Vận động tinh để phát triển trí não, vận động thô giúp khỏe mạnh, con còn học kỹ năng tự chăm sóc bản thân, bài học đạo đức đơn giản...
 |
Những trò chơi đòi hỏi sự khéo léo của đôi bàn tay sẽ giúp con phát triển trí não - Ảnh: Kim Kim |
Hầu hết cha mẹ cho rằng trẻ 0 đến 6 tuổi thì đã biết gì mà dạy. Một số người nhanh nhẹn cho con đi học ngoại ngữ. Tuy nhiên, phải báo tin buồn cho các mẹ là thời kỳ vàng này không chỉ dành cho ngoại ngữ mà còn dành cho vô khối các kỹ năng tối quan trọng của con người. Chúng ta có thể chia thành nhóm những bài trẻ 0-6 tuổi, như sau:
Nhóm tăng cường phát triển trí não
Không phải cứ cho con chơi iPad, xem tivi… là phát triển não đâu, thậm chí mấy thứ đó còn làm hại não con nữa. Các cha mẹ cần biết, đôi bàn tay nối với não rất mật thiết. Tay trái liên quan đến não phải và ngược lại. Vì thế, vận động để phát triển não chính là vận động đôi bàn tay. Như vậy, các hoạt động tăng cường não sẽ là:
- Chơi cát: Đừng nghĩ cát là thứ rất bẩn thỉu, con chơi cát sẽ bị ốm. Con người là sinh vật, vì thế rất cần có sự làm quen thân thiết với môi trường. Nếu giữ con sạch quá sau này bé có thể dễ mắc bệnh dị ứng khi gặp môi trường lạ. Hãy cho con chơi cát, chơi xong rửa sạch là được. Chơi cát, trẻ sẽ sử dụng đôi bàn tay một cách khéo léo và linh hoạt nhất. Vì thế có thể nói chơi cát chính là bài tập não tuyệt vời. Mọi đứa trẻ đều nên được chơi cát 1-2 tiếng một ngày.
- Học xâu chuỗi hạt: Đây là trò chơi đòi hỏi sự khéo léo của đôi bàn tay. Trẻ điều khiển tốt hai bàn tay để làm được công việc tỉ mẩn này thì sẽ giúp cho não phát triển tốt nhất.
- Học khâu vá: Cho trẻ cầm cây kim khâu len to đùng để xâu những sợi chỉ nhỏ xíu. Chiếc kim sau đó sẽ được trẻ xiên vào những lỗ thủng to đùng đã được cha mẹ chọc trước trên tấm bìa. Bài tập khâu vá này sẽ giúp trẻ vừa học kỹ năng khâu vá vừa phát triển não vô cùng tốt.
- Học đọc sách: Trẻ chưa biết đọc nên chữ “đọc” ở đây không được hiểu theo cách thông thường. Học đọc sách với tuổi 0-6 là tự mình mở cuốn sách nhiều tranh ảnh ra xem, nghe cha mẹ đọc các câu chuyện cổ tích, truyện ngụ ngôn trước khi đi ngủ, được cha mẹ đưa đến các hiệu sách, thư viện để làm quen với sách. Cha mẹ hãy làm phong phú tâm hồn con bằng sách nhé.
Nhóm phát triển cơ quan vận động
“Chị ơi, con em nghịch quá” - mỗi ngày tôi được các bà mẹ than vãn câu đó không dưới 10 lần. Có bao giờ cha mẹ tự hỏi nếu mình bị nhồi ăn như trẻ nhưng cấm hoạt động bên ngoài vì sợ ốm, cấm nghịch bẩn, cấm đủ thứ, không được làm việc nhà… như trẻ thì các cha mẹ sẽ bức xúc đến thế nào không? Năng lượng mà cha mẹ nhồi vào người trẻ phải được xả ra ở đâu đó, bằng cách nào đó nên trẻ nghịch phá là bình thường. Để trẻ khỏe mạnh, năng động, linh lợi và bớt nghịch dại, cha mẹ nên cho con chơi thể thao.
Các bộ môn thể thao đơn giản là đá bóng, chạy, chơi đồ cứu, bóng rổ… giúp tuổi thơ của con thêm phong phú, bé khỏe mạnh, ít bệnh tật, phát triển tốt và ít nghịch dại.
Nhóm kỹ năng sống
Kỹ năng sống lứa tuổi này nhất thiết phải có là tự chăm sóc được bản thân. 6 tháng học bốc ăn, 12 tháng học xúc cho gọn, 18 tháng học ném rác vào thùng, xếp dọn đồ chơi, đi giày dép đúng cách, phân biệt trái phải. 2 tuổi biết tự tắm, tự rửa mặt và đi toilet một mình. Các cha mẹ đừng lo con không làm sạch, ngày nào cũng tắm thì chỉ dội nước lên người trẻ cũng đã sạch rồi vì cơ thể trẻ con không bẩn như người lớn, Nếu cha mẹ không yên tâm thì cứ để trẻ tự lo rồi một tuần tắm cho con một lần là sạch.
Cho con tự tắm còn giúp bé phòng tránh xâm hại nữa. Cho con mặc đồ lót từ lúc 2 tuổi, dạy cách thay giặt đồ lót, nếu giặt bẩn thì sau đó mẹ giặt lại cho sạch. Tiếp đó, mẹ dạy con không cho bất kể ai động vào cơ thể mình ở khu vực đồ lót. Nếu người nào động vào thì đó là người xấu.
3-6 tuổi, con phải thành thục tất cả các kỹ năng trên và hoàn toàn tự lo được thân mình. Ngoài ra con cần học cách chia sẻ với cha mẹ, ví dụ khi đi chợ mẹ cho con xách một túi nho nhỏ, học cách quan tâm đến người khác, cách sống hòa đồng với bạn bè.
Nhóm đạo đức sống
Đây là nhóm tối quan trọng, cha mẹ cần đặc biệt lưu tâm. Dạy con chào hỏi, xin lỗi, cảm ơn là điều đầu tiên mà cha mẹ cần phải làm. Cách dạy là chính cha mẹ tự tuân thủ thật nghiêm, chào hỏi, xin lỗi, cảm ơn con thật rõ ràng mạch lạc. Trẻ chưa phát triển tư duy logic nhưng khả năng cảm nhận thì giỏi hơn cha mẹ rất nhiều. Vì thế, trẻ sẽ bắt chước cha mẹ mà thực hiện rất nghiêm chỉnh. Nếu cha mẹ dán những hình bàn chân lên cầu thang theo hai đường thẳng, một đường để đi lên, một đường để đi xuống và dạy con cũng như tuân thủ đúng thì con còn học được cả bài học đi đúng phần đường quy định.
0-6 tuổi là thời khắc vàng cho mọi kỹ năng được hình thành và phát triển thành phản xạ có điều kiện. Nó cũng là thời điểm vàng để não con phát triển hoàn thiện nhất. Đừng vì thiếu hiểu biết hay lười biếng mà quên giúp con việc này.
Tiến sĩ Vũ Thu Hương
Giảng viên trường đại học Sư phạm Hà Nội
