TRẺ MẦM NON VÀ VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP

GIÁO DỤC MẦM NON

                   Trẻ em lứa tuổi mầm non “chóng nhớ, mau quên” nên việc cung cấp kiến thức cho trẻ không phải là vấn đề quan trọng hàng đầu. Kĩ năng và thái độ của trẻ khi tiếp ứng với với mỗi tình huống, câu chuyện đưa ra, sự vật hiện tượng xảy ra xung quanh trẻ mới là điều quan trọng hơn.

                 Việc đổi mới hình thức và phương pháp dạy học ở trẻ mầm non luôn được đặt ra và được giáo viên mầm non hưởng ứng với tính chất "phong trào", nhìn thấy rõ nét nhất của những thay đổi đó là trong các đợt hội giảng và hội thi các cấp

Vấn đề “Học” của trẻ mầm non    

                Nói về đổi mới hình thức tổ hưc, đổi mới phương pháp dạy học cho trẻ mầm non, không ít quan điểm cho rằng  Trẻ nhỏ biết gì mà dạy, “Mấy đứa trẻ con dạy hát, dạy múa, kể chuyện là xong”, hay “Mầm non chỉ chăm sóc tốt là được, mầm non đâu cần đổi mới phương pháp”….

              Các nhà giáo dục đã nghiên cứu thực nghiệm và chứng minh: Trẻ lọt lòng mẹ đã sớm hình thành con đường học tập. Học tập với trẻ mầm non không phải cứ  là học “toán” học “văn”…. học của trẻ mầm non rất đơn giản, học của trẻ mầm non là học để tiếp cận với nền văn minh của xã hội, học của trẻ mầm non: là học tên gọi của mọi người và đồ vật xung quanh; là học cách sử dụng đúng thiết bị đồ dùng hàng ngày; là học cách dùng, cách sử dụng thiết bị vệ sinh cá nhân, đồ dùng vệ sinh chung, đồ dùng sinh hoạt, đồ dùng phục vụ ăn ngủ đúng, phù hợp với kinh nghiệm của người lớn - dù chỉ là học cách mở vòi nước, tắt vòi nước; là học cách sắp xếp đồ dùng cá nhân trên giá hoặc trong tủ một cách nhanh nhất, gọn gàng nhất; là tìm hiểu về đồ dùng hàng ngày có chất liệu dễ vỡ, hay dễ hỏng và biết cách giữ gìn an toàn cho bản thân khi sử dụng; là tập nói và sử dụng ngôn ngữ tự kể về mình, kể lại những việc mình đã làm, đã từng thấy hoặc tưởng tượng ra bằng ngôn ngữ của mình một cách mạch lạc nhất; là tìm hiểu cơ thể mình có những gì, cần những gì, vệ sinh các bộ phận trên cơ thể như thế nào để biết tự vệ sinh cơ thể, biết yêu quý, giữ gìn và tự bảo vệ bản thân ở mức đơn giản nhất; là tự trang trí làm đẹp cho bản thân, tự trưng bày, làm sạch, làm đẹp cho lớp của mình; học của trẻ mầm non là "tái tạo" thực tế cuộc sống gần gũi xung quanh trẻ thông qua việc chơi các trò chơi vv… phù hợp theo độ tuổi mầm non. Muốn trẻ mầm non được an toàn tuyệt đối thì không thể tách “ học” riêng và “chăm sóc” riêng biệt. Có thể thấy rõ, “học” của trẻ mầm non gắn liền với chăm sóc trẻ, và việc tập cho trẻ làm quen với “học” ở mỗi giai đoạn phát triển sinh lý lại là tiền đề cho sự phát triển của cơ thể trẻ ở mỗi giai đoạn tiếp theo.

                 Theo Benjamin S Bloom, trước 4 tuổi trẻ có năng lực học tập đạt 50%, 4 đến 8 tuổi phát triển thêm 30% và 20% hoàn thành trong những giai đoạn sau đó.
                 Trước 6 tuổi trẻ có khả năng tích lũy được 33% vốn từ vựng tiếng mẹ đẻ,6 đến 13 tuổi tích lũy thêm 42% và 25% khi tròn 18 tuổi.

                   Trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non, ngoài phương pháp giáo dục truyền thống còn có nhiều phương pháp dạy học khác như phương pháp Montessori, phương pháp "Nhúng bàn tay vào bột", phương pháp dạy học tích cực...
                 Nhìn chung các phương pháp dạy học cho trẻ mầm non đều hướng vào đứa trẻ, phát huy tính tích cực của trẻ trong các hoạt động, kết quả cuối cùng là đứa trẻ cần đạt mục tiêu mong đợi cuối độ tuổi và đồng thời chuẩn bị tâm thế tốt nhất cho trẻ trước khi bước vào Tiểu học.

                 Để trẻ mầm non được phát triển về mặt tư duy một cách tốt nhất, vấn đề trong giáo dục mầm non là “Dạy trẻ cái gì?” không quan trọng bằng “Dạy trẻ như thế nào?”. Việc hình thành cho một đứa trẻ các năng lực tư duy cho dù các năng lực tư duy đó không cho ra kết quả chính xác nhưng ta thấy nó còn quan trọng và cần thiết hơn nhiều việc cố nhồi nhét những kiến thức khoa học chính xác vào đầu đứa trẻ.  
                Trẻ em “chóng nhớ, mau quên” nên việc cung cấp các kiến thức không phải là vấn đề quan trọng hàng đầu, kĩ năng và thái độ của trẻ khi tiếp ứng với với các vấn đề đó mới là quan trọng. Ngắn gọn có thể nói, bé thích, bé hào hứng bé làm được nhiều điều hơn chúng ta tưởng tượng.

              “Chương trình giáo dục mầm non mới” chính thức được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành theo thông tư 17/2009/TT BGD-ĐT, trong đó phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ mầm non là một trong 6 nội dung chương trình GDMN đề cập.

          Các trường mầm non hiện nay đang đẩy mạnh đổi mới phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ mầm non.

         Cụm từ “Phương pháp dạy học tích cực” luôn luôn được các nhà quản lý sử dụng khi tổ chức các hội nghị tổng kết, nhận xét, đánh giá giáo viên. Song để hiểu, thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục trong thực tế còn nhiều bất cập. Giải quyết bất cập đó không chỉ vai trò của giáo viên - lực lượng trực tiếp đứng lớp - mà còn là vai trò kiểm soát, định hướng quan trọng của cán bộ quản lý trong nhà trường.
         Có thể nhận thấy rằng chất lượng giáo dục ở các trường mầm non hiện nay đã đáp ứng được phần nhiều đối với sự phát triển của trẻ, phương pháp của nhiều  giáo viên đã khơi dậy được năng lực học tập vui chơi tiềm ẩn trong đứa trẻ cũng như đã đáp ứng được định hướng phương pháp thực hiện của chương trình giáo dục mầm non. Tuy nhiên vẫn còn một bộ phận giáo viên chưa đáp ứng được điều này. Đồng thời, những giáo viên chưa thường xuyên thực hiện  việc đổi mới phương pháp dạy vẫn giữ khuynh hướng đó.

           Đứng ở góc nhìn tổng thể có thể thấy việc nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ trong một nhà trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố: trường lớp, trang thiết bị, trình độ giáo viên, trình độ quản lý của cán bộ, công tác xã hội hoá, nhận thức của người dân v.v… nhưng tính đến kết quả giáo dục toàn diện trên mỗi đứa trẻ mầm non thì yếu tố phương pháp dạy học cho trẻ mầm non là yếu tố quan trọng nhất.
             Để có được chất lượng giáo dục như mong đợi theo chương trình giáo dục mầm non Bộ GD-ĐT ban hành thì vai trò của người cán bộ quản lý được khẳng định là vô cùng quan trọng trong phong trào đổi mới về phương pháp dạy học, đó là làm gì để phá vỡ sự thụ động của người học, phá vỡ kiểu dạy truyền thống của giáo viên: cô giáo nói, trẻ lĩnh hội và làm theo. Cùng với thời gian thực hiện, chương trình GDMN gắn với sự phát triển về mặt sinh lý đang dần hoàn thiện của trẻ, người cán bộ quản lý trường mầm non cũng cần dùng các phương pháp quản lý khác nhau trong từng giai đoạn để chỉ đạo giáo viên đổi mới phương pháp giáo dục./.

        

                                                          Nguyễn Thị Hồng Thảo – GV MN Hợp Hòa