PTEAcademic (PTEA)làmột loại bài khảo thí trình độtiếngAnh học thuật cấp quốc tế, kết quả sử dụng trong việc đánh giá trình độ tiếng Anh đầu vào cho học tập tại các trường, việc làm, định cư hoặc các mục đích khác.

Bài thi được thực hiện trực tuyến trên máy tính và được tổ chức tại hơn200hội đồng thitại 46quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam,Đức Anh EduConnect là đơn vị đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam chính thức được Pearsonủy quyền tổ chức dịch vụ thikhảo thí tiếng Anh PTEA tại Việt Namvới các trung tâm thitạiHà NộivàHCMC.

Tổng thống thứ hai của Mỹ John Adams từng nói: “Trẻ em nên được giáo dục dựa theo nguyên tắc tự do”. Suốt hơn 200 năm phát triển, nền giáo dục Mỹ vẫn trung thành với triết lý đó. Những công dân Mỹ tương lai được định hình bởi giá trị cốt lõi là tự do đi kèm với tự chủ. Cũng chính vì thế mà giá trị của “giấc mơ Mỹ” đã và đang len lỏi đến tất cả “ngóc ngách” của thế giới.

“Tự do” gắn liền “tôn trọng” và “trách nhiệm”

Nền giáo dục Mỹ hướng đến việc đào tạo ra những con người tự do, có thể dễ dàng thích nghi với cuộc sống đang biến động từng ngày. Người Mỹ hiểu rằng việc “bó buộc” trẻ em trong những quyển sách “quốc định” chỉ khiến sức tưởng tượng và sự sáng tạo của trẻ bị giới hạn. Điều đó đồng nghĩa với việc hạn chế khả năng sống của trẻ trong một thế giới hội nhập, đa dạng. Đó là lý do tại sao chương trình học tại các trường ở Mỹ rất giàu tính trải nghiệm, kích thích sự phát hiện, khuyến khích trẻ đưa ra tất cả suy nghĩ “xung quanh một câu hỏi”.

Tuy nhiên, triết lý “tự do” không có nghĩa là thiếu sự tôn trọng hay thiếu bình đẳng. Cái tự do mà người Mỹ muốn có là tự do về tư tưởng - quyền được giữ quan điểm của bản thân. Nhưng phải tôn trọng ý kiến (hay sự tự do tư tưởng) của người khác. Chẳng hạn, nếu một sinh viên ngành sinh học không tin theo thuyết tiến hóa, anh ta được quyền giữ nguyên lập trường. Nhưng sinh viên này vẫn phải tìm hiểu học thuyết đó khi bước vào lớp như các bạn khác.

“Tự do” càng không có nghĩa là cứ việc gì mình không thích thì né tránh mà trái lại phải sống một cách có trách nhiệm. Trước hết là sống trách nhiệm với bản thân. Ví dụ, người Mỹ có thể theo học hầu như bất kỳ trường nào trong vô số đại học, tuy nhiên lựa chọn đó không được tùy tiện hay nhất thời mà phải được cân nhắc kỹ càng về lợi ích của bản thân: sở thích, nguyện vọng, ước mơ.

Bên cạnh đó là sự trách nhiệm với cộng đồng. Thầy cô giáo dạy các học sinh của mình rằng công dân Mỹ dù có đồng tình với những chủ trương, chính sách của chính phủ hay không thì cũng phải đi bỏ phiếu để thể hiện, đóng góp tiếng nói của mình. Những công dân của “chú Sam” luôn tin tưởng, kỳ vọng và nỗ lực thực hiện trách nhiệm đào tạo tất cả trẻ em Mỹ bằng cách dạy cho chúng hiểu rằng mỗi công dân đều có khả năng, trách nhiệm đóng góp ý tưởng đột phá cho đất nước.

Với quan niệm đó, nền giáo dục Mỹ được thiết kế sao cho cân bằng giữa quyền và nghĩa vụ cá nhân. Một mặt học sinh có nhiều lựa chọn để đi theo con đường học tập riêng. Ở trong lớp, các em được khuyến khích nói lên lập trường của mình. Mặt khác, mỗi người học đều phải nghiêm túc chịu trách nhiệm với những gì mình đã chọn.

Nhà trường tự chủ - học trò nhiều lựa chọn

Chuyên gia giáo dục Antonella Corsi-Bunker thuộc Trường ĐHMinnesota(Mỹ) chỉ ra rằng từ xưa, những nhà lập quốc Hoa Kỳ đã có ý thức dùng nhiều phương pháp khác nhau để bảo đảm tự do trong giáo dục. Yếu tố quan trọng hàng đầu là sự tự do, tự chủ của các trường học. Hiến pháp Mỹ tách bạch nhà nước, nhà thờ với nhà trường. Như vậy không một tư tưởng nào được quyền gạt đi ý kiến trái chiều theo kiểu “bãi truất bách gia, độc tôn Nho thuật”.

Thế nên tính tự chủ của các trường đại học ở Mỹ rất cao. Điều này dễ thấy khi Mỹ không có hệ thống trường quốc gia. Hiến pháp giao trách nhiệm giáo dục cho chính quyền từng bang và địa phương thay vì cho chính phủ liên bang. Mỗi bang có sở giáo dục riêng quản lý các trường trong địa phận. Tuy nhiên, đây chưa phải là cơ quan “chỉ định” quyền lực, quyết định hoạt động của các trường. Chính quyền bang chỉ có quyền ban bố những tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả của trường; khảo sát số lượng và trình độ giảng viên, hệ thống hạ tầng, quy mô trường học… Từ đó quy định trường có thể đào tạo tối đa bao nhiêu học viên để đảm bảo chất lượng tối thiểu, quyền lợi tối thiểu cho người học.

Trong khi đó, các đơn vị hành chính thấp hơn, bao gồm các cộng đồng địa phương - thường là thành phố hoặc thị trấn - mới là cơ quan có quyền bổ nhiệm các ban giám hiệu cho trường công lập. Ban giám hiệu này sẽ quyết định chương trình tuyển chọn đầu vào, phương pháp đào tạo giảng dạy, tổ chức hoạt động rèn luyện… sao cho phù hợp với nhu cầu của địa phương. Điều này đồng nghĩa trường công có sự độc lập đáng kể đối với các cấp quản lý trên cao. Các trường dân lập tư thục còn có quyền tự chủ cao hơn trường công lập.

Cấu trúc trên dẫn đến việc các loại hình đào tạo mở Mỹ rất đa dạng. Đơn cử như giáo dục sau bậc phổ thông, nước Mỹ có hơn 3.500 trường bao gồm các đại học, cao đẳng, cao đẳng cộng đồng, viện nghiên cứu, còn có cả loại hình đào tạo từ xa. Mỗi trường có thế mạnh và yêu cầu rất khác nhau, tạo ra sự đa dạng về mặt chọn lựa: Ai muốn theo học đều sẽ có cơ hội phù hợp với mình.

Người Mỹ dạy trẻ cách “tự đưa ra chọn lựa” ra sao?

Người Mỹ rất chú trọng việc rèn luyện tư duy độc lập cho trẻ nhỏ. Khi mới đi học, trẻ thường nhìn nhận thế giới một cách phiến diện, chỉ có đen-trắng, đúng-sai.

Nhiệm vụ đầu tiên của người thầy là giúp học sinh mở rộng tầm mắt để thấy được một thế giới đa chiều - một câu hỏi có nhiều đáp án, một hiện tượng có nhiều cách lý giải hay một bức ảnh sẽ có nhiều cái tên ở những góc cạnh khác nhau.

Đến lúc này trẻ có xu hướng cho rằng “mọi thứ đều đúng” hoặc ngược lại là “không có gì đúng cả”. Điều giáo viên cần làm là dạy trẻ cách quan sát, nhận xét, đánh giá sự việc theo từng góc nhìn cụ thể, từng mối quan hệ cụ thể (giả thuyết - kết luận; nguyên nhân - hệ quả…) để trẻ hình thành sự nhạy cảm trong việc nhìn nhận sự việc, hiện tượng.

Sau đó, quan trọng và cốt lõi, người Mỹ giúp con em họ hiểu rằng “góc nhìn nào cũng phải có lý lẽ riêng” - thể hiện tư duy độc lập, đầy tính phản biện. “Chỉ tay vào một con chó, học sinh có quyền kết luận đó là con mèo nếu em ấy chứng minh được điều ấy dưới góc nhìn cụ thể và bằng lý lẽ thuyết phục”. đây là giai thoại vui mà nhiều người thường dùng để mô tả cách dạy trẻ tại Mỹ.

Kết thúc các giai đoạn trên, học sinh Mỹ hiểu rằng không quan trọng ở việc “chọn cái gì” mà điều cốt yếu là “giải thích/chứng minh đó là lựa chọn tối ưu”. Đó là cách mà giáo dục Mỹ đào tạo ra các sản phẩm có thế giới quan cân bằng giữa chủ quan và khách quan, vừa biết tôn trọng ý kiến người khác vừa biết cách bảo vệ quan điểm của mình.

Trong tâm lí học lứa tuổi, học sinh lứa tuổi thiếu niên luôn ngự trị quy luật về tính mất cân đối tạm thời, tính mâu thuẫn và quy luật về tính không đồng đều của sự phát triển thể hiện ở tất cả các lĩnh vực của nhân cách và thể chất. Nhưng thực tế làm công tác giáo dục tại các xã vùng đặc biệt khó khăn, học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu thì mỗi người cán bộ GV phải biết những “tâm lí riêng” mà không sách vỡ lí thuyết nào có thể nhắc tới. Hằng ngày, ngoài việc soạn bài lên lớp là việc vận động duy trì số lượng, tìm các biện pháp nâng cao chất lượng, người GV còn phải là “Vừa là thầy giáo, vừa là bạn bè”. Với kinh nghiệm thực tiễn sau đây sẽ giúp những GV mới chập chững vào nghề đến nhận công tác ở miền núi có những biện pháp giáo dục hợp lí, đặc biệt là GV chủ nhiệm lớp.

Học sinh miền núi luôn có tính thẳng thắn, thật thà và tự trọng. Các em học sinh miền núi có gì không vừa ý thường tỏ thái độ ngay. Đặc điểm thẳng thắn và thật thà cộng với khả năng diễn đạt bằng tiếng phổ thông còn hạn chế, có những lúc làm cho GV “nóng mặt”; nếu như GV thiếu am hiểu tường tận và thông cảm sâu sắc thì dễ kết luận đó là những hành vi “thiếu lễ độ”. Vì vậy, GV cần nắm vững đặc điểm này, thận trọng suy xét trong quá trình đánh giá phẩm chất đạo đức của từng em. Các em học sinh miền núi thường có lòng tự trọng cao, nếu các em gặp phải những lời phê bình nặng nề, gay gắt hoặc khi kết quả học tập kém, quá thua kém bạn bè một vấn đề nào đó trong sinh hoạt, bị dư luận bạn bè chê cười,... các em dễ xa lánh thầy cô giáo và bạn bè hoặc bỏ học. Nếu GV không hiễu rõ thì có thể cho rằng các em hay tự ái. Từ đó GV thiếu nhiệt tình cần thiết để tìm ra phương hướng và biện pháp giải quyết những mắc mớ của các em.

Học sinh luôn có niềm tin sâu sắc vào GV và thực tiễn. Các em thường dễ dàng nghe theo những người mình đã tin cậy, đặc biệt là GV. Khi các em đã tin GV, các em thường quyết tâm thực hiện cho được những công việc GV giao, nhiều khi các em còn bắt chước tác phong, cử chỉ, ngôn ngữ,.. của GV. Vì vậy, GV phải luôn gần gũi, đi sâu, đi sát giúp đỡ các em, cố gắng cảm hoá các em bằng sự tận tình chăm sóc của mình; đồng thời cũng cố gắng gương mẫu về mọi mặt để dành cho được sự tin yêu của các em, từ đó phát huy tác dụng giáo dục của mình.

Thực tiễn có tác dụng thuyết phục rất lớn đối với các em. Các em sống rất thực tế, những điển hình gần gũi đều có tác dụng thuyết phục rất lớn. Trong các tiết lên lớp, những vấn đề kiến thức có liên hệ thực tế đến bản thân học sinh thì sẽ sôi nổi và hiệu quả. Do đó GV cần lưu ý việc nêu gương những điển hình tốt của học sinh trong lớp, trong trường về mọi mặt như trung thực, đoàn kết, giúp đở mọi người, vượt qua mọi khó khăn để đến lớp,... Đó là những minh chứng cụ thể nhằm dần dần hình thành cho các em những biểu tượng và khái niệm về phẩm chất đạo đức tốt, đồng thời khắc phục dần những tàn dư lạc hậu còn rơi rớt trong nhận thức của một số em.

Ý thức cao từ bạn bè và dư luận tập thể. Bạn bè và dư luận tập thể có tác dụng chi phối việc học tập của học sinh, nhất là việc đi học chuyên cần. Có những em hay nghĩ học đến bỏ học mà nguyên nhân chủ yếu là thiếu bạn học đến nhà rủ đi học. Có em chỉ nghe bạn nên đã nghĩ học đi đánh cá, khai thác rừng,... Nhìn chung những ý kiến tán đồng hoặc chê cười của bạn bè và tập thể đều có ảnh hưởng đến quá trình suy nghĩ và hành động của từng em. Với những đặc điểm kể trên, GV phải rất quan tâm đến việc tổ chức những nhóm bạn học tập cho các em. Có thể chọn những nhóm học tập là học sinh của từng bản, hay từng xóm trong thôn để các em đoàn kết và rủ nhau đến lớp đầy đủ.

Nắm vững những đặc điểm tâm lí của học sinh gái. Trong học sinh miền núi, học sinh gái thường ít nói, e dè và dễ xấu hổ, những em gái lớn trong một lớp thường thiếu những hoài bão ước mơ cần thiết; cho nên những tác động ngoại cảnh dễ làm cho các em này bỏ học. Khi một em có ý định bỏ học thường rủ thêm một số em khác bỏ theo. Từ những đặc điểm trên, trong khi giao tiếp, gặp gỡ riêng với các em học sinh gái, GV phải thường nói chuyện tâm tình với các em về các vấn đề như vai trò của người phụ nữ trong xã hội ta hiện nay, những công việc mà người phụ nữ miền núi phải có trách nhiệm vươn lên để gánh vác, sự cần thiết phải có trình độ văn hoá tối thiểu trong thời đại ngày nay, đồng thời phân tích cho các em những hạn chế của người con gái vùng cao nếu đi lấy chồng sớm,…

Học sinh con em đồng bào các dân tộc miền núi đến trường với lòng ham học hỏi, niềm tin sâu sắc về tương lai phía trước. Đa số các em đều là con em các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, điều kiện kinh tế vô vùng thiếu thốn. Ngoài việc học, các em còn phải đi rừng, đi rẫy để phụ giúp việc với gia đình. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục và việc duy trì số lượng học sinh trên lớp. Tuy nhiên, mỗi người GV nếu nắm vững một số đặc điểm tâm lí của học sinh miền núi, con em đồng bào dân tộc ở vùng sâu, vùng xa thì việc giáo dục sẽ phát huy hiệu quả cao hơn

Bộ GD-ĐT sẽ chính thức áp dụng nhiều nội dung mới cho học sinh (HS) tiểu học, trong đó đặc biệt chú trọng tới khả năng tự học, tự trải nghiệm của HS.

Được viết lại sách giáo khoa

Từ năm học này, Bộ chỉ đạo triển khai thí điểm mô hình trường học mới tại 1.447 trường tiểu học trên cả nước với tinh thần tự nguyện.

Ông Nguyễn Vinh Hiển - Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, cho biết các trường được lựa chọn thí điểm tập trung đổi mới hoạt động sư phạm, chuyển đổi từ dạy học truyền thụ của giáo viên sang tổ chức hoạt động tự học của HS; đổi mới kiểm tra, đánh giá HS, chú trọng tự đánh giá vì sự tiến bộ trong quá trình học tập. Các trường tham gia thí điểm là những trường thực hiện mô hình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục.

Chủ trương của Bộ là không nhất thiết phải chọn những trường tốt nhất tại mỗi địa phương nhưng cũng không thể chọn những trường có điều kiện dạy học và chất lượng quá kém.

Theo mô hình này, mỗi trường và giáo viên phải căn cứ vào nội dung của sách giáo khoa (SGK) hiện hành để viết lại SGK trong đó hướng dẫn luôn cách học. Với tài liệu này, HS có thể tự học, tự vận dụng kiến thức vào trong đời sống thực tế, gắn kết nhà trường với cộng đồng.

Tự bầu lớp trưởng, bàn ghế linh hoạt

Vai trò của giáo viên là giúp đỡ HS nhận ra bài học, có khó khăn gì thì hướng dẫn giải quyết. Ngoài việc ưu tiên khả năng tự học, mô hình trường học mới, theo ông Hiển, cũng sẽ ưu tiên hơn việc sinh hoạt tập thể để phát huy năng lực của HS.

Ở mô hình này, tính dân chủ trong mỗi lớp học sẽ được thể hiện rõ hơn. HS tự quản, tự đưa ra tiêu chí mà các em mong muốn cho lớp mình và đề ra nội dung thi đua. HS cũng tự bầu lớp trưởng, lớp phó... chứ không phải do áp đặt của giáo viên, giáo viên chỉ hỗ trợ và hướng dẫn HS khi cần thiết.

Ông Hiển cho hay, việc bố trí lớp học ở những trường áp dụng mô hình này cũng sẽ phải khác hiện nay. Mỗi phòng học sẽ giống như phòng học bộ môn hoặc thư viện linh động, đồ dùng dạy học sẵn có và tự làm được để ngay tại lớp học. HS cần học cái gì là có thể ra góc tài liệu hoặc thiết bị để lấy. Bàn ghế cũng linh hoạt để HS có thể học nhóm với nhau. Giáo viên có thể đến từng HS để giải quyết thắc mắc chứ không chỉ đứng trên bục giảng truyền thụ một chiều.

Cách đánh giá cũng khác, giáo viên sẽ phải quan sát nhiều hơn để nắm được từng bước đi của HS, đánh giá các em trong quá trình tự học, tự áp dụng kiến thức vào thực tiễn hoặc các buổi sinh hoạt tập thể giữa HS trong lớp.

Tự làm thí nghiệm

Cũng trong năm học mới, Bộ chính thức triển khai thí điểm phương pháp "bàn tay nặn bột" đối với các trường tiểu học và cả THCS tại cả 63 tỉnh, thành trên toàn quốc. Đây là phương pháp dạy hình thành kiến thức cho HS bằng các thí nghiệm. HS chia nhóm để tự làm, tự trao đổi, nghiên cứu, quan sát để tìm ra câu trả lời cho các vấn đề trong cuộc sống. Người thầy chỉ đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn.

Bên cạnh đó, Bộ triển khai thí điểm dạy học mỹ thuật theo phương pháp mới tại 48 trường tiểu học ở 6 tỉnh, thành: Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Đà Nẵng, Hải Dương và Ninh Bình.

Ông Hiển cho biết, sẽ rút kinh nghiệm những mô hình, phương pháp mới. Nếu nội dung nào thực sự có hiệu quả sẽ được đưa vào Đề án đổi mới chương trình SGK phổ thông sau năm 2015.

Sự dạy dỗ của cha mẹ có ảnh hưởng lớn nhất tới kết quả học tập của trẻ, bất kể chất lượng trường học của chúng ra sao.

Đó là kết quả của nhóm nghiên cứu tại Mỹ vừa công bố trên cơ sở đã phân tích hơn 10.000 thiếu niên trên khắp nước này. Thông tin thu thập gồm điểm xếp hạng của các trường học, sự tham gia của các bậc cha mẹ trong việc giúp trẻ làm bài tập ở nhà và các sự kiện ở trường.

Nhóm nghiên cứu phát hiện những trẻ có cha mẹ rất ủng hộ và quan tâm đến thời kỳ học đường thì thực hiện các bài thi tốt hơn.

Cũng theo các tác giả, yếu tố quan trọng nhất trong mối quan hệ phụ huynh - con cái đó là sự tin tưởng, chia sẻ và khuyến khích hoạt động.

Tiến sĩ Toby Parcel, Đại học bangNorth Carolinanhấn mạnh, "Cha mẹ nên đầu tư thời gian cho trẻ, kiểm tra bài tập về nhà, tham dự các hoạt động tại trường của con và cho trẻ biết trường học là quan trọng". Chính sự quan tâm sát sao của cha mẹ sẽ góp phần quan trọng cải thiện kết quả học tập của con em mình.