
* Tuyên truyền đến giáo viên động viên trẻ tích cực tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa.
- Các hoạt động: Đón trẻ, các tiết học, hoạt động ngoài trời, trò chơi sáng tạo, ăn trưa và các hoạt động chuyển tiếp.
- Trong khi tổ chức các hoạt động trên phải:
+ Đảm bảo mức độ vận động cho trẻ: đảm bảo đủ thời gian cần thiết cho mỗi hoạt động của trẻ phù hợp với nhu cầu sinh lý và khả năng hoạt động của từng lứa tuổi. Đảm bảo cân bằng giữa hoạt động và nghỉ ngơi. Cho trẻ vận động vừa sức.
+ Đảm bảo về điều kiện vận động tích cực.
- Tạo tâm thế cho trẻ (tạo không khí vui vẻ giúp trẻ có trạng thái phấn khởi, hứng thú, tự nguyện tham gia vào các hoạt động)
- Tạo nên kích thích mới để trẻ hứng thú hoạt động như: Tri thức mới, không gian mới, tình huống mới, đưa ra một số tiêu chuẩn thi đua…
- Phát huy tính tự lập chủ động sáng tạo của trẻ.
* Tuyên truyền đến giáo viên chuẩn bị tốt giấc ngủ cho trẻ.
- Về phía trẻ:
+ Không cho trẻ ăn quá no, ăn thức ăn khó tiêu hoặc bị đói trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ vận động nhẹ trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ rửa mặt,tay chân, đi đại - tiểu tiện trước khi đi ngủ.
+ Cởi bớt quần áo và nới lỏng dây buộc tóc cho trẻ…
+ Không quát mắng, trách phạt hoặc kể chuyện ly kỳ làm trẻ ức chế.
- Lưu ý: Đặc biệt quan tâm đến những trẻ yếu, trẻ cá biệt.
* Tuyên truyền đến giáo viên hàng ngày cho trẻ ngủ đúng giờ và đủ thời gian.
Thời gian ngủ chiếm 1/3 đời người, nhưng phân bố không đồng đều ở các lứa tuổi, và nó phụ thuộc vào khả năng làm việc của tế bào thần kinh. Trẻ càng nhỏ thời gian ngủ càng nhiều, giấc ngủ ngắn, số lần ngủ nhiều.
Nhu cầu ngủ ở trẻ (0-6 tuổi) phát triển bình thường:
(Theo bộ môn Vệ sinh trẻ em)
|
Lứa tuổi (tháng)
|
Số lần
|
Thời gian ngủ
|
|
Ngày
|
Đêm
|
Một ngày
|
|
3 - 6
|
4
|
7h30
|
9h30
|
17h30
|
|
6 - 12
|
3
|
6h00
|
10h
|
16h
|
|
12 - 18
|
2
|
4h30
|
10h30
|
15h
|
|
18 - 36
|
1
|
3h00
|
10h30
|
13h30
|
|
36 - 72
|
1
|
2h00
|
9h30->10h00
|
11h30->12h
|
* Tuyên truyền về ý nghĩa của giấc ngủ
Trước kia, người ta chỉ chú ý đến sự thức mà ít nói đến sự ngủ. Mãi vài chục năm gần đây, khi điện não ra đời, sự ngủ mới được nghiên cứu tương đối đầy đủ. Thực ra ông cha ta nói đã từ lâu: “Ăn được, ngủ được là tiên. Không ăn, không ngủ mất tiền thêm lo”.
Thức và ngủ là hai trạng thái có liên quan mật thiết với nhau. Sự luân phiên đều đặn giữa ngủ và thức là điều kiện cần thiết của hoạt động sống bình thường của cơ thể con người. Thức tích cực sẽ đảm bảo cho giấc ngủ say, ngược lại giấc ngủ say và đủ độ dài lại đảm bảo trạng thái tích cực khi cơ thể chuyển sang trạng thái thức. Vì trong giấc ngủ, quá trình đồng hóa, thu nạp các chất vào cơ thể chiếm ưu thế, phục hồi sức làm việc của cơ thể, đặc biệt là vỏ não.
Giấc ngủ trưa cũng như giấc ngủ đêm là một loại nghỉ ngơi cơ bản và không có gì thay thế được. Thiếu ngủ còn có hại cho cơ thể hơn thiếu ăn. Người ta chỉ có thể không ngủ tối đa 4-5 ngày, sau đó có muốn hay không cũng ngủ thiếp đi.
Trẻ mẫu giáo, thời gian thức được kéo dài hơn so với các lứa tuổi trước. Trong thời gian thức này của trẻ dần xuất hiện ngày càng nhiều các hoạt động ăn - chơi - học tập… Điều đó đồng nghĩa với mật dộ vận động, sự phát huy năng lượng - năng lực cá nhân ngày càng lớn. Song nếu không tổ chức các hoạt động trên một cách hợp lý, khoa học thì sẽ mâu thuẫn với khả năng về sức lực của trẻ con nhiều hạn chế. Trẻ chưa thể tham gia liên tục vào các hoạt động một cách tích cực, có hiệu quả mà không cần có những phút nghỉ ngơi với đúng nghĩa của nó. Ngay cả đối với bản thân của chúng ta - những người trưởng thành và đang ở trong sự xung mãn nhất về thể lực cũng cần những giờ phút nghỉ ngơi ở đó
biết bao.
Trong cuốn sách bất hủ “Nghiên cứu di truyền các thiên tài” của mình tiến sĩ Liwis M.Terman đã trình bày một phương pháp thử trí thông minh do chính ông tìm ra vào năm 1925. Khi so sánh 600 trẻ có chỉ số IQ >140 và 2700 trẻ khác với IQ < 140, ông nhận thấy trẻ thiên tài có giấc ngủ dài hơn. Một khảo sát khác của ông tiến hành trên 5500 trẻ em Nhật vào hai năm sau cũng có kết quả tương tự. Sau này, những nghiên cứu riêng biệt về giấc ngủ của Terman cũng cho thấy thông minh đi đôi với giấc ngủ. Năm 1983, phòng thí nghiệm giấc ngủ ở Canada đã khẳng định nghiên cứu của Terman là đúng: Trẻ có chỉ số IQ lớn thì tổng lượng thời gian ngủ của chúng dài.Các nghiên cứu của Canada và Mỹ đều thống nhất rằng trẻ thông minh có giấc ngủ dài hơn so với trẻ cùng lứa tuổi.
Mới đây, một nghiên cứu khác của Đại học Lousville về giấc ngủ đối với trẻ sinh đôi trẻ có kiểu ngủ dài và điểm số cao hơn về tập đọc, từ vựng, đọc hiểu…so với trẻ có kiều ngủ ngắn. Rõ ràng, giấc ngủ với trẻ em là rất quan trọng. Các nghiên cứu đều chứng minh có sự liên quan chặt chẽ giữa giấc ngủ và khả năng học tập.
Giấc ngủ trưa với thời gian chỉ bằng khoảng 1/5 thời gian của giấc ngủ đêm, tuy khá ngắn ngủi nhưng lại rất cần thiết và có ý nghĩa lớn lao đối với sức khỏe, tâm lý, trí tuệ của mỗi con người, đặc biệt với trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo. Như vậy giấc ngủ trưa có liên quan đến khí chất của trẻ. Rối loạn giấc ngủ có ảnh hưởng nhiều đến các kiểu ngủ: tư chất thông minh; đến sự rèn luyện; học tập và đến cả hiệu suất ở nhà trường của các em.
Chúng ta không thể coi giấc ngủ trưa là giấc ngủ phụ, là phần bù cho giấc ngủ đêm. Giấc ngủ trưa là giấc ngủ độc lập nếu xét cả về mặt thời gian và chức năng. Nó tuân theo qui luật tự nhiên, theo nhịp điệu sinh học. Hơn thế nữa, nó còn là một nhu cầu bản năng, nhu cầu xã hội vì nó thỏa mãn sự phát triển của con người, góp phần nâng cao sức tái sản xuất xã hội. Giấc ngủ giống như việc nuôi con. Có nhiều cách nuôi con, nhưng trẻ chỉ cần một cách nào đó giúp có nhiều calo để chóng lơn. Chế độ ăn nào không cung cấp đầy đủ dinh dưỡng hoặc gây mất cân bằng dinh dưỡng thì chế độ ăn đó không tốt, có ảnh hưởng xấu đến sức lớn và phát triển của trẻ em. Điều này cũng đúng với các kiểu ngủ không ngon giấc. Điều quan trọng là phải tập cho trẻ ngủ đúng phương pháp, phải có biện pháp tổ chức ngủ khoa học.
b) Hình thức tuyên truyền
Qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của ngành trường đối với gia đình, hoặc những nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho cha mẹ.
Thông qua các đợt kiểm tra sức khỏe của trẻ.
Thông qua các hội thi, hoạt động văn nghệ.
Cán bộ, giáo viên đến thăm trẻ tại nhà.
Hòm thư cha mẹ.
Phụ huynh tham quan hoạt động của trường mầm non.
Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng (đài truyền hình, truyền thanh, …).
6.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch, triển khai kế hoạch và tập huấn đạo giáo viên tổ chức tốt giấc ngủ cho trẻ
a) Xây dựng kế hoạch
Để đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhận thức được tầm quan trọng và nắm chắc các nội dung, phương pháp, hình thức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mầm non. Ngay từ đầu năm tôi đã xây dựng “Kế hoạch chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”. Xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp phù hợp với từng khối lớp, kết quả mong đợi phù hợp với nhu cầu của từng lứa tuổi. Từ đó giúp họ nắm được kế hoạch cụ thể. Đồng thời giúp giáo viên xây dựng kế hoạch chăm sóc giấc ngủ riêng cho từng lớp.
b) Triển khai kế hoạch, tổ chức tập huấn
- Triển khai kế hoạch
Kế hoạch sau khi được Hiệu trưởng ký duyệt tôi triển khai tới toàn thể giáo viên trong nhà trường.
Giúp đỡ giáo viên xây dựng kế hoạch phù hợp với lớp, học sinh của lớp mình phụ trách.
-Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường
Vai trò, tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bước cần làm và yêu cầu cụ thể trong việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Kỹ năng tổ chức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bài tập tình huống về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ và cách giải quyết.
Tập huấn cho giáo viên trong trường về “Hoạt động chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”
Yêu cầu đối với giáo viên luôn có mặt tại phòng ngủ để trông và quan sát trẻ ngủ, để sửa lại các tư thế nằm cho trẻ mà khi ngủ say trẻ thường đạp chăn ra khỏi người, có trẻ bị hở lưng, hở bụng giáo viên kéo quần áo cho trẻ kịp thời hoặc có trẻ nằm ngoài cựa mình dễ lăn ra khỏi đệm xuống nền nhà, nếu có cháu nằm sấp không đúng tư thế giáo viên sửa lại luôn cho cháu ngủ được thoải mái hơn. Có cháu khi ngủ say thường hay giật mình hoặc mê sảng khóc nhè, những lúc như thế giáo viên luôn có mặt kịp thời vỗ về và xoa đầu để cháu lại ngủ tiếp.
6.2.3. Biện pháp 3: Phối hợp giữa trường mầm non và gia đình để việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt hiệu quả cao
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
- Nội dung phối hợp giữa trường mầm non với gia đình
Như chúng ta đã biết nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ cũng là nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Để hình thành và phát triển các nhóm kỹ năng cơ bản chúng ta phải nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ ở trường mầm non, nhà trường và nhóm/ lớp cần tạo điều kiện để gia đình có thể
tham gia vào nhiều hoạt động khác. Có thể nêu một số nội dung phối hợp sau
đây:
b) Phối hợp thực hiện chương trình giáo dục trẻ
Tham gia xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, của nhóm/ lớp.
Cha mẹ tham gia vào các hoạt động thực hiện các nội dung giáo dục trẻ phù hợp với chương trình.
Coi trọng giáo dục giới tính cho trẻ.
Phối hợp với nhà trường trong việc tổ chức ngày lễ, ngày hội, tổ chức
ngày sinh nhật cho trẻ nhằm giúp trẻ được trải nghiệm nhiều hơn và hoạt động nhiều hơn.
c) Tham gia xây dựng cơ sở vật chất
Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh, làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.
Đóng góp xây dựng, cải tạo trường/ nhóm, lớp, công trình vệ sinh,... theo
quy định và theo thỏa thuận.
Đóng góp những hiện vật cho nhóm/ lớp hoặc trường mầm non như: bàn, ghế, thang leo, cầu trượt, các vật liệu cho trẻ thực hành...
Nhà trường phối hợp với gia đình trẻ qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của nhà trường đối với gia đình, hoặc nhữung nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ với cha mẹ…
Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời.
6.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp thực hiện chương trình chăm sóc bảo vệ sức khỏe cho trẻ
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục, trung tâm y tế và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình trung tâm y tế và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
Tham gia tổ chức khám sức khỏe, theo dõi sức khỏe của trẻ theo định kỳ.
Giáo viên và cha mẹ cùng chia sẻ, trao đổi kiến thức chăm sóc sức khỏe cho trẻ.
Phòng chống suy dinh dưỡng và béo phì cho trẻ, có kế hoạch và biện pháp chăm sóc đối với trẻ suy dinh dưỡng và trẻ có khiếm khuyết.
Đóng góp tiền ăn, các hiện vật theo yêu cầu của nhà trường.
6.2.5. Biện pháp 5: Tích cực trong công tác tham mưu nhằm tăng cường cơ sở vật chất nâng cao chất lượng chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Bản thân tôi luôn xác định rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, chính quyền là hết sức quan trọng, quyết định cho việc tăng cường cơ sở vật chất cho nhà trường và tạo điều kiện cho các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng được triển khai thuận lợi.
Ngay từ ngày đầu năm, khi được đồng chí hiệu trưởng giao cho nhiệm vụ phụ trách công tác bán trú, bản thân tôi luôn băn khoăn trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn được ăn ngon, đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và vệ sinh môi trường, làm thế nào để trẻ ngủ sâu giấc. Để đạt được mục tiêu này bản thân tôi đã thực hiện bước đi như sau:
- Trước hết là cùng chi bộ bàn bạc, xác định mục tiêu và hướng đi cho nhà trường trong thời gian tới. Sau khi xây dựng được nghị quyết, được đồng chí Hiệu trưởng duyệt, tổ chức triển khai đến toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên trong các cuộc họp hội đồng để mọi người được tham gia, đóng góp ý kiến xây dựng thành kế hoạch chung của nhà trường. Chúng tôi xác định việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là điều kiện quan trọng để nâng cao được sức khỏe của trẻ và nâng cao được hiệu quả trong công tác bán trú.
Tóm lại, trong việc triển khai chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
đạt hiệu quả cao thì nhiệm vụ tham mưu với hiệu trưởng có vai trò quan trọng. Việc tham mưu càng tích cực sẽ giúp cho hiệu trưởng có sự quan tâm hơn, chỉ đạo càng sát sao hơn và công tác bán trú của nhà trường sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
6.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác vệ sinh môi trường
Rác thải trong trường mầm non là một vấn đề cũng không kém phần quan trọng trong công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mà các trường mầm non đang quan tâm cần tìm gia giải pháp thích hợp để xử lý rác thải đảm bảo môi trường.
Bằng các biện pháp tập huấn nâng cao ý thức của đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên về công tác vệ sinh môi trường. Từ đó giáo dục ý thức của trẻ, các bậc phụ huynh học sinh về việc để rác đúng nơi quy định có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường.
Hướng dẫn giáo viên cách phân loại các loại rác thải và có kế hoạch xử lý rác thải hiệu quả.
Đôn đốc giáo viên thường xuyên vệ sinh đồ dùng đồ chơi, vệ sinh môi trường lớp học. Giáo viên có kế hoạch giáo dục bảo vệ môi trường được tích hợp lồng luồn vào các hoạt động để giáo dục trẻ.
Thường xuyên tuyên truyên về công tác vệ sinh: bao gồm vệ sinh môi trường, vệ sinh phòng lớp, nhà bếp, đặc biệt là vệ sinh cá nhân. Bằng cách tổ chức thực hành chuyên đề vệ sinh cho cô và trẻ, tham gia tập huấn công tác vệ sinh an toàn thực phẩm của ngành y tế. Thường xuyên kiểm tra đánh giá công tác vệ sinh của trẻ, nhóm lớp, nhà bếp để ngăn chặn được dịch bệnh, ngộ độc xảy ra trong nhà trường ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ.
Ngoài ra nhà trường quản lý tiền ăn của trẻ qua sổ ăn quản lý ngày ăn thông qua giáo viên chủ nhiệm cùng kế toán, quản lý thực phẩm khẩu phần ăn có sự phối hợp của nhà trường, ban đại diện cha mẹ học sinh và trưởng các đoàn thể kiểm tra giám sát bất kỳ không báo trước, nhờ có sự phối hợp chăm sóc đồng bộ sức khoẻ của trẻ tăng trưởng tốt, thu hút 100% trẻ ra lớp ăn bán trú.
6.2.7. Biện pháp 7: Phối hợp kiểm tra đánh giá công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Tham gia kiểm tra sự nhận thức và việc tổ chức giấc ngủ cho trẻ trong nhà trường.
Tham gia cùng với ban giám hiệu nhà trường kiểm tra đánh giá chất lượng giấc ngủ của trẻ
Theo dõi để phát hiện những tiến bộ, thay đổi, những biểu hiện bất thường... của trẻ diễn ra trong giờ ngủ, trao đổi kịp thời để giáo viên có sự điều chỉnh trong nội dung và phương pháp chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Tham gia đóng góp ý kiến với nhà trường về chương trình và phương pháp chăm sóc – giáo dục trẻ. Đề xuất nhà trường hướng dẫn các bậc cha mẹ thực hiện việc chăm sóc – giáo dục trẻ ở gia đình có hiệu quả hơn.
7. Những thông tin cần được bảo mật: Không có
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Khi nghiên cứu sáng kiến này tôi cần có các điều kiện hỗ trợ để thực hiện được tốt bản sáng kiến của mình, tôi tìm hiểu đối tượng là giáo viên của trường, các bậc phụ huynh học sinh, lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể và nhân dân địa phương.
Cơ sở vật chất: Đảm bảo các điều kiện về máy móc, phần mềm, đồ dùng đồ chơi, tài liệu, học liệu cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh.
Về nguồn nhân lực:
Tập Thể giáo viên trong nhà trường luôn có tinh thần ủng hộ đề tài.
Học sinh đi học đều.
Môi trường: Trong lớp và ngoài lớp.
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
9.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
Sau khi áp dụng các biện pháp trên thu được kết quả cụ thể như sau:
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 350 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 200/350 trẻ (chiếm 57%).
- Loại trung bình : Có 150/350 trẻ (chiếm 43%).
- Loại yếu: Có 0/350 trẻ (chiếm 0%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
350
|
200
|
57
|
|
Trung bình
|
150
|
43
|
|
Yếu
|
0
|
0
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
350
|
02
|
11
|
32
|
318
|
Qua một giai đoạn nghiên cứu và đưa đề tài vào áp dụng thực tế trong trường mầm non Kim Long B tôi thấy có kết quả rõ rệt.
- Đối với trẻ:
Trẻ ngủ ngon giấc hơn, ngủ sâu giấc hơn và sức khỏe của trẻ được cải thiện rõ rệt và trẻ hào hứng, tập trung trong các hoạt động của lớp học.
- Đối với giáo viên:
Nhận thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Biết xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với độ tuổi, nhu cầu tâm sinh lý của trẻ và đặc điểm tình hình của lớp.
Giáo viên trong trường quan tâm hơn việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thừơng xuyên với cha mẹ trẻ.
- Đối với phụ huynh
Phụ huynh đã nhận thức sâu sắc về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường, thấy được sự ân cần chăm sóc giáo dục của đội ngũ giáo viên nói riêng và tập thể sư phạm nhà trường nói chung. Phụ huynh hết sức cảm thông với nghề giáo dục Mầm non và xem nghề Mầm non như là nhiệm vụ cao cả trong ngành giáo dục. Đặc biệt, qua công tác chăm sóc giáo dục, nuôi dưỡng ở trường mầm non Kim Long B đã đem lại lòng tin và sự hài lòng cho các bậc phụ huynh. Họ đã có sự quan tâm đến nhà trường nhiều hơn, có tinh thần xây dựng nhà trường tích cực hơn và đưa con cháu đến gửi ngày càng đông.
- Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Những giải pháp đưa ra có thể áp dụng cho nhiều năm học và nhiều trường, nhiều cơ sở khác. Không cần điều kiện đặc biệt để áp dụng giải pháp, các giải pháp được thực hiện trong điều kiện bình thường.
9.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của ban giám hiệu nhà trường
Đề tài được ban giám hiệu nhà trường cũng như tập thể giáo viên ủng hộ nhiệt tình và được đánh giá cao, tập thể giáo viên đánh giá đây là nội dung rất thiết thực trong tình hình hiện nay. Việc đưa ra những biện pháp để chỉ đạo đội ngũ giáo viên ở trường mầm non Kim Long B còn được các bậc phụ huynh ủng hộ nhiệt tình, phụ huynh yên tâm và tin tưởng khi gửi con em trong trường, từ đó thu hút được trẻ đến trường.
Đây là địa chỉ để các giáo viên trong nhà trường học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên, và đây cũng là địa chỉ để các cán bộ quản lý trường bạn học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn vào giảng dạy ở trường mầm non .
10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu
|
Số TT
|
Tên tổ chức/cá nhân
|
Địa chỉ
|
Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
|
|
1
|
Nguyễn Thị Na
|
Trường MN Kim Long B, Tam Dương, Vĩnh Phúc
|
Phạm vi: Trường MN Kim Long B.
Lĩnh vực: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ trong trường mầm non.
|
|
Kim Long, ngày tháng năm 2017
Thủ trưởng đơn vị
Vũ Thị Thu Hằng
|
Kim Long, ngày 20 tháng 02 năm 2017
Tác giả sáng kiến
Nguyễn Thị Na
|
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan
Để thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ kính yêu, tôi là một giáo viên mầm non – là một cán bộ quản lý không ngừng học tập nâng cao trình độ, tu dưỡng và rèn luyện để trang bị cho bản thân mình những kiến thức cơ bản, nhằm chăm sóc giáo dục trẻ phát triển một các toàn diện. Muốn trẻ phát triển toàn diện không chỉ có kiến thức là đủ, mà cần phải kết hợp với nhiều yếu tố khác như: Nhà trường, gia đình, xã hội và môi trường, mà trong đó tôi thấy yếu tố chăm sóc giáo dục trẻ trong trường mầm non là việc cần được quan tâm hàng đầu: Trẻ ở lứa tuổi mầm non còn rất nhỏ, cơ thể bắt đầu phát triển nhanh, mạnh về thể chất và tinh thân. Như chung ta đã biết giấc ngủ đối với con người là vô cùng quan trọng, nhất là ở lứa tuổi mầm non. Bởi sau mỗi giấc ngủ tinh thần của trẻ sẽ được sảng khoái hơn, chức năng hoạt động của các cơ quan thần kinh được phục hồi. Vai trò của giấc ngủ trưa rất quan trọng. Thời gian dành cho giấc ngủ trưa tuy chỉ chiếm một lượng nhỏ, bằng 1/5 thời gian giấc ngủ đêm, song nó lại mang một ý nghĩa đặc biệt đối với cơ thể. Giấc ngủ trưa có tác dụng làm giảm bớt sự mệt mỏi do hoạt động, khôi phục lại tinh thần sức lực sau 1/2 ngày làm việc. Nhờ ngủ trưa như một bước đệm, một quá trình chuyển tiếp mà các cơ quan nội tạng của trẻ được nghỉ ngơi một cách đầy đủ, tạo điều kiện tốt cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể, giúp trẻ thực hiện tốt các hoạt động trong chế độ sinh hoạt tiếp theo của một ngày. Vì vậy, việc tổ chức giấi ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non là đáp ứng một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của trẻ. Nên mỗi chúng ta, đặc biệt là các cô giáo mầm non cần phát huy tốt vai trò người mẹ thứ hai của trẻ chu đáo ở mọi lúc mọi nơi. Nếu trẻ đến trường chỉ được ăn no, học hành đẩy đủ và vui chơi thôi chưa đủ, mà trẻ cần phải được các cô giáo hướng dẫn, tổ chức cho trẻ ngủ đủ giờ và đủ giấc. Đồng thời cần rèn cho trẻ có thói quen ngủ đúng giờ. Ngoài ra phòng ngủ của trẻ phải sạch thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Như vậy cơ thể trẻ sẽ được khoẻ mạnh, hoạt động vui chơi tích cực và học tập tiếp thu bài tốt. Đó cũng là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng của cô giáo mầm non trong quá trình chăm sóc trẻ, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện.
Là một cán bộ quản lý được phân công phụ trách bán trú – chăm sóc nuôi dưỡng trẻ của trường, năm đầu phụ trách công tác bán trú kinh nghiệm còn hạn chế, song trước một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của con trẻ - được ngủ ngon và ngủ sâu giấc khi ở trường. Bản thân tôi luôn băn khoăn và trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn khỏe mạnh, hồn nhiên, vui tươi mỗi khi tới lớp và mỗi khi từ trường trở về nhà?. Trước những băn khoăn trăn trở đó, tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ” Làm đề tài nghiên cứu khoa học năm học 2016 - 2017.
2. Tên sáng kiến: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ năm học 2016 - 2017
3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
- Họ và tên: Nguyễn Thị Na
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường MN Kim Long B, huyện Tam Dương.
- Số điện thoại: 0978.499.201
E_mail: nguyenthina.c0phtkimlongb@vinhphuc.edu.vn
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng trẻ.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 02/2016
6. Mô tả bản chất của sáng kiến
6.1. Về nội dung của sáng kiến:
6.1.1. Cơ sở lí luận
Ngủ là một trạng thái nghỉ ngơi của cơ thể, khi đó các quá trình sinh lý đều giảm mức độ. Giấc ngủ đảm bảo khôi phục khả năng phân tích và tổng hợp của vỏ não, khả năng làm việc của tế bào não nói riêng và cơ thể nói chung. Chính vì vậy, giấc ngủ là nhu cầu sinh lý của con người.
Một giấc ngủ ngon phải đảm bảo các yếu tố:
- Ngủ nhanh.
- Ngủ say (ngủ sâu).
- Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Ngủ là một nhu cầu sinh lý bình thường của cơ thế, có tác dụng bảo vệ hệ thần kinh.
Theo PapLôp, tế bào thần kinh làm việc kéo dài và căng thẳng sẽ mệt mỏi suy nhược. Nếu làm việc thái quá thì các tế bào sẽ bị tổn thương và hoạt động của chúng sẽ bị rối loạn trầm trọng. Lúc này vỏ não sẽ có một phản ứng tự vệ chống lại sự mệt mỏi và suy nhược của tế bào thần kinh: Trong vỏ não phát sinh một quá trình ức chế, ức chế này lan rộng dần khắp vỏ não và lan xuống cả phần dưới vỏ, làm xuất hiện giấc ngủ.
Như vậy, cơ sở sinh lý của giấc ngủ là hiện tượng khuyếch tán của một quá trình ức chế lan truyền trong toàn bộ vỏ não và các phần dưới vỏ.
Trên cơ sở sự phát triển của hệ thần kinh mà hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ em được phát triển theo lứa tuổi. Sự phát triển của hệ thần kinh có liên hệ chặt chẽ với sự phát triển thể chất, phụ thuộc vào ảnh hưởng của ngoại cảnh, của giáo dục và đặc điểm cá thể trẻ.
Hệ thần kinh có vai trò vô cùng quan trọng. Nó là cơ quan điều khiển cơ thể, làm cho cơ thể trở thành một khối thống nhất. Giấc ngủ trẻ em hình thành và ổn định dần dần theo sự phát triển hệ thần kinh của trẻ. Với trẻ nhỏ, hệ thần kinh chưa hoàn thiện. Đến cuối tuổi mẫu giáo, hệ thần kinh mới hoàn thiện về cấu tạo cơ bản, chưa hoàn thiện về chức năng: quá trình hưng phấn lớn hơn quá trình ức chế, quá trình phân tán lớn hơn quá trình tập trung cho nên trẻ dễ mệt dưới ảnh hưởng của những tác động mạnh, không liên tục và trẻ dễ bị ảnh hưởng của môi trường bên ngoài. Trẻ càng nhỏ thì hệ thần kinh càng non nớt và nhanh chóng bị mệt mỏi. Trong các công trình nghiên cứu về hoạt động thần kinh cao cấp, PapLôp đã nhấn mạnh đến một điều là các trung khu thần kinh đặc biệt chóng mệt. Nếu không kịp thời cho các trung khu đó nghỉ thì sẽ gây ra những rối loạn nghiêm trọng của hệ thần kinh. PapLôp cũng đã chứng minh là trong trường hợp này sẽ diễn ra quá trình bảo vệ thần kinh - Đó là quá trình ức chế. Sự ức chế đó còn gọi là ức chế bảo vệ. Hiện tượng ngủ là một thí dụ về ức chế bảo vệ. Những công trình nghiên cứu của các nhà sinh lí học khác cũng chứng minh là hệ thần kinh trung ương phải được nghỉ ngơi trước tiên. Sự nghỉ ngơi theo chu kỳ đối với hệ thần kinh có một ý nghĩa rất lớn để bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi bị suy nhược. Do vậy cần tổ chức cho trẻ giấc ngủ ngon.
Hoạt động thần kinh cấp cao được biểu hiện trong sự hình thành các phản xạ có điều kiện. Đặc trưng của lứa tuổi này là phản xạ định hướng. Việc củng cố các phản xạ có điều kiện dương tính ở trẻ rất khó khăn, vì ở lứa tuổi này bắt đầu phát triển ức chế tự vệ cho tới tận khi bắt đầu ngủ. Sự phát triển ức chế được biểu hiện ở sự giảm cường độ hoặc mất hoàn toàn phản xạ có điều kiện.
Hệ thống tín hiệu thứ hai ngày càng có vai trò ưu thế ở trẻ 4-5 tuổi. Thể hiện ở sự củng cố chậm các phản xạ có điều kiện, ở tính ổn định của phản xạ đó với kích thích bên ngoài, ở sự lan rộng của các quá trình hưng phấn và ức chế trên vỏ não.
Trẻ mầm non, cường độ và tính linh hoạt của các quá trình thần kinh tăng lên, hệ thống tín hiệu thứ hai tăng lên. Tư duy bằng từ ngày càng tăng. Ngôn ngữ bên trong xuất hiện. Chức năng khái quát hóa của từ đã có bước nhảy vọt nhưng khác với người lớn là sự khái quát hóa được thể hiện theo hành động. Như vậy, “tư duy hành động” vẫn giữ vai trò quan trọng trong hoạt động thần kinh cấp cao ở trẻ.
Ở những giai đoạn tuổi tiếp theo, hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ tiếp tục được phát triển và hoàn thiện cả về số lượng và chất lượng.
Như vậy ở lứa tuổi này, hệ thần kinh là một cơ quan chưa hoàn thiện phải
điều khiển các cơ quan khác chưa hoàn thiện, trong khi đó vẫn liên tục chịu những tác động mới từ môi trường là vô cùng bất lợi. Vấn đề vệ sinh thần kinh: giữ hệ thần kinh ở trạng thái hưng phấn thích hợp thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hợp lý (trong đó có tổ chức giấc ngủ) cho trẻ là vô cùng quan trọng.
6.1.2.Thực trạng
a) Thuận lợi
Trường mầm non Kim Long B được thành lập từ năm 2009, đến nay nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ phòng GD&ĐT đặc biệt là bộ phận chuyên môn, sự ủng hộ của các cấp Ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ban ngành đoàn thể, các tổ chức xã hội và nhân dân trên địa bàn cả về vật chất lẫn tinh thần, cùng sự đoàn kết của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường một lòng quyết tâm “Tất cả vì học sinh thân yêu” tất cả “vì sự nghiệp giáo dục”.
Môi trường sư phạm xanh - sạch - đẹp và an toàn. Các cháu đến trường được học theo chương trình đúng độ tuổi, được chăm sóc giáo dục theo chương trình giáo dục mầm non của Vụ Giáo dục mầm non.
Trường có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn đạt chuẩn 100%, có 75% giáo viên có trình độ trên chuẩn và hiện có 5 giáo viên đang theo học các lớp đại học sư phạm mầm non hệ tại chức.
100% trẻ đến trường được tổ chức ăn bán trú tại trường, được tổ chức các hoạt động học tập đúng chương trình độ tuổi.
Ban giám hiệu nhà trường đồng lòng nhất trí cao trong công việc, luôn khắc phục khó khăn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Cơ sở vật chất của nhà trường đã được địa phương quan tâm đầu tư, hàng năm phòng giáo dục và đào tạo Tam Dương đều có hỗ trợ các trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động học tập và vui chơi của nhà trường.
Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình.
b) Khó khăn
Trình độ chuyên môn của giáo viên không đồng đều
Giáo viên định biên/lớp còn thiếu
Giáo viên trong diện thai sản cao
Nhận thức của phụ huynh không đồng đều, một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc chăm sóc – nuôi dưỡng của con em mình.
c) Thực trạng về đội ngũ giáo viên và nhân viên
* Thống kê số lượng đội ngũ giáo viên:
|
TT
|
Họ và tên
|
Năm sinh
|
Trình độ chuyên môn
|
Trình độ tin học
|
|
ĐH
|
CĐ
|
TC
|
Sơ cấp
|
C/C
A
|
C/C
B
|
|
1
|
Vũ Thị Thu Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
2
|
Nông Thị Hương
|
1980
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
3
|
Nguyễn Thị Na
|
1982
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
4
|
Đàm Thị Thúy Mai
|
1971
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
5
|
Vũ Thị Sen
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
6
|
Trần Thị Phượng
|
1985
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
7
|
Phan Thị Yến
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
8
|
Nguyễn Thị Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
9
|
Nguyễn Thị Vân Anh
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
10
|
Vũ Thị Chà
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
11
|
Vũ Thị Thu Hiền
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
12
|
Đào Thị Thu Trang
|
1989
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
13
|
Trần Thị Thu Hằng
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
14
|
Phạm Thị Trang
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
15
|
Trần Thị Hồng
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
16
|
Lăng Thị Cường
|
1975
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
17
|
Nguyễn Thị Thản
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
18
|
Trần Thị Thu Phương
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
19
|
Nguyễn Thị Hà
|
1988
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
20
|
Trần Thị Hà
|
1989
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
21
|
Đỗ Thị Lan Anh
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
22
|
Nguyễn Thị Hường
|
1988
|
|
x
|
|
|
|
X
|
|
23
|
Trần Thị Minh Phương
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
|
Cộng
|
|
17
|
01
|
05
|
0
|
02
|
23
|
* Tổng hợp số liệu thống kê:
- Tổng số 23 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó: 03 CBQL đạt trình độ trên chuẩn: Trình độ chuyên môn 03 đồng chí ĐHSP; trình độ chính trị: Trung cấp là 01 đồng chí.
20/20 giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn: 05 TCSP, 01 CĐSP, 17 ĐHSP.
Nhân viên: 0
Có chứng chỉ tin học: 23/23 đồng chí đạt 100%
d) Danh hiệu thi đua
|
Năm học
|
Chiến sỹ thi đua
|
Lao động tiên tiến
|
|
cấp cơ sở
|
Cấp tỉnh
|
|
2015- 2016
|
02
|
0
|
15
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
344
|
02
|
11
|
32
|
312
|
Nhìn chung đội ngũ giáo viên nhiệt tình trong công tác, yêu nghề mến trẻ. Tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Luôn cố gắng phấn đấu vươn lên. Tuy nhiên cũng còn những phần hạn chế đó là: Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao .
* Ưu điểm
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên đều có trình độ đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn đảm bảo theo quy định. Có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ. Luôn cố gắng lỗ lực hết mình vì sự nghiệp “trồng người” đã lựa chọn. Hằng năm, có ít nhất 65% số giáo viên, nhân viên đạt danh hiệu lao động tiên tiến và có chiến sĩ thi đua từ cấp cơ sở trở lên. Không có cán bộ, giáo viên, nhân viên nào bị kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên, không có giáo viên yếu kém về chuyên môn nghiệp vụ;
* Nhược điểm
Số lượng giáo viên còn thiếu theo quy định của điều lệ trường mầm non.
Số giáo viên trẻ mới được bổ sung hàng năm hầu hết trong độ tuổi sinh đẻ chính vì vậy mà hàng năm số giáo viên nghỉ thai sản theo quy định của nhà trường nhiều phần nào ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.
Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao. Đặc biệt là việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ chưa được giáo viên thực hiện nghiêm túc. Giáo viên chưa nhận thức đúng đắn về việc chăm sóc giấc ngủ. Sử dụng các biện pháp chưa linh hoạt, còn làm việc riêng, ra ngoài trong khi trẻ đang ngủ, dẫn đến việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả chưa cao.
* Tiến hành khảo sát trên giáo viên
Với mục đích tìm hiểu thực trạng tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đã tiến hành bằng cách sử dụng phiếu thăm dò đối với 20 giáo viên đang trực tiếp chăm sóc trẻ ở trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Các giáo viên tham gia điều tra có trình độ từ Trung cấp đến Đại học, rất
yêu nghề, yêu trẻ. Kết quả thăm dò như sau:
Trả lời câu hỏi 1: Theo đồng chí, giấc ngủ trưa có vai trò như thế nào đối với trẻ?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là rất quan trọng.
- Có 5/20 (chiếm 25%) số giáo viên trả lời là quan trọng.
- Không có giáo viên nào trả lời bình thường và không quan trọng.
Kết quả đó cho thấy rằng: Hầu hết các giáo viên đã hiểu được vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ. Nhận thức đó là cơ sở và động lực trong quá trình chăm sóc trẻ.
Trả lời câu hỏi 2: Đồng chí đã tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ như thế nào?
* Cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt.
- Có 14/20 (chiếm 70%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Làm vệ sinh cho trẻ trước khi ngủ.
- Có 12/20 (chiếm 60%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên thực hiện với mức độ thỉnh thoảng.
- Có 2/20 (chiếm 10%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định.
- Có 20/20 (chiếm 100%) số GV thực hiện với mực độ thường xuyên.
- Không có GV nào trả lời thỉnh thoảng hoặc không bao giờ thực hiện.
Kết quả này cho thấy: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ, phần lớn giáo viên đã thường xuyên cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt (có 14/20 giáo viên, chiếm 70%), làm vệ sinh cho trẻ (12/20 giáo viên, chiếm 60%) và cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định (20/20 giáo viên, chiếm 100%).
Trả lời câu hỏi 3: Tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non hiện nay, đồng chí còn thấy có những khó khăn gì?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là khó khăn về cơ sở vật chất.
- Có 19/20 (chiếm 95%) số giáo viên trả lời là khó khăn về số lượng trẻ.
Ngoài ra các giáo viên còn nêu lên những khó khăn khác như: cá nhân trẻ hiếu động, khó ngủ; giáo viên quá bận rộn…
Với kết quả trên thì đa số giáo viên (75% đến 95% số giáo viên) đã chỉ ra rằng: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất và số lượng trẻ trong lớp.
Trả lời câu hỏi 4: Theo đồng chí, những nguyên nhân nào dưới đây làm ảnh hưởng đến giấc ngủ trưa của trẻ ở trường mầm non.
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là do mức độ hoạt động của trẻ.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ.
Kết quả trả lời cho thấy: Đa số giáo viên (16/20 giáo viên, chiếm 80%) cho
rằng tình trạng sức khỏe của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ chiếm tỉ lệ thấp (20%).
Trả lời câu hỏi 5: Theo kinh nghiệm của đồng chí thì tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non như thế nào là có hiệu quả?
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là cho trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là tiến hành vệ sinh cho trẻ.
- Có 18/20 (chiếm 90%) số giáo viên trả lời là cho trẻ đi ngủ đúng giờ.
- Ngoài ra các giáo viên còn nêu ra các ý kiến khác như: Phải khắc phục những khó khăn về cơ sở vật chất, quan tâm đến trẻ cá biệt.
Với kết quả thu được, tôi nhận thấy: Để tổ chức giấc ngủ cho trẻ ở trường mầm non có hiệu quả thì hầu hết giáo viên cho rằng nên vệ sinh cho trẻ trước khi đi ngủ (chiếm 80%) và cho trẻ đi ngủ đúng giờ (chiếm 90%). Chỉ có số lượng nhỏ giáo viên cho rằng nên cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động chiếm ( 20%).
Qua kết quả trả lời của các giáo viên trong trường tham gia vào quá trình điều tra, tôi thấy:
Tổ chức giấc ngủ trưa là một nội dung không thể thiếu trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. Chính vì thế mà hầu hết các giáo viên đã có nhận thức đúng về vai trò của giấc ngủ đối với cơ thể trẻ. Tuy đánh giá rất cao vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ, nhưng phần lớn giáo viên lại chưa hiểu rõ những điều kiện hình thành giấc ngủ trưa và trong những điều kiện đó thì điều kiện nào là cơ bản nên cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của họ còn điểm chưa hợp lý. Cụ thể: Chỉ có 20% số giáo viên cho rằng để giấc ngủ trưa của trẻ có hiệu quả thì phải cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, và cũng chỉ có 20% số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Giáo viên rất quan tâm đến các yếu tố: vệ sinh thân thể cho trẻ, tình trạng sức khỏe của trẻ, cho trẻ đi ngủ đúng giờ, nhưng họ lại đánh giá thấp về mức độ hoạt động đối với giấc ngủ. Theo qui luật của hoạt động thần kinh cấp cao và những điều kiện xuất hiện, khuyếch tán ức chế ngủ thì khi trẻ hoạt động tích cực sẽ làm các vùng phân tích quan trên vỏ não giảm sút khả năng làm việc, chuyển sang trạng thái ức chế và dẫn đến giấc ngủ. Như vậy, nếu mức độ hoạt động của trẻ chưa tích cực để đạt tới ngưỡng gây nên quá tình ức chế trên vỏ não thì giấc ngủ của trẻ không đến nhanh và không đạt hiệu quả cao.
Tôi còn nhận thấy cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của giáo viên còn thiên về mặt hình thức, chưa thật sự quan tâm về mặt chất lượng, tổ chức nhưng không có sự kiểm tra đánh giá một cách thường xuyên. Trong quá trình tổ chức giấc ngủ cho trẻ, phần lớn giáo viên chỉ thực hiện theo thói quen và theo kinh nghiệm cá nhân, chưa dựa vào bản chất sinh lý của giấc ngủ. Các giáo viên đã hiểu được những nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ, song họ chưa quan tâm đến tính tác động tổng hợp của các yếu tố đó. Chẳng hạn: Khi trả lời về nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ thì có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ, chỉ có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời do mức độ hoạt động của trẻ.
Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, các giáo viên còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất (chưa có phòng ngủ riêng cho trẻ; giường gối, chăn đệm còn thiếu và ít được vệ sinh), số lượng trẻ trên một lớp đông. Đây chính là yếu tố bất lợi đối với giáo viên trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ.
* Qua điều tra thực trạng giấc ngủ trưa của trẻ và công tác tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đi đến một số kết luận sau:
Giấc ngủ trưa của trẻ ở trường tôi đạt hiệu quả chưa cao. Sở dĩ giấc ngủ trưa của trẻ đạt hiệu quả chưa cao là do nhận thức của giáo viên về cách tổ chức giấc ngủ cho trẻ còn nhiều hạn chế; trẻ chưa tích cực tham gia vào các hoạt động từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa trên mức độ hoạt động của trẻ chưa đến ngưỡng để gây ức chế trong vỏ não; chưa khắc phục được những khó khăn về cơ sở vật chất phục vụ giấc ngủ của trẻ, do đó chưa loại trừ được các tác nhân kích thích có ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.
g) Đối với trẻ
Năm học 2016- 2017 nhà trường có 13 nhóm lớp (2 nhà trẻ, 11 mẫu giáo) với tổng số 344 trẻ (32 trẻ nhà trẻ, 312 trẻ mẫu giáo) – 100% các nhóm trẻ, lớp
mẫu giáo trong trường được tổ chức cho trẻ ăn bán trú tại trường.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu học sinh trên các khối lớp của trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Tôi đã tiến hành quan sát 5 buổi ngủ trưa của trẻ.
Tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 tiêu chí:
- Tiêu chí 1: Ngủ nhanh.
- Tiêu chí 2: Ngủ sâu.
- Tiêu chí 3: Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Mỗi một tiêu chí của giấc ngủ được đánh giá theo 3 mức độ:
- Mức độ 1: 3 điểm
- Mức độ 2: 2 điểm
- Mức độ 3: 1 điểm
Cụ thể:
Tiêu chí 1: “ngủ nhanh”
- Mức độ 1: Trẻ ngủ sau 15 phút
- Mức độ 2: Trẻ ngủ sau 30 phút
- Mức độ 3: Trẻ ngủ sau 45 phút
Tiêu chí 2: “ngủ sâu”
- Mức độ 1: Giấc ngủ không bị gián đoạn,không xảy ra hiện tượng bất thường của giấc ngủ (mộng du, hoảng sợ khi ngủ, giẫy giụa quá nhiều khi ngủ, xoay lật người nhiều lần).
- Mức độ 2: Giấc ngủ bị gián đoạn hoặc xuất hiện những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
- Mức độ 3: Giấc ngủ bị gián đoạn và có xảy ra những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
Tiêu chí 3: “ngủ đủ thời gian cần thiết”
- Mức độ 1: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ 120 phút đến 150 phút.
- Mức độ 2: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ trên 60 phút đến dưới 120 phút.
- Mức độ 3: Tổng thời lượng ngủ của trẻ không đạt 60 phút.
Dựa trên số điểm mà trẻ đạt được ở 3 tiêu chí trên, tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 loại:
- Loại tốt: Nếu trẻ đạt từ 7- 9 điểm.
- Loại trung bình : Nếu trẻ đạt được từ 4- 6 điểm .
- Loại yếu: Nếu trẻ đạt 3 điểm.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 344 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 148/344 trẻ (chiếm 43%).
- Loại trung bình : Có 170/344 trẻ (chiếm 49%).
- Loại yếu: Có 26/344 trẻ (chiếm 8%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
344
|
148
|
43
|
|
Trung bình
|
170
|
49
|
|
Yếu
|
26
|
8
|
Qua kết quả điều tra trên tôi thấy vẫn có một tỉ lệ đáng kể trẻ có giấc ngủ trưa ở loại trung bình và yếu (196/344 trẻ chiếm 57%). Kết quả điều tra trên đã gợi ý cho tôi thấy sự cần thiết phải đưa ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nhằm nâng cao hiệu quả giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt thể chất và trí tuệ.
6.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Xuất phát từ cơ sở lý luận, căn cứ vào tình hình thực tiễn. Xuất phát từ nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, tôi đã quyết định khảo nghiệm, tham khảo ý kiến của đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường cũng như đội ngũ cán bộ quản lý, các chuyên viên ngành học mầm non huyện Tam Dương để đưa ra những phương pháp, biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả cao, bản thân tôi đã tiến hành thực hiện các biện pháp sau:
6.2.1. Biện pháp1: Công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
a) Nội dung tuyên truyền
Tổ chức tuyên truyền tới 100% cán bộ, giáo viên, phụ huynh về:
Mục tiêu của chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ.
* Tuyên truyền đến giáo viên động viên trẻ tích cực tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa.
- Các hoạt động: Đón trẻ, các tiết học, hoạt động ngoài trời, trò chơi sáng tạo, ăn trưa và các hoạt động chuyển tiếp.
- Trong khi tổ chức các hoạt động trên phải:
+ Đảm bảo mức độ vận động cho trẻ: đảm bảo đủ thời gian cần thiết cho mỗi hoạt động của trẻ phù hợp với nhu cầu sinh lý và khả năng hoạt động của từng lứa tuổi. Đảm bảo cân bằng giữa hoạt động và nghỉ ngơi. Cho trẻ vận động vừa sức.
+ Đảm bảo về điều kiện vận động tích cực.
- Tạo tâm thế cho trẻ (tạo không khí vui vẻ giúp trẻ có trạng thái phấn khởi, hứng thú, tự nguyện tham gia vào các hoạt động)
- Tạo nên kích thích mới để trẻ hứng thú hoạt động như: Tri thức mới, không gian mới, tình huống mới, đưa ra một số tiêu chuẩn thi đua…
- Phát huy tính tự lập chủ động sáng tạo của trẻ.
* Tuyên truyền đến giáo viên chuẩn bị tốt giấc ngủ cho trẻ.
- Về phía trẻ:
+ Không cho trẻ ăn quá no, ăn thức ăn khó tiêu hoặc bị đói trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ vận động nhẹ trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ rửa mặt,tay chân, đi đại - tiểu tiện trước khi đi ngủ.
+ Cởi bớt quần áo và nới lỏng dây buộc tóc cho trẻ…
+ Không quát mắng, trách phạt hoặc kể chuyện ly kỳ làm trẻ ức chế.
- Lưu ý: Đặc biệt quan tâm đến những trẻ yếu, trẻ cá biệt.
* Tuyên truyền đến giáo viên hàng ngày cho trẻ ngủ đúng giờ và đủ thời gian.
Thời gian ngủ chiếm 1/3 đời người, nhưng phân bố không đồng đều ở các lứa tuổi, và nó phụ thuộc vào khả năng làm việc của tế bào thần kinh. Trẻ càng nhỏ thời gian ngủ càng nhiều, giấc ngủ ngắn, số lần ngủ nhiều.
Nhu cầu ngủ ở trẻ (0-6 tuổi) phát triển bình thường:
(Theo bộ môn Vệ sinh trẻ em)
|
Lứa tuổi (tháng)
|
Số lần
|
Thời gian ngủ
|
|
Ngày
|
Đêm
|
Một ngày
|
|
3 - 6
|
4
|
7h30
|
9h30
|
17h30
|
|
6 - 12
|
3
|
6h00
|
10h
|
16h
|
|
12 - 18
|
2
|
4h30
|
10h30
|
15h
|
|
18 - 36
|
1
|
3h00
|
10h30
|
13h30
|
|
36 - 72
|
1
|
2h00
|
9h30->10h00
|
11h30->12h
|
* Tuyên truyền về ý nghĩa của giấc ngủ
Trước kia, người ta chỉ chú ý đến sự thức mà ít nói đến sự ngủ. Mãi vài chục năm gần đây, khi điện não ra đời, sự ngủ mới được nghiên cứu tương đối đầy đủ. Thực ra ông cha ta nói đã từ lâu: “Ăn được, ngủ được là tiên. Không ăn, không ngủ mất tiền thêm lo”.
Thức và ngủ là hai trạng thái có liên quan mật thiết với nhau. Sự luân phiên đều đặn giữa ngủ và thức là điều kiện cần thiết của hoạt động sống bình thường của cơ thể con người. Thức tích cực sẽ đảm bảo cho giấc ngủ say, ngược lại giấc ngủ say và đủ độ dài lại đảm bảo trạng thái tích cực khi cơ thể chuyển sang trạng thái thức. Vì trong giấc ngủ, quá trình đồng hóa, thu nạp các chất vào cơ thể chiếm ưu thế, phục hồi sức làm việc của cơ thể, đặc biệt là vỏ não.
Giấc ngủ trưa cũng như giấc ngủ đêm là một loại nghỉ ngơi cơ bản và không có gì thay thế được. Thiếu ngủ còn có hại cho cơ thể hơn thiếu ăn. Người ta chỉ có thể không ngủ tối đa 4-5 ngày, sau đó có muốn hay không cũng ngủ thiếp đi.
Trẻ mẫu giáo, thời gian thức được kéo dài hơn so với các lứa tuổi trước. Trong thời gian thức này của trẻ dần xuất hiện ngày càng nhiều các hoạt động ăn - chơi - học tập… Điều đó đồng nghĩa với mật dộ vận động, sự phát huy năng lượng - năng lực cá nhân ngày càng lớn. Song nếu không tổ chức các hoạt động trên một cách hợp lý, khoa học thì sẽ mâu thuẫn với khả năng về sức lực của trẻ con nhiều hạn chế. Trẻ chưa thể tham gia liên tục vào các hoạt động một cách tích cực, có hiệu quả mà không cần có những phút nghỉ ngơi với đúng nghĩa của nó. Ngay cả đối với bản thân của chúng ta - những người trưởng thành và đang ở trong sự xung mãn nhất về thể lực cũng cần những giờ phút nghỉ ngơi ở đó
biết bao.
Trong cuốn sách bất hủ “Nghiên cứu di truyền các thiên tài” của mình tiến sĩ Liwis M.Terman đã trình bày một phương pháp thử trí thông minh do chính ông tìm ra vào năm 1925. Khi so sánh 600 trẻ có chỉ số IQ >140 và 2700 trẻ khác với IQ < 140, ông nhận thấy trẻ thiên tài có giấc ngủ dài hơn. Một khảo sát khác của ông tiến hành trên 5500 trẻ em Nhật vào hai năm sau cũng có kết quả tương tự. Sau này, những nghiên cứu riêng biệt về giấc ngủ của Terman cũng cho thấy thông minh đi đôi với giấc ngủ. Năm 1983, phòng thí nghiệm giấc ngủ ở Canada đã khẳng định nghiên cứu của Terman là đúng: Trẻ có chỉ số IQ lớn thì tổng lượng thời gian ngủ của chúng dài.Các nghiên cứu của Canada và Mỹ đều thống nhất rằng trẻ thông minh có giấc ngủ dài hơn so với trẻ cùng lứa tuổi.
Mới đây, một nghiên cứu khác của Đại học Lousville về giấc ngủ đối với trẻ sinh đôi trẻ có kiểu ngủ dài và điểm số cao hơn về tập đọc, từ vựng, đọc hiểu…so với trẻ có kiều ngủ ngắn. Rõ ràng, giấc ngủ với trẻ em là rất quan trọng. Các nghiên cứu đều chứng minh có sự liên quan chặt chẽ giữa giấc ngủ và khả năng học tập.
Giấc ngủ trưa với thời gian chỉ bằng khoảng 1/5 thời gian của giấc ngủ đêm, tuy khá ngắn ngủi nhưng lại rất cần thiết và có ý nghĩa lớn lao đối với sức khỏe, tâm lý, trí tuệ của mỗi con người, đặc biệt với trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo. Như vậy giấc ngủ trưa có liên quan đến khí chất của trẻ. Rối loạn giấc ngủ có ảnh hưởng nhiều đến các kiểu ngủ: tư chất thông minh; đến sự rèn luyện; học tập và đến cả hiệu suất ở nhà trường của các em.
Chúng ta không thể coi giấc ngủ trưa là giấc ngủ phụ, là phần bù cho giấc ngủ đêm. Giấc ngủ trưa là giấc ngủ độc lập nếu xét cả về mặt thời gian và chức năng. Nó tuân theo qui luật tự nhiên, theo nhịp điệu sinh học. Hơn thế nữa, nó còn là một nhu cầu bản năng, nhu cầu xã hội vì nó thỏa mãn sự phát triển của con người, góp phần nâng cao sức tái sản xuất xã hội. Giấc ngủ giống như việc nuôi con. Có nhiều cách nuôi con, nhưng trẻ chỉ cần một cách nào đó giúp có nhiều calo để chóng lơn. Chế độ ăn nào không cung cấp đầy đủ dinh dưỡng hoặc gây mất cân bằng dinh dưỡng thì chế độ ăn đó không tốt, có ảnh hưởng xấu đến sức lớn và phát triển của trẻ em. Điều này cũng đúng với các kiểu ngủ không ngon giấc. Điều quan trọng là phải tập cho trẻ ngủ đúng phương pháp, phải có biện pháp tổ chức ngủ khoa học.
b) Hình thức tuyên truyền
Qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của ngành trường đối với gia đình, hoặc những nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho cha mẹ.
Thông qua các đợt kiểm tra sức khỏe của trẻ.
Thông qua các hội thi, hoạt động văn nghệ.
Cán bộ, giáo viên đến thăm trẻ tại nhà.
Hòm thư cha mẹ.
Phụ huynh tham quan hoạt động của trường mầm non.
Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng (đài truyền hình, truyền thanh, …).
6.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch, triển khai kế hoạch và tập huấn đạo giáo viên tổ chức tốt giấc ngủ cho trẻ
a) Xây dựng kế hoạch
Để đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhận thức được tầm quan trọng và nắm chắc các nội dung, phương pháp, hình thức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mầm non. Ngay từ đầu năm tôi đã xây dựng “Kế hoạch chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”. Xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp phù hợp với từng khối lớp, kết quả mong đợi phù hợp với nhu cầu của từng lứa tuổi. Từ đó giúp họ nắm được kế hoạch cụ thể. Đồng thời giúp giáo viên xây dựng kế hoạch chăm sóc giấc ngủ riêng cho từng lớp.
b) Triển khai kế hoạch, tổ chức tập huấn
- Triển khai kế hoạch
Kế hoạch sau khi được Hiệu trưởng ký duyệt tôi triển khai tới toàn thể giáo viên trong nhà trường.
Giúp đỡ giáo viên xây dựng kế hoạch phù hợp với lớp, học sinh của lớp mình phụ trách.
-Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường
Vai trò, tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bước cần làm và yêu cầu cụ thể trong việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Kỹ năng tổ chức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bài tập tình huống về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ và cách giải quyết.
Tập huấn cho giáo viên trong trường về “Hoạt động chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”
Yêu cầu đối với giáo viên luôn có mặt tại phòng ngủ để trông và quan sát trẻ ngủ, để sửa lại các tư thế nằm cho trẻ mà khi ngủ say trẻ thường đạp chăn ra khỏi người, có trẻ bị hở lưng, hở bụng giáo viên kéo quần áo cho trẻ kịp thời hoặc có trẻ nằm ngoài cựa mình dễ lăn ra khỏi đệm xuống nền nhà, nếu có cháu nằm sấp không đúng tư thế giáo viên sửa lại luôn cho cháu ngủ được thoải mái hơn. Có cháu khi ngủ say thường hay giật mình hoặc mê sảng khóc nhè, những lúc như thế giáo viên luôn có mặt kịp thời vỗ về và xoa đầu để cháu lại ngủ tiếp.
6.2.3. Biện pháp 3: Phối hợp giữa trường mầm non và gia đình để việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt hiệu quả cao
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
- Nội dung phối hợp giữa trường mầm non với gia đình
Như chúng ta đã biết nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ cũng là nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Để hình thành và phát triển các nhóm kỹ năng cơ bản chúng ta phải nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ ở trường mầm non, nhà trường và nhóm/ lớp cần tạo điều kiện để gia đình có thể
tham gia vào nhiều hoạt động khác. Có thể nêu một số nội dung phối hợp sau
đây:
b) Phối hợp thực hiện chương trình giáo dục trẻ
Tham gia xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, của nhóm/ lớp.
Cha mẹ tham gia vào các hoạt động thực hiện các nội dung giáo dục trẻ phù hợp với chương trình.
Coi trọng giáo dục giới tính cho trẻ.
Phối hợp với nhà trường trong việc tổ chức ngày lễ, ngày hội, tổ chức
ngày sinh nhật cho trẻ nhằm giúp trẻ được trải nghiệm nhiều hơn và hoạt động nhiều hơn.
c) Tham gia xây dựng cơ sở vật chất
Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh, làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.
Đóng góp xây dựng, cải tạo trường/ nhóm, lớp, công trình vệ sinh,... theo
quy định và theo thỏa thuận.
Đóng góp những hiện vật cho nhóm/ lớp hoặc trường mầm non như: bàn, ghế, thang leo, cầu trượt, các vật liệu cho trẻ thực hành...
Nhà trường phối hợp với gia đình trẻ qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của nhà trường đối với gia đình, hoặc nhữung nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ với cha mẹ…
Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời.
6.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp thực hiện chương trình chăm sóc bảo vệ sức khỏe cho trẻ
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục, trung tâm y tế và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình trung tâm y tế và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
Tham gia tổ chức khám sức khỏe, theo dõi sức khỏe của trẻ theo định kỳ.
Giáo viên và cha mẹ cùng chia sẻ, trao đổi kiến thức chăm sóc sức khỏe cho trẻ.
Phòng chống suy dinh dưỡng và béo phì cho trẻ, có kế hoạch và biện pháp chăm sóc đối với trẻ suy dinh dưỡng và trẻ có khiếm khuyết.
Đóng góp tiền ăn, các hiện vật theo yêu cầu của nhà trường.
6.2.5. Biện pháp 5: Tích cực trong công tác tham mưu nhằm tăng cường cơ sở vật chất nâng cao chất lượng chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Bản thân tôi luôn xác định rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, chính quyền là hết sức quan trọng, quyết định cho việc tăng cường cơ sở vật chất cho nhà trường và tạo điều kiện cho các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng được triển khai thuận lợi.
Ngay từ ngày đầu năm, khi được đồng chí hiệu trưởng giao cho nhiệm vụ phụ trách công tác bán trú, bản thân tôi luôn băn khoăn trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn được ăn ngon, đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và vệ sinh môi trường, làm thế nào để trẻ ngủ sâu giấc. Để đạt được mục tiêu này bản thân tôi đã thực hiện bước đi như sau:
- Trước hết là cùng chi bộ bàn bạc, xác định mục tiêu và hướng đi cho nhà trường trong thời gian tới. Sau khi xây dựng được nghị quyết, được đồng chí Hiệu trưởng duyệt, tổ chức triển khai đến toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên trong các cuộc họp hội đồng để mọi người được tham gia, đóng góp ý kiến xây dựng thành kế hoạch chung của nhà trường. Chúng tôi xác định việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là điều kiện quan trọng để nâng cao được sức khỏe của trẻ và nâng cao được hiệu quả trong công tác bán trú.
Tóm lại, trong việc triển khai chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
đạt hiệu quả cao thì nhiệm vụ tham mưu với hiệu trưởng có vai trò quan trọng. Việc tham mưu càng tích cực sẽ giúp cho hiệu trưởng có sự quan tâm hơn, chỉ đạo càng sát sao hơn và công tác bán trú của nhà trường sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
6.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác vệ sinh môi trường
Rác thải trong trường mầm non là một vấn đề cũng không kém phần quan trọng trong công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mà các trường mầm non đang quan tâm cần tìm gia giải pháp thích hợp để xử lý rác thải đảm bảo môi trường.
Bằng các biện pháp tập huấn nâng cao ý thức của đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên về công tác vệ sinh môi trường. Từ đó giáo dục ý thức của trẻ, các bậc phụ huynh học sinh về việc để rác đúng nơi quy định có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường.
Hướng dẫn giáo viên cách phân loại các loại rác thải và có kế hoạch xử lý rác thải hiệu quả.
Đôn đốc giáo viên thường xuyên vệ sinh đồ dùng đồ chơi, vệ sinh môi trường lớp học. Giáo viên có kế hoạch giáo dục bảo vệ môi trường được tích hợp lồng luồn vào các hoạt động để giáo dục trẻ.
Thường xuyên tuyên truyên về công tác vệ sinh: bao gồm vệ sinh môi trường, vệ sinh phòng lớp, nhà bếp, đặc biệt là vệ sinh cá nhân. Bằng cách tổ chức thực hành chuyên đề vệ sinh cho cô và trẻ, tham gia tập huấn công tác vệ sinh an toàn thực phẩm của ngành y tế. Thường xuyên kiểm tra đánh giá công tác vệ sinh của trẻ, nhóm lớp, nhà bếp để ngăn chặn được dịch bệnh, ngộ độc xảy ra trong nhà trường ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ.
Ngoài ra nhà trường quản lý tiền ăn của trẻ qua sổ ăn quản lý ngày ăn thông qua giáo viên chủ nhiệm cùng kế toán, quản lý thực phẩm khẩu phần ăn có sự phối hợp của nhà trường, ban đại diện cha mẹ học sinh và trưởng các đoàn thể kiểm tra giám sát bất kỳ không báo trước, nhờ có sự phối hợp chăm sóc đồng bộ sức khoẻ của trẻ tăng trưởng tốt, thu hút 100% trẻ ra lớp ăn bán trú.
6.2.7. Biện pháp 7: Phối hợp kiểm tra đánh giá công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Tham gia kiểm tra sự nhận thức và việc tổ chức giấc ngủ cho trẻ trong nhà trường.
Tham gia cùng với ban giám hiệu nhà trường kiểm tra đánh giá chất lượng giấc ngủ của trẻ
Theo dõi để phát hiện những tiến bộ, thay đổi, những biểu hiện bất thường... của trẻ diễn ra trong giờ ngủ, trao đổi kịp thời để giáo viên có sự điều chỉnh trong nội dung và phương pháp chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Tham gia đóng góp ý kiến với nhà trường về chương trình và phương pháp chăm sóc – giáo dục trẻ. Đề xuất nhà trường hướng dẫn các bậc cha mẹ thực hiện việc chăm sóc – giáo dục trẻ ở gia đình có hiệu quả hơn.
7. Những thông tin cần được bảo mật: Không có
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Khi nghiên cứu sáng kiến này tôi cần có các điều kiện hỗ trợ để thực hiện được tốt bản sáng kiến của mình, tôi tìm hiểu đối tượng là giáo viên của trường, các bậc phụ huynh học sinh, lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể và nhân dân địa phương.
Cơ sở vật chất: Đảm bảo các điều kiện về máy móc, phần mềm, đồ dùng đồ chơi, tài liệu, học liệu cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh.
Về nguồn nhân lực:
Tập Thể giáo viên trong nhà trường luôn có tinh thần ủng hộ đề tài.
Học sinh đi học đều.
Môi trường: Trong lớp và ngoài lớp.
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
9.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
Sau khi áp dụng các biện pháp trên thu được kết quả cụ thể như sau:
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 350 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 200/350 trẻ (chiếm 57%).
- Loại trung bình : Có 150/350 trẻ (chiếm 43%).
- Loại yếu: Có 0/350 trẻ (chiếm 0%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
350
|
200
|
57
|
|
Trung bình
|
150
|
43
|
|
Yếu
|
0
|
0
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
350
|
02
|
11
|
32
|
318
|
Qua một giai đoạn nghiên cứu và đưa đề tài vào áp dụng thực tế trong trường mầm non Kim Long B tôi thấy có kết quả rõ rệt.
- Đối với trẻ:
Trẻ ngủ ngon giấc hơn, ngủ sâu giấc hơn và sức khỏe của trẻ được cải thiện rõ rệt và trẻ hào hứng, tập trung trong các hoạt động của lớp học.
- Đối với giáo viên:
Nhận thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Biết xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với độ tuổi, nhu cầu tâm sinh lý của trẻ và đặc điểm tình hình của lớp.
Giáo viên trong trường quan tâm hơn việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thừơng xuyên với cha mẹ trẻ.
- Đối với phụ huynh
Phụ huynh đã nhận thức sâu sắc về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường, thấy được sự ân cần chăm sóc giáo dục của đội ngũ giáo viên nói riêng và tập thể sư phạm nhà trường nói chung. Phụ huynh hết sức cảm thông với nghề giáo dục Mầm non và xem nghề Mầm non như là nhiệm vụ cao cả trong ngành giáo dục. Đặc biệt, qua công tác chăm sóc giáo dục, nuôi dưỡng ở trường mầm non Kim Long B đã đem lại lòng tin và sự hài lòng cho các bậc phụ huynh. Họ đã có sự quan tâm đến nhà trường nhiều hơn, có tinh thần xây dựng nhà trường tích cực hơn và đưa con cháu đến gửi ngày càng đông.
- Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Những giải pháp đưa ra có thể áp dụng cho nhiều năm học và nhiều trường, nhiều cơ sở khác. Không cần điều kiện đặc biệt để áp dụng giải pháp, các giải pháp được thực hiện trong điều kiện bình thường.
9.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của ban giám hiệu nhà trường
Đề tài được ban giám hiệu nhà trường cũng như tập thể giáo viên ủng hộ nhiệt tình và được đánh giá cao, tập thể giáo viên đánh giá đây là nội dung rất thiết thực trong tình hình hiện nay. Việc đưa ra những biện pháp để chỉ đạo đội ngũ giáo viên ở trường mầm non Kim Long B còn được các bậc phụ huynh ủng hộ nhiệt tình, phụ huynh yên tâm và tin tưởng khi gửi con em trong trường, từ đó thu hút được trẻ đến trường.
Đây là địa chỉ để các giáo viên trong nhà trường học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên, và đây cũng là địa chỉ để các cán bộ quản lý trường bạn học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn vào giảng dạy ở trường mầm non .
10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu
|
Số TT
|
Tên tổ chức/cá nhân
|
Địa chỉ
|
Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
|
|
1
|
Nguyễn Thị Na
|
Trường MN Kim Long B, Tam Dương, Vĩnh Phúc
|
Phạm vi: Trường MN Kim Long B.
Lĩnh vực: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ trong trường mầm non.
|
|
Kim Long, ngày tháng năm 2017
Thủ trưởng đơn vị
Vũ Thị Thu Hằng
|
Kim Long, ngày 20 tháng 02 năm 2017
Tác giả sáng kiến
Nguyễn Thị Na
|
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan
Để thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ kính yêu, tôi là một giáo viên mầm non – là một cán bộ quản lý không ngừng học tập nâng cao trình độ, tu dưỡng và rèn luyện để trang bị cho bản thân mình những kiến thức cơ bản, nhằm chăm sóc giáo dục trẻ phát triển một các toàn diện. Muốn trẻ phát triển toàn diện không chỉ có kiến thức là đủ, mà cần phải kết hợp với nhiều yếu tố khác như: Nhà trường, gia đình, xã hội và môi trường, mà trong đó tôi thấy yếu tố chăm sóc giáo dục trẻ trong trường mầm non là việc cần được quan tâm hàng đầu: Trẻ ở lứa tuổi mầm non còn rất nhỏ, cơ thể bắt đầu phát triển nhanh, mạnh về thể chất và tinh thân. Như chung ta đã biết giấc ngủ đối với con người là vô cùng quan trọng, nhất là ở lứa tuổi mầm non. Bởi sau mỗi giấc ngủ tinh thần của trẻ sẽ được sảng khoái hơn, chức năng hoạt động của các cơ quan thần kinh được phục hồi. Vai trò của giấc ngủ trưa rất quan trọng. Thời gian dành cho giấc ngủ trưa tuy chỉ chiếm một lượng nhỏ, bằng 1/5 thời gian giấc ngủ đêm, song nó lại mang một ý nghĩa đặc biệt đối với cơ thể. Giấc ngủ trưa có tác dụng làm giảm bớt sự mệt mỏi do hoạt động, khôi phục lại tinh thần sức lực sau 1/2 ngày làm việc. Nhờ ngủ trưa như một bước đệm, một quá trình chuyển tiếp mà các cơ quan nội tạng của trẻ được nghỉ ngơi một cách đầy đủ, tạo điều kiện tốt cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể, giúp trẻ thực hiện tốt các hoạt động trong chế độ sinh hoạt tiếp theo của một ngày. Vì vậy, việc tổ chức giấi ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non là đáp ứng một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của trẻ. Nên mỗi chúng ta, đặc biệt là các cô giáo mầm non cần phát huy tốt vai trò người mẹ thứ hai của trẻ chu đáo ở mọi lúc mọi nơi. Nếu trẻ đến trường chỉ được ăn no, học hành đẩy đủ và vui chơi thôi chưa đủ, mà trẻ cần phải được các cô giáo hướng dẫn, tổ chức cho trẻ ngủ đủ giờ và đủ giấc. Đồng thời cần rèn cho trẻ có thói quen ngủ đúng giờ. Ngoài ra phòng ngủ của trẻ phải sạch thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Như vậy cơ thể trẻ sẽ được khoẻ mạnh, hoạt động vui chơi tích cực và học tập tiếp thu bài tốt. Đó cũng là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng của cô giáo mầm non trong quá trình chăm sóc trẻ, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện.
Là một cán bộ quản lý được phân công phụ trách bán trú – chăm sóc nuôi dưỡng trẻ của trường, năm đầu phụ trách công tác bán trú kinh nghiệm còn hạn chế, song trước một nhu cầu hết sức tự nhiên và chính đáng của con trẻ - được ngủ ngon và ngủ sâu giấc khi ở trường. Bản thân tôi luôn băn khoăn và trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn khỏe mạnh, hồn nhiên, vui tươi mỗi khi tới lớp và mỗi khi từ trường trở về nhà?. Trước những băn khoăn trăn trở đó, tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ” Làm đề tài nghiên cứu khoa học năm học 2016 - 2017.
2. Tên sáng kiến: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ năm học 2016 - 2017
- Họ và tên: Nguyễn Thị Na
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường MN Kim Long B, huyện Tam Dương.
- Số điện thoại: 0978.499.201
E_mail: nguyenthina.c0phtkimlongb@vinhphuc.edu.vn
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng trẻ.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 02/2016
6. Mô tả bản chất của sáng kiến
6.1. Về nội dung của sáng kiến:
6.1.1. Cơ sở lí luận
Ngủ là một trạng thái nghỉ ngơi của cơ thể, khi đó các quá trình sinh lý đều giảm mức độ. Giấc ngủ đảm bảo khôi phục khả năng phân tích và tổng hợp của vỏ não, khả năng làm việc của tế bào não nói riêng và cơ thể nói chung. Chính vì vậy, giấc ngủ là nhu cầu sinh lý của con người.
Một giấc ngủ ngon phải đảm bảo các yếu tố:
- Ngủ nhanh.
- Ngủ say (ngủ sâu).
- Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Ngủ là một nhu cầu sinh lý bình thường của cơ thế, có tác dụng bảo vệ hệ thần kinh.
Theo PapLôp, tế bào thần kinh làm việc kéo dài và căng thẳng sẽ mệt mỏi suy nhược. Nếu làm việc thái quá thì các tế bào sẽ bị tổn thương và hoạt động của chúng sẽ bị rối loạn trầm trọng. Lúc này vỏ não sẽ có một phản ứng tự vệ chống lại sự mệt mỏi và suy nhược của tế bào thần kinh: Trong vỏ não phát sinh một quá trình ức chế, ức chế này lan rộng dần khắp vỏ não và lan xuống cả phần dưới vỏ, làm xuất hiện giấc ngủ.
Như vậy, cơ sở sinh lý của giấc ngủ là hiện tượng khuyếch tán của một quá trình ức chế lan truyền trong toàn bộ vỏ não và các phần dưới vỏ.
Trên cơ sở sự phát triển của hệ thần kinh mà hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ em được phát triển theo lứa tuổi. Sự phát triển của hệ thần kinh có liên hệ chặt chẽ với sự phát triển thể chất, phụ thuộc vào ảnh hưởng của ngoại cảnh, của giáo dục và đặc điểm cá thể trẻ.
Hệ thần kinh có vai trò vô cùng quan trọng. Nó là cơ quan điều khiển cơ thể, làm cho cơ thể trở thành một khối thống nhất. Giấc ngủ trẻ em hình thành và ổn định dần dần theo sự phát triển hệ thần kinh của trẻ. Với trẻ nhỏ, hệ thần kinh chưa hoàn thiện. Đến cuối tuổi mẫu giáo, hệ thần kinh mới hoàn thiện về cấu tạo cơ bản, chưa hoàn thiện về chức năng: quá trình hưng phấn lớn hơn quá trình ức chế, quá trình phân tán lớn hơn quá trình tập trung cho nên trẻ dễ mệt dưới ảnh hưởng của những tác động mạnh, không liên tục và trẻ dễ bị ảnh hưởng của môi trường bên ngoài. Trẻ càng nhỏ thì hệ thần kinh càng non nớt và nhanh chóng bị mệt mỏi. Trong các công trình nghiên cứu về hoạt động thần kinh cao cấp, PapLôp đã nhấn mạnh đến một điều là các trung khu thần kinh đặc biệt chóng mệt. Nếu không kịp thời cho các trung khu đó nghỉ thì sẽ gây ra những rối loạn nghiêm trọng của hệ thần kinh. PapLôp cũng đã chứng minh là trong trường hợp này sẽ diễn ra quá trình bảo vệ thần kinh - Đó là quá trình ức chế. Sự ức chế đó còn gọi là ức chế bảo vệ. Hiện tượng ngủ là một thí dụ về ức chế bảo vệ. Những công trình nghiên cứu của các nhà sinh lí học khác cũng chứng minh là hệ thần kinh trung ương phải được nghỉ ngơi trước tiên. Sự nghỉ ngơi theo chu kỳ đối với hệ thần kinh có một ý nghĩa rất lớn để bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi bị suy nhược. Do vậy cần tổ chức cho trẻ giấc ngủ ngon.
Hoạt động thần kinh cấp cao được biểu hiện trong sự hình thành các phản xạ có điều kiện. Đặc trưng của lứa tuổi này là phản xạ định hướng. Việc củng cố các phản xạ có điều kiện dương tính ở trẻ rất khó khăn, vì ở lứa tuổi này bắt đầu phát triển ức chế tự vệ cho tới tận khi bắt đầu ngủ. Sự phát triển ức chế được biểu hiện ở sự giảm cường độ hoặc mất hoàn toàn phản xạ có điều kiện.
Hệ thống tín hiệu thứ hai ngày càng có vai trò ưu thế ở trẻ 4-5 tuổi. Thể hiện ở sự củng cố chậm các phản xạ có điều kiện, ở tính ổn định của phản xạ đó với kích thích bên ngoài, ở sự lan rộng của các quá trình hưng phấn và ức chế trên vỏ não.
Trẻ mầm non, cường độ và tính linh hoạt của các quá trình thần kinh tăng lên, hệ thống tín hiệu thứ hai tăng lên. Tư duy bằng từ ngày càng tăng. Ngôn ngữ bên trong xuất hiện. Chức năng khái quát hóa của từ đã có bước nhảy vọt nhưng khác với người lớn là sự khái quát hóa được thể hiện theo hành động. Như vậy, “tư duy hành động” vẫn giữ vai trò quan trọng trong hoạt động thần kinh cấp cao ở trẻ.
Ở những giai đoạn tuổi tiếp theo, hoạt động thần kinh cấp cao của trẻ tiếp tục được phát triển và hoàn thiện cả về số lượng và chất lượng.
Như vậy ở lứa tuổi này, hệ thần kinh là một cơ quan chưa hoàn thiện phải
điều khiển các cơ quan khác chưa hoàn thiện, trong khi đó vẫn liên tục chịu những tác động mới từ môi trường là vô cùng bất lợi. Vấn đề vệ sinh thần kinh: giữ hệ thần kinh ở trạng thái hưng phấn thích hợp thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hợp lý (trong đó có tổ chức giấc ngủ) cho trẻ là vô cùng quan trọng.
6.1.2.Thực trạng
a) Thuận lợi
Trường mầm non Kim Long B được thành lập từ năm 2009, đến nay nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ phòng GD&ĐT đặc biệt là bộ phận chuyên môn, sự ủng hộ của các cấp Ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ban ngành đoàn thể, các tổ chức xã hội và nhân dân trên địa bàn cả về vật chất lẫn tinh thần, cùng sự đoàn kết của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường một lòng quyết tâm “Tất cả vì học sinh thân yêu” tất cả “vì sự nghiệp giáo dục”.
Môi trường sư phạm xanh - sạch - đẹp và an toàn. Các cháu đến trường được học theo chương trình đúng độ tuổi, được chăm sóc giáo dục theo chương trình giáo dục mầm non của Vụ Giáo dục mầm non.
Trường có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn đạt chuẩn 100%, có 75% giáo viên có trình độ trên chuẩn và hiện có 5 giáo viên đang theo học các lớp đại học sư phạm mầm non hệ tại chức.
100% trẻ đến trường được tổ chức ăn bán trú tại trường, được tổ chức các hoạt động học tập đúng chương trình độ tuổi.
Ban giám hiệu nhà trường đồng lòng nhất trí cao trong công việc, luôn khắc phục khó khăn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Cơ sở vật chất của nhà trường đã được địa phương quan tâm đầu tư, hàng năm phòng giáo dục và đào tạo Tam Dương đều có hỗ trợ các trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động học tập và vui chơi của nhà trường.
Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình.
b) Khó khăn
Trình độ chuyên môn của giáo viên không đồng đều
Giáo viên định biên/lớp còn thiếu
Giáo viên trong diện thai sản cao
Nhận thức của phụ huynh không đồng đều, một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc chăm sóc – nuôi dưỡng của con em mình.
c) Thực trạng về đội ngũ giáo viên và nhân viên
* Thống kê số lượng đội ngũ giáo viên:
|
TT
|
Họ và tên
|
Năm sinh
|
Trình độ chuyên môn
|
Trình độ tin học
|
|
ĐH
|
CĐ
|
TC
|
Sơ cấp
|
C/C
A
|
C/C
B
|
|
1
|
Vũ Thị Thu Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
2
|
Nông Thị Hương
|
1980
|
x
|
|
|
|
x
|
|
|
3
|
Nguyễn Thị Na
|
1982
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
4
|
Đàm Thị Thúy Mai
|
1971
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
5
|
Vũ Thị Sen
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
6
|
Trần Thị Phượng
|
1985
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
7
|
Phan Thị Yến
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
8
|
Nguyễn Thị Hằng
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
x
|
|
9
|
Nguyễn Thị Vân Anh
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
10
|
Vũ Thị Chà
|
1992
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
11
|
Vũ Thị Thu Hiền
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
12
|
Đào Thị Thu Trang
|
1989
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
13
|
Trần Thị Thu Hằng
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
14
|
Phạm Thị Trang
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
15
|
Trần Thị Hồng
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
16
|
Lăng Thị Cường
|
1975
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
17
|
Nguyễn Thị Thản
|
1980
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
18
|
Trần Thị Thu Phương
|
1978
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
19
|
Nguyễn Thị Hà
|
1988
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
20
|
Trần Thị Hà
|
1989
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
21
|
Đỗ Thị Lan Anh
|
1990
|
|
|
x
|
|
|
X
|
|
22
|
Nguyễn Thị Hường
|
1988
|
|
x
|
|
|
|
X
|
|
23
|
Trần Thị Minh Phương
|
1983
|
x
|
|
|
|
|
X
|
|
|
Cộng
|
|
17
|
01
|
05
|
0
|
02
|
23
|
* Tổng hợp số liệu thống kê:
- Tổng số 23 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó: 03 CBQL đạt trình độ trên chuẩn: Trình độ chuyên môn 03 đồng chí ĐHSP; trình độ chính trị: Trung cấp là 01 đồng chí.
20/20 giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn: 05 TCSP, 01 CĐSP, 17 ĐHSP.
Nhân viên: 0
Có chứng chỉ tin học: 23/23 đồng chí đạt 100%
d) Danh hiệu thi đua
|
Năm học
|
Chiến sỹ thi đua
|
Lao động tiên tiến
|
|
cấp cơ sở
|
Cấp tỉnh
|
|
2015- 2016
|
02
|
0
|
15
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
344
|
02
|
11
|
32
|
312
|
Nhìn chung đội ngũ giáo viên nhiệt tình trong công tác, yêu nghề mến trẻ. Tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Luôn cố gắng phấn đấu vươn lên. Tuy nhiên cũng còn những phần hạn chế đó là: Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao .
* Ưu điểm
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên đều có trình độ đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn đảm bảo theo quy định. Có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ. Luôn cố gắng lỗ lực hết mình vì sự nghiệp “trồng người” đã lựa chọn. Hằng năm, có ít nhất 65% số giáo viên, nhân viên đạt danh hiệu lao động tiên tiến và có chiến sĩ thi đua từ cấp cơ sở trở lên. Không có cán bộ, giáo viên, nhân viên nào bị kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên, không có giáo viên yếu kém về chuyên môn nghiệp vụ;
* Nhược điểm
Số lượng giáo viên còn thiếu theo quy định của điều lệ trường mầm non.
Số giáo viên trẻ mới được bổ sung hàng năm hầu hết trong độ tuổi sinh đẻ chính vì vậy mà hàng năm số giáo viên nghỉ thai sản theo quy định của nhà trường nhiều phần nào ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.
Trình độ chuyên môn không đồng đều, dẫn đến việc thực hiện nhiệm vụ năm học chưa được đồng bộ, kết quả chăm sóc giáo dục trẻ chưa cao. Đặc biệt là việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ chưa được giáo viên thực hiện nghiêm túc. Giáo viên chưa nhận thức đúng đắn về việc chăm sóc giấc ngủ. Sử dụng các biện pháp chưa linh hoạt, còn làm việc riêng, ra ngoài trong khi trẻ đang ngủ, dẫn đến việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả chưa cao.
* Tiến hành khảo sát trên giáo viên
Với mục đích tìm hiểu thực trạng tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đã tiến hành bằng cách sử dụng phiếu thăm dò đối với 20 giáo viên đang trực tiếp chăm sóc trẻ ở trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Các giáo viên tham gia điều tra có trình độ từ Trung cấp đến Đại học, rất
yêu nghề, yêu trẻ. Kết quả thăm dò như sau:
Trả lời câu hỏi 1: Theo đồng chí, giấc ngủ trưa có vai trò như thế nào đối với trẻ?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là rất quan trọng.
- Có 5/20 (chiếm 25%) số giáo viên trả lời là quan trọng.
- Không có giáo viên nào trả lời bình thường và không quan trọng.
Kết quả đó cho thấy rằng: Hầu hết các giáo viên đã hiểu được vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ. Nhận thức đó là cơ sở và động lực trong quá trình chăm sóc trẻ.
Trả lời câu hỏi 2: Đồng chí đã tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ như thế nào?
* Cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt.
- Có 14/20 (chiếm 70%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Làm vệ sinh cho trẻ trước khi ngủ.
- Có 12/20 (chiếm 60%) số giáo viên thực hiện với mức độ thường xuyên.
- Có 6/20 (chiếm 30%) số giáo viên thực hiện với mức độ thỉnh thoảng.
- Có 2/20 (chiếm 10%) số giáo viên không có câu trả lời.
* Cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định.
- Có 20/20 (chiếm 100%) số GV thực hiện với mực độ thường xuyên.
- Không có GV nào trả lời thỉnh thoảng hoặc không bao giờ thực hiện.
Kết quả này cho thấy: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ, phần lớn giáo viên đã thường xuyên cho trẻ tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt (có 14/20 giáo viên, chiếm 70%), làm vệ sinh cho trẻ (12/20 giáo viên, chiếm 60%) và cho trẻ ngủ vào một giờ nhất định (20/20 giáo viên, chiếm 100%).
Trả lời câu hỏi 3: Tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non hiện nay, đồng chí còn thấy có những khó khăn gì?
- Có 15/20 (chiếm 75%) số giáo viên trả lời là khó khăn về cơ sở vật chất.
- Có 19/20 (chiếm 95%) số giáo viên trả lời là khó khăn về số lượng trẻ.
Ngoài ra các giáo viên còn nêu lên những khó khăn khác như: cá nhân trẻ hiếu động, khó ngủ; giáo viên quá bận rộn…
Với kết quả trên thì đa số giáo viên (75% đến 95% số giáo viên) đã chỉ ra rằng: Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất và số lượng trẻ trong lớp.
Trả lời câu hỏi 4: Theo đồng chí, những nguyên nhân nào dưới đây làm ảnh hưởng đến giấc ngủ trưa của trẻ ở trường mầm non.
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là do mức độ hoạt động của trẻ.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ.
Kết quả trả lời cho thấy: Đa số giáo viên (16/20 giáo viên, chiếm 80%) cho
rằng tình trạng sức khỏe của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ chiếm tỉ lệ thấp (20%).
Trả lời câu hỏi 5: Theo kinh nghiệm của đồng chí thì tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non như thế nào là có hiệu quả?
- Có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời là cho trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động.
- Có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là tiến hành vệ sinh cho trẻ.
- Có 18/20 (chiếm 90%) số giáo viên trả lời là cho trẻ đi ngủ đúng giờ.
- Ngoài ra các giáo viên còn nêu ra các ý kiến khác như: Phải khắc phục những khó khăn về cơ sở vật chất, quan tâm đến trẻ cá biệt.
Với kết quả thu được, tôi nhận thấy: Để tổ chức giấc ngủ cho trẻ ở trường mầm non có hiệu quả thì hầu hết giáo viên cho rằng nên vệ sinh cho trẻ trước khi đi ngủ (chiếm 80%) và cho trẻ đi ngủ đúng giờ (chiếm 90%). Chỉ có số lượng nhỏ giáo viên cho rằng nên cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động chiếm ( 20%).
Qua kết quả trả lời của các giáo viên trong trường tham gia vào quá trình điều tra, tôi thấy:
Tổ chức giấc ngủ trưa là một nội dung không thể thiếu trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ ở trường mầm non. Chính vì thế mà hầu hết các giáo viên đã có nhận thức đúng về vai trò của giấc ngủ đối với cơ thể trẻ. Tuy đánh giá rất cao vai trò của giấc ngủ trưa đối với cơ thể trẻ, nhưng phần lớn giáo viên lại chưa hiểu rõ những điều kiện hình thành giấc ngủ trưa và trong những điều kiện đó thì điều kiện nào là cơ bản nên cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của họ còn điểm chưa hợp lý. Cụ thể: Chỉ có 20% số giáo viên cho rằng để giấc ngủ trưa của trẻ có hiệu quả thì phải cho trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động, và cũng chỉ có 20% số giáo viên cho rằng mức độ hoạt động của trẻ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Giáo viên rất quan tâm đến các yếu tố: vệ sinh thân thể cho trẻ, tình trạng sức khỏe của trẻ, cho trẻ đi ngủ đúng giờ, nhưng họ lại đánh giá thấp về mức độ hoạt động đối với giấc ngủ. Theo qui luật của hoạt động thần kinh cấp cao và những điều kiện xuất hiện, khuyếch tán ức chế ngủ thì khi trẻ hoạt động tích cực sẽ làm các vùng phân tích quan trên vỏ não giảm sút khả năng làm việc, chuyển sang trạng thái ức chế và dẫn đến giấc ngủ. Như vậy, nếu mức độ hoạt động của trẻ chưa tích cực để đạt tới ngưỡng gây nên quá tình ức chế trên vỏ não thì giấc ngủ của trẻ không đến nhanh và không đạt hiệu quả cao.
Tôi còn nhận thấy cách tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ của giáo viên còn thiên về mặt hình thức, chưa thật sự quan tâm về mặt chất lượng, tổ chức nhưng không có sự kiểm tra đánh giá một cách thường xuyên. Trong quá trình tổ chức giấc ngủ cho trẻ, phần lớn giáo viên chỉ thực hiện theo thói quen và theo kinh nghiệm cá nhân, chưa dựa vào bản chất sinh lý của giấc ngủ. Các giáo viên đã hiểu được những nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ, song họ chưa quan tâm đến tính tác động tổng hợp của các yếu tố đó. Chẳng hạn: Khi trả lời về nguyên nhân làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ thì có 16/20 (chiếm 80%) số giáo viên trả lời là do tình trạng sức khỏe của trẻ, chỉ có 4/20 (chiếm 20%) số giáo viên trả lời do mức độ hoạt động của trẻ.
Trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, các giáo viên còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khó khăn về cơ sở vật chất (chưa có phòng ngủ riêng cho trẻ; giường gối, chăn đệm còn thiếu và ít được vệ sinh), số lượng trẻ trên một lớp đông. Đây chính là yếu tố bất lợi đối với giáo viên trong quá trình tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ.
* Qua điều tra thực trạng giấc ngủ trưa của trẻ và công tác tổ chức giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường, tôi đi đến một số kết luận sau:
Giấc ngủ trưa của trẻ ở trường tôi đạt hiệu quả chưa cao. Sở dĩ giấc ngủ trưa của trẻ đạt hiệu quả chưa cao là do nhận thức của giáo viên về cách tổ chức giấc ngủ cho trẻ còn nhiều hạn chế; trẻ chưa tích cực tham gia vào các hoạt động từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa trên mức độ hoạt động của trẻ chưa đến ngưỡng để gây ức chế trong vỏ não; chưa khắc phục được những khó khăn về cơ sở vật chất phục vụ giấc ngủ của trẻ, do đó chưa loại trừ được các tác nhân kích thích có ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.
g) Đối với trẻ
Năm học 2016- 2017 nhà trường có 13 nhóm lớp (2 nhà trẻ, 11 mẫu giáo) với tổng số 344 trẻ (32 trẻ nhà trẻ, 312 trẻ mẫu giáo) – 100% các nhóm trẻ, lớp
mẫu giáo trong trường được tổ chức cho trẻ ăn bán trú tại trường.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu học sinh trên các khối lớp của trường mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Tôi đã tiến hành quan sát 5 buổi ngủ trưa của trẻ.
Tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 tiêu chí:
- Tiêu chí 1: Ngủ nhanh.
- Tiêu chí 2: Ngủ sâu.
- Tiêu chí 3: Ngủ đủ thời gian cần thiết.
Mỗi một tiêu chí của giấc ngủ được đánh giá theo 3 mức độ:
- Mức độ 1: 3 điểm
- Mức độ 2: 2 điểm
- Mức độ 3: 1 điểm
Cụ thể:
Tiêu chí 1: “ngủ nhanh”
- Mức độ 1: Trẻ ngủ sau 15 phút
- Mức độ 2: Trẻ ngủ sau 30 phút
- Mức độ 3: Trẻ ngủ sau 45 phút
Tiêu chí 2: “ngủ sâu”
- Mức độ 1: Giấc ngủ không bị gián đoạn,không xảy ra hiện tượng bất thường của giấc ngủ (mộng du, hoảng sợ khi ngủ, giẫy giụa quá nhiều khi ngủ, xoay lật người nhiều lần).
- Mức độ 2: Giấc ngủ bị gián đoạn hoặc xuất hiện những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
- Mức độ 3: Giấc ngủ bị gián đoạn và có xảy ra những hiện tượng bất thường của giấc ngủ.
Tiêu chí 3: “ngủ đủ thời gian cần thiết”
- Mức độ 1: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ 120 phút đến 150 phút.
- Mức độ 2: Tổng thời lượng ngủ của trẻ đạt từ trên 60 phút đến dưới 120 phút.
- Mức độ 3: Tổng thời lượng ngủ của trẻ không đạt 60 phút.
Dựa trên số điểm mà trẻ đạt được ở 3 tiêu chí trên, tôi đánh giá hiệu quả giấc ngủ trưa của trẻ theo 3 loại:
- Loại tốt: Nếu trẻ đạt từ 7- 9 điểm.
- Loại trung bình : Nếu trẻ đạt được từ 4- 6 điểm .
- Loại yếu: Nếu trẻ đạt 3 điểm.
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 344 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 148/344 trẻ (chiếm 43%).
- Loại trung bình : Có 170/344 trẻ (chiếm 49%).
- Loại yếu: Có 26/344 trẻ (chiếm 8%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
344
|
148
|
43
|
|
Trung bình
|
170
|
49
|
|
Yếu
|
26
|
8
|
Qua kết quả điều tra trên tôi thấy vẫn có một tỉ lệ đáng kể trẻ có giấc ngủ trưa ở loại trung bình và yếu (196/344 trẻ chiếm 57%). Kết quả điều tra trên đã gợi ý cho tôi thấy sự cần thiết phải đưa ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nhằm nâng cao hiệu quả giấc ngủ trưa cho trẻ ở trường mầm non, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt thể chất và trí tuệ.
6.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Xuất phát từ cơ sở lý luận, căn cứ vào tình hình thực tiễn. Xuất phát từ nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, tôi đã quyết định khảo nghiệm, tham khảo ý kiến của đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường cũng như đội ngũ cán bộ quản lý, các chuyên viên ngành học mầm non huyện Tam Dương để đưa ra những phương pháp, biện pháp chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt kết quả cao, bản thân tôi đã tiến hành thực hiện các biện pháp sau:
6.2.1. Biện pháp1: Công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
a) Nội dung tuyên truyền
Tổ chức tuyên truyền tới 100% cán bộ, giáo viên, phụ huynh về:
Mục tiêu của chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ.
* Tuyên truyền đến giáo viên động viên trẻ tích cực tham gia các hoạt động trong chế độ sinh hoạt từ lúc đón trẻ đến giờ ngủ trưa.
- Các hoạt động: Đón trẻ, các tiết học, hoạt động ngoài trời, trò chơi sáng tạo, ăn trưa và các hoạt động chuyển tiếp.
- Trong khi tổ chức các hoạt động trên phải:
+ Đảm bảo mức độ vận động cho trẻ: đảm bảo đủ thời gian cần thiết cho mỗi hoạt động của trẻ phù hợp với nhu cầu sinh lý và khả năng hoạt động của từng lứa tuổi. Đảm bảo cân bằng giữa hoạt động và nghỉ ngơi. Cho trẻ vận động vừa sức.
+ Đảm bảo về điều kiện vận động tích cực.
- Tạo tâm thế cho trẻ (tạo không khí vui vẻ giúp trẻ có trạng thái phấn khởi, hứng thú, tự nguyện tham gia vào các hoạt động)
- Tạo nên kích thích mới để trẻ hứng thú hoạt động như: Tri thức mới, không gian mới, tình huống mới, đưa ra một số tiêu chuẩn thi đua…
- Phát huy tính tự lập chủ động sáng tạo của trẻ.
* Tuyên truyền đến giáo viên chuẩn bị tốt giấc ngủ cho trẻ.
- Về phía trẻ:
+ Không cho trẻ ăn quá no, ăn thức ăn khó tiêu hoặc bị đói trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ vận động nhẹ trước khi đi ngủ.
+ Cho trẻ rửa mặt,tay chân, đi đại - tiểu tiện trước khi đi ngủ.
+ Cởi bớt quần áo và nới lỏng dây buộc tóc cho trẻ…
+ Không quát mắng, trách phạt hoặc kể chuyện ly kỳ làm trẻ ức chế.
- Lưu ý: Đặc biệt quan tâm đến những trẻ yếu, trẻ cá biệt.
* Tuyên truyền đến giáo viên hàng ngày cho trẻ ngủ đúng giờ và đủ thời gian.
Thời gian ngủ chiếm 1/3 đời người, nhưng phân bố không đồng đều ở các lứa tuổi, và nó phụ thuộc vào khả năng làm việc của tế bào thần kinh. Trẻ càng nhỏ thời gian ngủ càng nhiều, giấc ngủ ngắn, số lần ngủ nhiều.
Nhu cầu ngủ ở trẻ (0-6 tuổi) phát triển bình thường:
(Theo bộ môn Vệ sinh trẻ em)
|
Lứa tuổi (tháng)
|
Số lần
|
Thời gian ngủ
|
|
Ngày
|
Đêm
|
Một ngày
|
|
3 - 6
|
4
|
7h30
|
9h30
|
17h30
|
|
6 - 12
|
3
|
6h00
|
10h
|
16h
|
|
12 - 18
|
2
|
4h30
|
10h30
|
15h
|
|
18 - 36
|
1
|
3h00
|
10h30
|
13h30
|
|
36 - 72
|
1
|
2h00
|
9h30->10h00
|
11h30->12h
|
* Tuyên truyền về ý nghĩa của giấc ngủ
Trước kia, người ta chỉ chú ý đến sự thức mà ít nói đến sự ngủ. Mãi vài chục năm gần đây, khi điện não ra đời, sự ngủ mới được nghiên cứu tương đối đầy đủ. Thực ra ông cha ta nói đã từ lâu: “Ăn được, ngủ được là tiên. Không ăn, không ngủ mất tiền thêm lo”.
Thức và ngủ là hai trạng thái có liên quan mật thiết với nhau. Sự luân phiên đều đặn giữa ngủ và thức là điều kiện cần thiết của hoạt động sống bình thường của cơ thể con người. Thức tích cực sẽ đảm bảo cho giấc ngủ say, ngược lại giấc ngủ say và đủ độ dài lại đảm bảo trạng thái tích cực khi cơ thể chuyển sang trạng thái thức. Vì trong giấc ngủ, quá trình đồng hóa, thu nạp các chất vào cơ thể chiếm ưu thế, phục hồi sức làm việc của cơ thể, đặc biệt là vỏ não.
Giấc ngủ trưa cũng như giấc ngủ đêm là một loại nghỉ ngơi cơ bản và không có gì thay thế được. Thiếu ngủ còn có hại cho cơ thể hơn thiếu ăn. Người ta chỉ có thể không ngủ tối đa 4-5 ngày, sau đó có muốn hay không cũng ngủ thiếp đi.
Trẻ mẫu giáo, thời gian thức được kéo dài hơn so với các lứa tuổi trước. Trong thời gian thức này của trẻ dần xuất hiện ngày càng nhiều các hoạt động ăn - chơi - học tập… Điều đó đồng nghĩa với mật dộ vận động, sự phát huy năng lượng - năng lực cá nhân ngày càng lớn. Song nếu không tổ chức các hoạt động trên một cách hợp lý, khoa học thì sẽ mâu thuẫn với khả năng về sức lực của trẻ con nhiều hạn chế. Trẻ chưa thể tham gia liên tục vào các hoạt động một cách tích cực, có hiệu quả mà không cần có những phút nghỉ ngơi với đúng nghĩa của nó. Ngay cả đối với bản thân của chúng ta - những người trưởng thành và đang ở trong sự xung mãn nhất về thể lực cũng cần những giờ phút nghỉ ngơi ở đó
biết bao.
Trong cuốn sách bất hủ “Nghiên cứu di truyền các thiên tài” của mình tiến sĩ Liwis M.Terman đã trình bày một phương pháp thử trí thông minh do chính ông tìm ra vào năm 1925. Khi so sánh 600 trẻ có chỉ số IQ >140 và 2700 trẻ khác với IQ < 140, ông nhận thấy trẻ thiên tài có giấc ngủ dài hơn. Một khảo sát khác của ông tiến hành trên 5500 trẻ em Nhật vào hai năm sau cũng có kết quả tương tự. Sau này, những nghiên cứu riêng biệt về giấc ngủ của Terman cũng cho thấy thông minh đi đôi với giấc ngủ. Năm 1983, phòng thí nghiệm giấc ngủ ở Canada đã khẳng định nghiên cứu của Terman là đúng: Trẻ có chỉ số IQ lớn thì tổng lượng thời gian ngủ của chúng dài.Các nghiên cứu của Canada và Mỹ đều thống nhất rằng trẻ thông minh có giấc ngủ dài hơn so với trẻ cùng lứa tuổi.
Mới đây, một nghiên cứu khác của Đại học Lousville về giấc ngủ đối với trẻ sinh đôi trẻ có kiểu ngủ dài và điểm số cao hơn về tập đọc, từ vựng, đọc hiểu…so với trẻ có kiều ngủ ngắn. Rõ ràng, giấc ngủ với trẻ em là rất quan trọng. Các nghiên cứu đều chứng minh có sự liên quan chặt chẽ giữa giấc ngủ và khả năng học tập.
Giấc ngủ trưa với thời gian chỉ bằng khoảng 1/5 thời gian của giấc ngủ đêm, tuy khá ngắn ngủi nhưng lại rất cần thiết và có ý nghĩa lớn lao đối với sức khỏe, tâm lý, trí tuệ của mỗi con người, đặc biệt với trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo. Như vậy giấc ngủ trưa có liên quan đến khí chất của trẻ. Rối loạn giấc ngủ có ảnh hưởng nhiều đến các kiểu ngủ: tư chất thông minh; đến sự rèn luyện; học tập và đến cả hiệu suất ở nhà trường của các em.
Chúng ta không thể coi giấc ngủ trưa là giấc ngủ phụ, là phần bù cho giấc ngủ đêm. Giấc ngủ trưa là giấc ngủ độc lập nếu xét cả về mặt thời gian và chức năng. Nó tuân theo qui luật tự nhiên, theo nhịp điệu sinh học. Hơn thế nữa, nó còn là một nhu cầu bản năng, nhu cầu xã hội vì nó thỏa mãn sự phát triển của con người, góp phần nâng cao sức tái sản xuất xã hội. Giấc ngủ giống như việc nuôi con. Có nhiều cách nuôi con, nhưng trẻ chỉ cần một cách nào đó giúp có nhiều calo để chóng lơn. Chế độ ăn nào không cung cấp đầy đủ dinh dưỡng hoặc gây mất cân bằng dinh dưỡng thì chế độ ăn đó không tốt, có ảnh hưởng xấu đến sức lớn và phát triển của trẻ em. Điều này cũng đúng với các kiểu ngủ không ngon giấc. Điều quan trọng là phải tập cho trẻ ngủ đúng phương pháp, phải có biện pháp tổ chức ngủ khoa học.
b) Hình thức tuyên truyền
Qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của ngành trường đối với gia đình, hoặc những nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho cha mẹ.
Thông qua các đợt kiểm tra sức khỏe của trẻ.
Thông qua các hội thi, hoạt động văn nghệ.
Cán bộ, giáo viên đến thăm trẻ tại nhà.
Hòm thư cha mẹ.
Phụ huynh tham quan hoạt động của trường mầm non.
Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng (đài truyền hình, truyền thanh, …).
6.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch, triển khai kế hoạch và tập huấn đạo giáo viên tổ chức tốt giấc ngủ cho trẻ
a) Xây dựng kế hoạch
Để đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhận thức được tầm quan trọng và nắm chắc các nội dung, phương pháp, hình thức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mầm non. Ngay từ đầu năm tôi đã xây dựng “Kế hoạch chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”. Xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp phù hợp với từng khối lớp, kết quả mong đợi phù hợp với nhu cầu của từng lứa tuổi. Từ đó giúp họ nắm được kế hoạch cụ thể. Đồng thời giúp giáo viên xây dựng kế hoạch chăm sóc giấc ngủ riêng cho từng lớp.
b) Triển khai kế hoạch, tổ chức tập huấn
- Triển khai kế hoạch
Kế hoạch sau khi được Hiệu trưởng ký duyệt tôi triển khai tới toàn thể giáo viên trong nhà trường.
Giúp đỡ giáo viên xây dựng kế hoạch phù hợp với lớp, học sinh của lớp mình phụ trách.
-Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường
Vai trò, tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bước cần làm và yêu cầu cụ thể trong việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Kỹ năng tổ chức chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Các bài tập tình huống về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ và cách giải quyết.
Tập huấn cho giáo viên trong trường về “Hoạt động chăm sóc giấc ngủ cho trẻ”
Yêu cầu đối với giáo viên luôn có mặt tại phòng ngủ để trông và quan sát trẻ ngủ, để sửa lại các tư thế nằm cho trẻ mà khi ngủ say trẻ thường đạp chăn ra khỏi người, có trẻ bị hở lưng, hở bụng giáo viên kéo quần áo cho trẻ kịp thời hoặc có trẻ nằm ngoài cựa mình dễ lăn ra khỏi đệm xuống nền nhà, nếu có cháu nằm sấp không đúng tư thế giáo viên sửa lại luôn cho cháu ngủ được thoải mái hơn. Có cháu khi ngủ say thường hay giật mình hoặc mê sảng khóc nhè, những lúc như thế giáo viên luôn có mặt kịp thời vỗ về và xoa đầu để cháu lại ngủ tiếp.
6.2.3. Biện pháp 3: Phối hợp giữa trường mầm non và gia đình để việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ đạt hiệu quả cao
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
- Nội dung phối hợp giữa trường mầm non với gia đình
Như chúng ta đã biết nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ cũng là nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Để hình thành và phát triển các nhóm kỹ năng cơ bản chúng ta phải nâng cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ ở trường mầm non, nhà trường và nhóm/ lớp cần tạo điều kiện để gia đình có thể
tham gia vào nhiều hoạt động khác. Có thể nêu một số nội dung phối hợp sau
đây:
b) Phối hợp thực hiện chương trình giáo dục trẻ
Tham gia xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, của nhóm/ lớp.
Cha mẹ tham gia vào các hoạt động thực hiện các nội dung giáo dục trẻ phù hợp với chương trình.
Coi trọng giáo dục giới tính cho trẻ.
Phối hợp với nhà trường trong việc tổ chức ngày lễ, ngày hội, tổ chức
ngày sinh nhật cho trẻ nhằm giúp trẻ được trải nghiệm nhiều hơn và hoạt động nhiều hơn.
c) Tham gia xây dựng cơ sở vật chất
Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh, làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.
Đóng góp xây dựng, cải tạo trường/ nhóm, lớp, công trình vệ sinh,... theo
quy định và theo thỏa thuận.
Đóng góp những hiện vật cho nhóm/ lớp hoặc trường mầm non như: bàn, ghế, thang leo, cầu trượt, các vật liệu cho trẻ thực hành...
Nhà trường phối hợp với gia đình trẻ qua bảng thông báo hoặc qua góc “Tuyên truyền cho cha mẹ” của nhà trường hoặc tại mỗi nhóm lớp: Thông tin tuyên truyền tới phụ huynh về chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, hoặc thông báo về nội dung hoạt động, các yêu cầu của nhà trường đối với gia đình, hoặc nhữung nội dung mà gia đình cần phối hợp với cô giáo trong việc thực hiện chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Trao đổi thường xuyên, hằng ngày trong các giờ đón, trả trẻ.
Tổ chức họp phụ huynh định kì (3 lần/1 năm) để thông báo cho gia đình những công việc, thảo luận về các hình thức phối hợp giữa gia đình và nhà trường (họp đầu năm) hoặc kết hợp phổ biến các nội dung chăm sóc giấc ngủ cho trẻ với cha mẹ…
Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời.
6.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp thực hiện chương trình chăm sóc bảo vệ sức khỏe cho trẻ
Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em nói chung và việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ nói riêng được chia sẻ trách nhiệm giữa gia đình, các nhà giáo dục, trung tâm y tế và cộng đồng. Trường mầm non chia sẻ trách nhiệm với gia đình trung tâm y tế và cộng đồng để thúc đẩy và tạo điều kiện tối ưu cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày càng đạt hiệu quả cao nhất.
Tham gia tổ chức khám sức khỏe, theo dõi sức khỏe của trẻ theo định kỳ.
Giáo viên và cha mẹ cùng chia sẻ, trao đổi kiến thức chăm sóc sức khỏe cho trẻ.
Phòng chống suy dinh dưỡng và béo phì cho trẻ, có kế hoạch và biện pháp chăm sóc đối với trẻ suy dinh dưỡng và trẻ có khiếm khuyết.
Đóng góp tiền ăn, các hiện vật theo yêu cầu của nhà trường.
6.2.5. Biện pháp 5: Tích cực trong công tác tham mưu nhằm tăng cường cơ sở vật chất nâng cao chất lượng chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Bản thân tôi luôn xác định rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, chính quyền là hết sức quan trọng, quyết định cho việc tăng cường cơ sở vật chất cho nhà trường và tạo điều kiện cho các hoạt động chăm sóc – nuôi dưỡng được triển khai thuận lợi.
Ngay từ ngày đầu năm, khi được đồng chí hiệu trưởng giao cho nhiệm vụ phụ trách công tác bán trú, bản thân tôi luôn băn khoăn trăn trở làm thế nào để học sinh trong trường luôn được ăn ngon, đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và vệ sinh môi trường, làm thế nào để trẻ ngủ sâu giấc. Để đạt được mục tiêu này bản thân tôi đã thực hiện bước đi như sau:
- Trước hết là cùng chi bộ bàn bạc, xác định mục tiêu và hướng đi cho nhà trường trong thời gian tới. Sau khi xây dựng được nghị quyết, được đồng chí Hiệu trưởng duyệt, tổ chức triển khai đến toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên trong các cuộc họp hội đồng để mọi người được tham gia, đóng góp ý kiến xây dựng thành kế hoạch chung của nhà trường. Chúng tôi xác định việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ là điều kiện quan trọng để nâng cao được sức khỏe của trẻ và nâng cao được hiệu quả trong công tác bán trú.
Tóm lại, trong việc triển khai chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
đạt hiệu quả cao thì nhiệm vụ tham mưu với hiệu trưởng có vai trò quan trọng. Việc tham mưu càng tích cực sẽ giúp cho hiệu trưởng có sự quan tâm hơn, chỉ đạo càng sát sao hơn và công tác bán trú của nhà trường sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
6.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác vệ sinh môi trường
Rác thải trong trường mầm non là một vấn đề cũng không kém phần quan trọng trong công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ mà các trường mầm non đang quan tâm cần tìm gia giải pháp thích hợp để xử lý rác thải đảm bảo môi trường.
Bằng các biện pháp tập huấn nâng cao ý thức của đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên về công tác vệ sinh môi trường. Từ đó giáo dục ý thức của trẻ, các bậc phụ huynh học sinh về việc để rác đúng nơi quy định có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường.
Hướng dẫn giáo viên cách phân loại các loại rác thải và có kế hoạch xử lý rác thải hiệu quả.
Đôn đốc giáo viên thường xuyên vệ sinh đồ dùng đồ chơi, vệ sinh môi trường lớp học. Giáo viên có kế hoạch giáo dục bảo vệ môi trường được tích hợp lồng luồn vào các hoạt động để giáo dục trẻ.
Thường xuyên tuyên truyên về công tác vệ sinh: bao gồm vệ sinh môi trường, vệ sinh phòng lớp, nhà bếp, đặc biệt là vệ sinh cá nhân. Bằng cách tổ chức thực hành chuyên đề vệ sinh cho cô và trẻ, tham gia tập huấn công tác vệ sinh an toàn thực phẩm của ngành y tế. Thường xuyên kiểm tra đánh giá công tác vệ sinh của trẻ, nhóm lớp, nhà bếp để ngăn chặn được dịch bệnh, ngộ độc xảy ra trong nhà trường ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ.
Ngoài ra nhà trường quản lý tiền ăn của trẻ qua sổ ăn quản lý ngày ăn thông qua giáo viên chủ nhiệm cùng kế toán, quản lý thực phẩm khẩu phần ăn có sự phối hợp của nhà trường, ban đại diện cha mẹ học sinh và trưởng các đoàn thể kiểm tra giám sát bất kỳ không báo trước, nhờ có sự phối hợp chăm sóc đồng bộ sức khoẻ của trẻ tăng trưởng tốt, thu hút 100% trẻ ra lớp ăn bán trú.
6.2.7. Biện pháp 7: Phối hợp kiểm tra đánh giá công tác chăm sóc giấc ngủ cho trẻ
Tham gia kiểm tra sự nhận thức và việc tổ chức giấc ngủ cho trẻ trong nhà trường.
Tham gia cùng với ban giám hiệu nhà trường kiểm tra đánh giá chất lượng giấc ngủ của trẻ
Theo dõi để phát hiện những tiến bộ, thay đổi, những biểu hiện bất thường... của trẻ diễn ra trong giờ ngủ, trao đổi kịp thời để giáo viên có sự điều chỉnh trong nội dung và phương pháp chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Tham gia đóng góp ý kiến với nhà trường về chương trình và phương pháp chăm sóc – giáo dục trẻ. Đề xuất nhà trường hướng dẫn các bậc cha mẹ thực hiện việc chăm sóc – giáo dục trẻ ở gia đình có hiệu quả hơn.
7. Những thông tin cần được bảo mật: Không có
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Khi nghiên cứu sáng kiến này tôi cần có các điều kiện hỗ trợ để thực hiện được tốt bản sáng kiến của mình, tôi tìm hiểu đối tượng là giáo viên của trường, các bậc phụ huynh học sinh, lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể và nhân dân địa phương.
Cơ sở vật chất: Đảm bảo các điều kiện về máy móc, phần mềm, đồ dùng đồ chơi, tài liệu, học liệu cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh.
Về nguồn nhân lực:
Tập Thể giáo viên trong nhà trường luôn có tinh thần ủng hộ đề tài.
Học sinh đi học đều.
Môi trường: Trong lớp và ngoài lớp.
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
9.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
Sau khi áp dụng các biện pháp trên thu được kết quả cụ thể như sau:
Tôi đã tiến hành nghiên cứu 350 học sinh của trường mầm non Mầm non Kim Long B – Tam Dương – Vĩnh Phúc.
Sau 5 buổi quan sát giấc ngủ trưa của trẻ, tôi thu được kết quả như sau:
- Loại tốt: Có 200/350 trẻ (chiếm 57%).
- Loại trung bình : Có 150/350 trẻ (chiếm 43%).
- Loại yếu: Có 0/350 trẻ (chiếm 0%).
Kết quả này được thể hiện qua biểu
|
|
Tổng số trẻ
|
Số trẻ đạt
|
%
|
|
Tốt
|
350
|
200
|
57
|
|
Trung bình
|
150
|
43
|
|
Yếu
|
0
|
0
|
e) Số lượng lớp và trẻ
|
Năm học
|
Tổng huy động
|
Số nhóm lớp
|
Số trẻ
|
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
Nhóm trẻ
|
Mẫu giáo
|
|
2016 – 2017
|
350
|
02
|
11
|
32
|
318
|
Qua một giai đoạn nghiên cứu và đưa đề tài vào áp dụng thực tế trong trường mầm non Kim Long B tôi thấy có kết quả rõ rệt.
- Đối với trẻ:
Trẻ ngủ ngon giấc hơn, ngủ sâu giấc hơn và sức khỏe của trẻ được cải thiện rõ rệt và trẻ hào hứng, tập trung trong các hoạt động của lớp học.
- Đối với giáo viên:
Nhận thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Biết xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với độ tuổi, nhu cầu tâm sinh lý của trẻ và đặc điểm tình hình của lớp.
Giáo viên trong trường quan tâm hơn việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ.
Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thừơng xuyên với cha mẹ trẻ.
- Đối với phụ huynh
Phụ huynh đã nhận thức sâu sắc về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường, thấy được sự ân cần chăm sóc giáo dục của đội ngũ giáo viên nói riêng và tập thể sư phạm nhà trường nói chung. Phụ huynh hết sức cảm thông với nghề giáo dục Mầm non và xem nghề Mầm non như là nhiệm vụ cao cả trong ngành giáo dục. Đặc biệt, qua công tác chăm sóc giáo dục, nuôi dưỡng ở trường mầm non Kim Long B đã đem lại lòng tin và sự hài lòng cho các bậc phụ huynh. Họ đã có sự quan tâm đến nhà trường nhiều hơn, có tinh thần xây dựng nhà trường tích cực hơn và đưa con cháu đến gửi ngày càng đông.
- Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Những giải pháp đưa ra có thể áp dụng cho nhiều năm học và nhiều trường, nhiều cơ sở khác. Không cần điều kiện đặc biệt để áp dụng giải pháp, các giải pháp được thực hiện trong điều kiện bình thường.
9.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của ban giám hiệu nhà trường
Đề tài được ban giám hiệu nhà trường cũng như tập thể giáo viên ủng hộ nhiệt tình và được đánh giá cao, tập thể giáo viên đánh giá đây là nội dung rất thiết thực trong tình hình hiện nay. Việc đưa ra những biện pháp để chỉ đạo đội ngũ giáo viên ở trường mầm non Kim Long B còn được các bậc phụ huynh ủng hộ nhiệt tình, phụ huynh yên tâm và tin tưởng khi gửi con em trong trường, từ đó thu hút được trẻ đến trường.
Đây là địa chỉ để các giáo viên trong nhà trường học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên, và đây cũng là địa chỉ để các cán bộ quản lý trường bạn học tập và phát huy các biện pháp chỉ đạo đội ngũ giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn vào giảng dạy ở trường mầm non .
10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu
|
Số TT
|
Tên tổ chức/cá nhân
|
Địa chỉ
|
Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
|
|
1
|
Nguyễn Thị Na
|
Trường MN Kim Long B, Tam Dương, Vĩnh Phúc
|
Phạm vi: Trường MN Kim Long B.
Lĩnh vực: Một số biện chỉ đạo giáo viên chăm sóc giấc ngủ cho trẻ trong trường mầm non.
|
|
Kim Long, ngày tháng năm 2017
Thủ trưởng đơn vị
Vũ Thị Thu Hằng
|
Kim Long, ngày 20 tháng 02 năm 2017
Tác giả sáng kiến
Nguyễn Thị Na
|
Tác giả: tamduong_mnkimlongb
.jpg)
